Στον εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Χαλκιδικής βρίσκονται δύο σημαντικά πορίσματα της Επιθεώρησης Περιβάλλοντος για την Ελληνικός Χρυσός τα οποία βεβαιώνουν μια σειρά από παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας εκ μέρους της εταιρείας στις εγκαταστάσεις της στα Μεταλλεία Κασσάνδρας και συγκεκριμένα στις Μαύρες Πέτρες, στον Μαντέμ Λάκκο που αποδεικνύουν ότι η εταιρεία προκάλεσε ρύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος ενώ παράλληλα δημιούργησε κινδύνους για περαιτέρω υποβάθμιση.
Να θυμίσουμε ότι η Επιθεώρηση Περιβάλλοντος είχε προχωρήσει σε αυτοψίες στην περιοχή από τις 4/10/2012 έως και τις 28/8/2014. Τα πορίσματα πλέον βεβαιώνουν την αποικιoκρατικού τύπου συμπεριφορά της εταιρείας σε πολλά ζητήματα και κυρίως όσον αφορά την διαχείριση των αποβλήτων αλλά και την απόκρυψη υποβολής στοιχείων για την επικινδυνότητα των προϊόντων.
Καταρχάς η εταιρεία δεν παρέθεσε σύμφωνα με την Επιθεώρηση στην συγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στοιχεία σχετικά με την επικινδυνότητα των παραγόμενων προϊόντων (π.χ. σφαλερίτη και γαληνήτη) και κατά συνέπεια δεν προβλέφθηκαν επαρκή μέτρα για τον ασφαλή χειρισμό τους προκειμένου να αποτρέπεται η ρύπανση περιβάλλοντος και να διασφαλίζεται η προστασία της ανθρώπινης υγείας. Η απόκρυψη των στοιχείων δεν αφορά μόνο την διαχείρισή τους στις εγκαταστάσεις της αλλά και την μεταφορά τους από το Στρατώνι και την Ολυμπιάδα μέχρι την Θεσσαλονίκη.
Όπως τονίζει η Επιθέωρηση, οι πληροφορίες για την επικινδυνότητα των προϊόντων θα έδινε την δυνατότητα στην αδειοδοτούσα αρχή (δηλαδή το Υπουργείο) να εκτιμήσει τους κινδύνους σε όλα τα στάδια χειρισμού των προϊόντων και να θέσει όρους και προϋποθέσεις για τον ασφαλή χειρισμό τους . Όπως προσθέτει η Υπηρεσία, οι διαδικασίες μεταφοράς των συμπυκνωμάτων δια θαλάσσης στις οποίες προχώρησε η εταιρεία δεν ήταν σύννομες καθώς όπως τεκμηριώνεται κατά τη θαλάσσια μεταφορά δε δηλώνονταν η επικινδυνότητά των μεταφερόμενων προϊόντων στις αρμόδιες Λιμενικές Αρχές με κίνδυνο την πρόκληση ρύπανσης της Θάλασσας αλλά και τον κίνδυνο για την υγεία των εμπλεκομένων λόγω μη λήψης των απαιτούμενων μέτρων προστασίας και ασφάλειας. Παράδειγμα της επικινδυνότητας των συμπυκνωμάτων τα οποία μεταφέρονταν χωρίς προστασία μέσα και από κατοικημένες περιοχές είναι ότι ο σφαλερίτης είναι πυροφορικό στερεό και εγκυμονεί κινδύνους πυρκαγιάς.
Να θυμίσουμε επίσης τα δυο ατυχήματα που συνέβησαν πέρυσι στον Σταυρό και στο λιμάνι Θεσσαλονίκης που είχαν να κάνουν με την μεταφορά συμπυκνωμάτων και για τα οποία η Ελληνικός Χρυσός κράτησε σιγή ιχθύος. Να υπενθυμίσουμε ακόμη ότι η εταιρεία εξορύσσει και παράγει το συμπύκνωμα αυτό μέσα από τις στοές στο Στρατώνι αλλά και από τα τέλματα απόθεσης αποβλήτων των παλιών εξορύξεων στην Ολυμπιάδα τα οποία περιέχουν τοξικά βαρεά μέταλλα (μόλυβδο, αρσενικό και ψευδάργυρο κ.α.). Το συμπύκνωμα τo στέλνει σε μεταλλουργίες του εξωτερικού για την παραγωγή διοξειδίου του θείου και θειϊκού οξέως, αλλά και για την απόληψη μετάλλων μεταξύ των οποίων χρυσού και αργύρου.
