Με την απόφαση 89/02-07-2013 του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης[1] εγκρίθηκε η Αναθεώρηση – Επικαιροποίηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Κρήτης (ΠΕΣΔΑΚ).
Από τότε και στο εξής ο Περιφερειάρχης επιχαίρει και διατυμπανίζει ότι η Κρήτη απέφυγε την καύση απορριμμάτων. Προχθές μάλιστα πρωτοστάτησε στη λήψη της απόφασης του νέου Δ.Σ. του ΕΣΔΑΚ, που δεν αποδέχθηκε την απόφαση του Δήμου Ηρακλείου που ζητούσε τη διακοπή λειτουργίας της μονάδας βιοξήρανσης, για να μη μπει σε κίνδυνο «ο καλύτερος περιφερειακός σχεδιασμός για τ’ απορρίμματα σε όλη τη χώρα» όπως είπε!
1. ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΠΕΣΔΑΚ ΓΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ, ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Στον ΠΕΣΔΑΚ υπάρχουν συγκεκριμένες προβλέψεις για τα οργανικά απόβλητα και τα γεωργικά υπολείμματα.
Τέθηκαν ποιοτικοί στόχοι όπως:
Ø Βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων στο σύνολο της Περιφέρειας
Ø Πρόληψη ή μείωση της παραγωγής αποβλήτων (ποσοτική μείωση) καθώς και μείωση της περιεκτικότητάς τους σε επικίνδυνες ουσίες (ποιοτική βελτίωση).
Ø Επαναχρησιμοποίηση υλικών από τα απόβλητα.
Ø Αξιοποίηση των αποβλήτων (ανακύκλωση και ανάκτηση ενέργειας).
Ø Εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει».
Ø Εφαρμογή της αρχής της εγγύτητας.
Ø Χρησιμοποίηση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη την τεχνολογική εφαρμοσιμότητα και την οικονομική βιωσιμότητα.
Ø κλπ.
Οι ποιοτικοί στόχοι που τέθηκαν αναφέρονται και στις τρεις (3) γενικές κατηγορίες αποβλήτων, δηλαδή όχι μόνο στα αστικά απόβλητα, αλλά και σε άλλες κατηγορίες όπως είναι τα γεωργικά υπολείμματα και άχρηστα γεωργικά προϊόντα.
Στην απόφαση αναφέρεται ότι θα δημιουργηθούν «Μονάδες επεξεργασίας προδιαλεγμένων οργανικών που η δυναμικότητά τους μπορεί να αυξηθεί με συνεπεξεργασία φυτικών υπολειμμάτων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητά τους και η βελτιστοποίηση του παραγόμενου εδαφοβελτιωτικού (compost)».
Σε ότι αφορά στα «Γεωργικά υπολείμματα και άχρηστα γεωργικά προϊόντα»[2] η απόφαση αναφέρεται στη Μελέτη του ΠΕΣΔΑΚ (Κεφ. 4, σελ.134-151).
Τα παραπάνω αποτυπώνονται στην τελική απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου όπου αναφέρεται:
«Δράσεις
Η Περιφέρεια θα συνδράμει στην όσο το δυνατό καλύτερη αξιολόγηση των δυνατοτήτων αξιοποίησής τους, με την προώθηση των παρακάτω δράσεων και ενεργειών:
Ø την ανάπτυξη συστήματος συλλογής και καταγραφής δεδομένων αναφορικά με την παραγωγή και τη διαχείριση των γεωργικών υπολειμμάτων και άχρηστων γεωργικών προϊόντων μέσω ενεργοποίησης των Συλλόγων των αγροτών, κτηνοτρόφων και λοιπών παραγωγών,
Ø την οργάνωση προγραμμάτων πληροφόρησης του κοινού και των φορέων εκμετάλλευσης σχετικά με τις διαθέσιμες πρακτικές και τεχνικές αξιοποίησης,
Ø την υποστήριξη σε θέματα αδειοδότησης και κοινωνικής αποδοχής των υποδομών επεξεργασίας και αξιοποίησης.
Συγχρόνως, υπάρχει η δυνατότητα συνδιάθεσης ή/και συνεπεξεργασίας με τα αστικά στερεά απόβλητα, εφόσον τα ποσοτικά και ποιοτικά τους χαρακτηριστικά το επιτρέπουν. Αυτό αποτελεί ευθύνη του ΦοΔΣΑ που διαχειρίζεται έργα επεξεργασίας ή/και διάθεσης ΑΣΑ, με την προϋπόθεση ότι η διαστασιολόγηση των έργων διαχείρισης το επιτρέπει, καθώς και ότι προβλέπεται στις αντίστοιχες περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις.