Η Επιθεώρηση τονίζει πως η αναφορά των εν λόγω προϊόντων και της επικινδυνότητάς τους σε σχέδια και μελέτες άλλων αδειών και εγκρίσεων δεν απαλλάσσει την εταιρεία από την υποχρέωση για υποβολή των στοιχείων κατά τις διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Επιπλέον οι δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με τέτοια υλικά εκτός μεταλλευτικών χώρων εμπίπτουν σε πολύ μικρότερες ποσότητες στη συνθήκες SEVEZO περί προστασίας του περιβάλλοντος, των εργαζομένων και των περιοίκων.
Επομένως, συμπεραίνουν οι επιθεωρητές, πως η αδειοδοτούσα αρχή δεν γνώριζε την επικινδυνότητα των προϊόντων και επομένως τεκμαίρεται ότι δεν προβλέφθηκαν επαρκή μέτρα.
Η εταιρεία έριχνε απόβλητα χωρίς επεξεργασία στην θάλασσα και στα ρέματα
Από τα αποτελέσματα των αναλύσεων στα νερά των μονάδων κατεργασίας στα μεταλλεία Στρατωνίου στο σημείο εκβολής στη Θάλασσα και στον Μαντέμ Λάκκο πριν την εκβολή στο ρέμα Κοκκινόλακα προέκυψαν υπερβάσεις των ορίων διάθεσης υγρών αποβλήτων και συγκεκριμένα βαρεών μετάλλων (μολύβδου, σιδήρου, μαγγανίου ψευδαργύρου) αλλά και αρσενικού . Η παράβαση αυτή συνιστά, σύμφωνα με την Επιθεώρηση, ρύπανση των επιφανειακών υδάτων και υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Όπως αναφέρει ακόμη η Επιθεώρηση κατά τη διάρκεια των δειγματοληψιών που έγιναν παρίστατο και εκπρόσωπος της εταιρείας προκειμένου να παρθεί αντιδείγμα για να αναλυθεί από την εταιρεία. «Ουδέποτε η εταιρεία κοινοποίησε τα αποτελέσματα των αναλύσεων των αντιδειγμάτων ούτε το έπραξε στο απολογητικό της υπόμνημα» τονίζει συγκεκριμένα η Επιθεώρηση αποδεικνύοντας την κυνική αδιαφορία της εταιρείας για τα αποτέλεσμα τα της δραστηριότητά της.
Απόρροια επίσης της παράβασης μη ορθής παρακολούθησης των υγρών αποβλήτων είναι η ρύπανση των επιφανειακών νερών και χωρίς να αναφέρεται από την εταιρεία στις αρμόδιες αρχές δια των εκθέσεων παρακολούθησης.
Επιπλέον όπως διαπίστωσαν κατά την αυτοψία τους οι επιθεωρητές περιβάλλοντος από τις όξινες απορροές από τις στοές στο Μαντέμ Λάκκο προέκυπτε λάσπη την οποία η εταιρεία απέρριπτε σε λίμνες αποβλήτων χωρίς την κατάλληλη επεξεργασία κατά παράβαση και πάλι τις σχετικής ΚΥΑ.
Σοβαρές παραβιάσεις έχουμε και στην αποθήκευση των αποβλήτων και χημικών σε ακατάλληλους χώρους και σε επαφή με τα δασική βλάστηση. Ουσιαστικά η εταιρεία δεν είχε προχωρήσει στην δημιουργία ειδικών αποθηκών και τα απόβλητα αφήνοντας στο έδαφος . «Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται είτε από την ισχύουσα ΚΥΑ είτε από την περιβαλλοντική νομοθεσία να χρησιμοποιεί τις περιβαλλοντικές επιβαρυμένες περιοχές ως χώρους ανεξέλεγκτης διαχείρισης αποβλήτων».