Αναφορικά με τα γεωργικά υπολείμματα θα πρέπει να προχωρήσει καταρχήν η υλοποίηση των τριών μονάδων επεξεργασίας γεωργικών υπολειμμάτων (στην Ιεράπετρα ΠΕ Λασιθίου, την Μεσσαρά ΠΕ Ηρακλείου, και την Κουντούρα ΠΕ Χανίων) που προβλέπονταν στην απόφαση τροποποίησης του ΠΕΣΔΑ Κρήτης το 2006 (ορθή επανάληψη) έτσι ώστε να δρομολογηθεί άμεσα η αξιοποίηση των αποβλήτων αυτών που μπορούν να αποτελέσουν πηγή οργανικής ουσίας, στοιχείου πολύτιμου για τα εδάφη της Κρήτης τα οποία αντιμετωπίζουν πλέον το φαινόμενο της ερημοποίησης και της διάβρωσης. Επιπλέον, προτείνεται σε δεύτερο στάδιο η εκπόνηση τεχνοοικονομικής μελέτης για να διερευνηθεί η πιθανή ανάγκη κατασκευής επιπλέον μονάδων επεξεργασίας γεωργικών υπολειμμάτων».
Στην απόφαση έγκρισης του ΠΕΣΔΑ, προβλέπεται για τα προδιαλεγένα οργανικά απόβλητα προς κομποστοποίηση, η μικρή –κατά τη γνώμη μας- ποσότητα των 57.900 τόνων, ποσότητα που θα μπορούσε να ήταν πολύ μεγαλύτερη αν πράγματι η προώθηση της διαλογής στην πηγή αποτελούσε προτεραιότητα του Περιφερειακού Σχεδιασμού.
Προβλέπονται επίσης Μονάδες Επεξεργασίας Προδιαλεγμένων Οργανικών σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες, που αποτυπώνονται και σε σχετικό χάρτη.
2. ΟΙ ΜΟΝΑΔΕΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ - ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΖΟΝΤΑΙ ΤΟΝ ΠΕΣΔΑΚ
Ενώ λοιπόν θα περίμενε κανείς την υλοποίηση του ΠΕΣΔΑΚ, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά της Κρήτης, (μικρές ποσότητες υπολειμμάτων, διασπορά, εναλλακτικές χρήσεις με συγκριτική αξιολόγηση και προτεραιότητα την κάλυψη αναγκών σε ζωοτροφές και εδαφοβελτιωτικά που εισάγονται και ανεβάζουν το κόστος παραγωγής του πρωτογενή), η κυβέρνηση νομοθετεί απέναντι στις υποχρεώσεις του ΠΕΣΔΑ, του ΕΣΔΑΚ και των ΦοΣΔΑ.
Η διαδικασία αδειοδότησης βιομάζας – βιοερίου – βιορευστών με κατανομή ισχύος έως 1 MW (999 ΚW), ανά μονάδα:
Ø επιτρέπει την καύση, με τη μορφή της αεριοποίησης,
Ø προτάσσει την προτεραιότητα παραγωγής ενέργειας με χρήση υλικών που χρησιμοποιούνται για ζωοτροφή,
Ø αφήνει ανοικτά, είτε την εισαγωγή υλικών για τη λειτουργία των μονάδων, είτε τη δημιουργία βιομάζας με νέες φυτεύσεις που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες ως καλλιέργειες ή ως ζωοτροφές όπως π.χ. φραγκόσυκα, είτε τη συλλογή «αυτοφυούς βιομάζας» όπως π.χ. καλάμια, ή και τι άλλο άραγε;
Ø καταργεί την αρχή της εγγύτητας, αφού προτεραιότητα αδειοδότησης αποκτούν όσοι κινήθηκαν γρηγορότερα και όχι κατ’ ανάγκη όπου υπάρχει συγκεντρωμένη και –βέβαια- μη χρήσιμη βιομάζα,
Ø ανταγωνίζεται και υπαρκτές προσπάθειες τοπικών φορεών (Ιεράπετρα, Χανιά κλπ.) για διαχείριση του κατσίγαρου με κομποστοποίηση, ως εδαφοβελτιωτικού, με χαμηλό κόστος,
Ø προσθέτει κόστος στην παραγωγή ενέργειας, αφού η παραγόμενη ενέργεια θα αποζημιώνεται με το τριπλάσιο του ποσού που πληρώνουμε σήμερα.
Ο Περιφερειάρχης, ο ΕΣΔΑΚ, οι ΦοΣΔΑ, θα υπερασπιστούν σήμερα τον Περιφερειακό Σχεδιασμό για τον οποίο υπερηφανεύονται;
Ειδικά η Περιφέρεια, θα υποστηρίξει ως κρίσιμες προτεραιότητες για την Κρήτη την εξασφάλιση ζωοτροφών και εδαφοβελτιωτικών, και το χαμηλό κόστος της ενέργειας;
Ηράκλειο 7-12-2014
Βάννα Σφακιανάκη
Αρχιτέκτων