Παραβιάσεις διαπιστώθηκαν και στη διαχείριση στερεών αποβλήτων αλλά και όσον αφορά των ελλιπή χαρακτηρισμό της επικινδυνότητάς τους.
Οι υπερβάσεις στις συγκεντρώσεις βαρεών μετάλλων κατά 1200% τα εγκεκριμένα όρια
Τέλος χαρακτηριστικό της αδιαφορίας της εταιρείας είναι ότι σε κανένα τμήμα της λίμνης αποβλήτων στην Ολυμπιάδα που είχαν γίνει επεμβάσεις από την εταιρεία δεν είχαν ξεκινήσει εργασίες αποκατάστασης . Η υλοποίηση τους θα βοηθούσε στην αποφυγή διαφυγής όξινων απορρoών και στη μείωση της διαχρονικής επιβάρυνσης της περιοχής, πράγμα που φυσικά δεν έγινε.
Η περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής είναι μεγάλη αν σκεφτεί κανείς πως η εταιρεία διέθετε επεξεργασμένα υγρά απόβλητα (εκροές νερών μεταλλείων Ολυμπιάδας) στο περιβάλλον με υπερβάσεις ως προς τα επιτρεπόμενα όρια διάθεσης μετάλλων καθώς και του Ph . Σύμφωνα με τις δειγματοληψίες των επιθεωρητών κατά το διάστημα 21/1/2014 μέχρι και 30/5/2014 διέθεσε υγρά απόβλητα με υπερβάσεις ως προς τις συγκεντρώσεις των μετάλλων μαγγανίου, ψευδαργύρου, καδμίου και αρσενικού ενώ σύμφωνα με τα αποτελέσματα των αναλύσεων των δειγμάτων το Ph ήταν υψηλότερο του επιτρεπτού η συγκέντρωση του ολικού ήτα 1,200 mg/l έναντι 500 μg/λ. Οι συγκεντρώσεις των μετάλλων υπερέβαιναν από 100 έως και 1272% τα εγκεκριμένα όρια.
Εν κατακλείδι πρόκειται για διαφυγή όξινων απορροών στο μεγαλύτερο τμήμα του κλάδου ρέματος με κατεύθυνση προς τον Μαυρόλακα.
Σε πολλές περιπτώσεις όπως και στην περίπτωση των παλαιών τελμάτων της Ολυμπιάδας η εταιρεία χαρακτήριζε ως προϊόν και όχι ως απόβλητο το παραγόμενο υπόλειμμα των επεξεργασιών της γιατί ήθελε να είναι εμπορεύσιμο. Μόνη της δηλαδή προχώρησε στον αποχαρακτηρισμό με κίνδυνο πάλι την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Αυτό που συμπεραίνεται από τα πορίσματα που εστάλησαν στις αρμόδιες αρχές και στον Εισαγγελέα είναι ότι έχουμε να κάνουμε με μία ανεξέλεγκτη διαχείριση των προϊόντων και των αποβλήτων από την εταιρεία με αποτέλεσμα την ρύπανση επιφανειακών και υπόγειων υδάτων από ρυπασμένες απορροές. Τα πορίσματα δημιουργούν νέα δεδομένα απέναντι στον επενδυτή ο οποίος μέχρι και σήμερα ισχυρίζεται ότι είναι καθ`όλα νόμιμος και οι ενέργειές του δικαιώνονται από παντού. Η «άγια» εταιρεία δεν προχώρησε εδώ και δύο χρόνια στην αποκατάσταση της ζημιάς που δημιούργησε στις εγκαταστάσεις της, δεν έχουμε να κάνουμε με κάποιο τύπου ατύχημα ή άγνοια των συνεπειών από πλευράς της εταιρείας αλλά με σκόπιμη αδιαφορία με ήδη αρνητικά αποτελέσματα.
Σταυρούλα Πουλημένη
πηγή: συσπείρωση αριστερών μηχανικών