Χωροταξικό ΑΠΕ: Δυσανάλογος με το μέγεθος της Κρήτης ο αριθμός Περιοχών Αιολικής Προτεραιότητας-Δείτε αναλυτικά ποιες είναι

Η Κρήτη εντάσσεται για πρώτη φορά στο Ειδικό Χωροταξικό των ΑΠΕ και μάλιστα στο νησί η  μελέτη για το νέο Ειδικό Χωροταξικό των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας προβλέπει την μεγαλύτερη έκταση και κάλυψη Περιοχών Αιολικής Προτεραιότητας, (ΠΑΠ) με συνολικά 22 σημεία (από τα 68 στη χώρα) εκ των οποίων 15 το Ηράκλειο, 3 τα Χανιά και από 2 σε Ρέθυμνο και  Λασίθι.

Ουσιαστικά στην Κρήτη βλέπουμε το 32% των Περιοχών Αιολικής Προτεραιότητας εμφανιζόμενη έτσι να κατέχει δεσπόζουσα θέση, πανελλαδικά, με δικαιολογία το υψηλό αιολικό δυναμική της.

Το Newshub.gr παρουσιάζει αποκλειστικά τις δημοτικές ενότητες που συμπεριελήφθησαν στις Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας και είναι:  

Στο Δήμο Αρχανών Αστερουσίων οι Δημοτικές Ενότητες Αρχανών, Αστερουσίων, Νίκου Καζαντζάκη, δηλαδή όλος ο Δήμος

Στο Δήμο Βιάννου η ΔΕ Βιάννου

Στο Δήμο Γόρτυνας η ΔΕ Αγίας Βαρβάρας

Στο Δήμο Ηρακλείου οι ΔΕ Γοργολαϊνη, Παλιανής, Τεμένους

Στο Δήμο Μαλεβιζίου η ΔΕ Τυλίσου

Στο Δήμο Μινώα Πεδιάδας οι ΔΕ Αρκαλοχωρίου, Θραψανού, Καστελίου

Στο Δήμο Χερσονήσου η ΔΕ Επισκοπής

Στο Δήμο Σητείας οι ΔΕ Ιτάνου και Λεύκης

Στο Δήμο Αμαρίου η ΔΕ Κουρητών

Στο Δήμο Μυλοποτάμου η ΔΕ Κουλούκωνα

Στο Δήμο Ρεθύμνης η ΔΕ Νικηφόρου Φωκά

Στο Δήμο Αποκορώνου η ΔΕ Ασή Γωνιάς

Στο Δήμο Καντάνου Σελίνου οι ΔΕ Αντολικού Σελίνου και Καντάνου

Στο Δήμο Πλατανιά η ΔΕ Βουκολιών

Η Κρήτη πρώτη σε ΠΑΠ στη χώρα

Παρότι η μελέτη κινείται προς την  κατεύθυνση ενός αυστηρότερου πλαισίου για την εγκατάσταση των ΑΠΕ με «περιοχές αποκλεισμού» και νέους περιορισμούς, αυξάνει τις Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ), δηλαδή όσες διαθέτουν συγκριτικά πλεονεκτήματα για την εγκατάσταση αιολικών και ουσιαστικά χαρακτηρίζει ένα μεγάλο κομμάτι της Κρήτης ως τόπο εγκατάστασης ΑΠΕ με προτεραιότητα, δυσανάλογο ίσως με το μέγεθος της.

Κι αυτό γιατί βλέπουμε στην δεύτερη θέση του πανελλαδικού χάρτη με τις περιοχές ΠΑΠ, πίσω από την Κρήτη, να βρίσκεται η Μακεδονία με 16 δημοτικές ενότητες και έπονται η Εύβοια με 12, η Στερεά Ελλάδα με 7, η Αν. Μακεδονία & Θράκη επίσης με 7, η Πελοπόννησος μόνο με 2 και η Ήπειρος με επίσης 2.

Προφανώς και θα υπάρξουν αντιδράσεις στο νησί καθώς ειδικά στην ΠΕ Ηρακλείου οι περιοχές που συγκαταλέγονται στις ΠΑΠ είναι πολλές και κάποιες μη αναμενόμενες.

Η μελέτη, που μαζί με το σχέδιο της Κοινής Υπουργικής Απόφασης, έχουν παραδοθεί στο ΥΠΕΝ και βρίσκονται υπό αξιολόγηση, περιλαμβάνουν περιοχές προτεραιότητας και ζώνες ασυμβατότητας μαζί με κριτήρια χωροθέτησης με πολύ λεπτομερή ανάλυση ειδικά για τα αιολικά (για την ηπειρωτική χώρα, την Αττική, τα νησιά, τις θάλασσες και τις βραχονησίδες), ενώ για τα φωτοβολταϊκά η στόχευση είναι να περιοριστεί η άναρχη εξάπλωση τους.

Χαρακτηρίζονται , σύμφωνα με ρεπορτάζ του energypress, ως περιοχές προτεραιότητας για τα φωτοβολταϊκά οι «άγονες ή μη αρδευόμενες και όσες δεν προορίζονται για βόσκηση», καθώς και όσες βρίσκονται σε φάση αποκατάστασης (παλαιά λατομεία, εξοφλημένα λιγνιτικά πεδία, μεταλλευτικά πεδία, υποβαθμισμένες περιοχές, κλπ).

Ανάμεσα στις 13 συνολικά «περιοχές αποκλεισμού και ζώνες ασυμβατότητας» που προβλέπει η μελέτη για τα αιολικά (άρθρο 5), ξεχωρίζουν τα «Απάτητα Βουνά», δηλαδή οι αποκαλούμενες και περιοχές άνευ δρόμων, οι οποίες καθορίζονται με αποφάσεις του ΥΠΕΝ, και μέχρι στιγμής είναι 9 ορεινοί όγκοι (Λευκά Όρη στην Κρήτη, Σάος στην Σαμοθράκη, Σμόλικας σε Ιωάννινα, Γρεβενά, Τύμφη σε Ιωάννινα, Ταΰγετος σε Λακωνία & Μεσσηνία, Χατζή στα Τρίκαλα, Άγραφα σε Καρπενήσι, Καρδίτσα, Μαίναλο στην Αρκαδία).

Απαγόρευση σε περιοχές τουριστικής ανάπτυξης

Στις περιοχές αποκλεισμού για τα αιολικά περιλαμβάνονται κι όσες έχουν χαρακτηριστεί ως Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, οι οικότοποι προτεραιότητας του Δικτύου Natura 2000, οι Υγρότοποι Ραμσάρ αλλά και  περιοχές με  τουριστική ανάπτυξη.

Στην πράξη το νέο Χωροταξικό για τις ΑΠΕ λαμβάνει υπόψιν το υπό ολοκλήρωση Χωροταξικό για τον Τουρισμό.

Απαγορεύεται επομένως η χωροθέτηση αιολικών σε όλες τις περιοχές με τουριστικές χρήσεις, σε Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ), σε ζώνες θεματικών πάρκων και τουριστικών λιμένων, παρά μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του αντίστοιχου φορέα, καθώς επίσης σε εκτός σχεδίου περιοχές όπου προβλέπονται χρήσεις τουρισμού - αναψυχής, όπως και των ατύπως διαμορφωμένων, στο πλαίσιο της εκτός σχεδίου δόμησης, τουριστικών και οικιστικών περιοχών.

Ειδικά κριτήρια χωροθέτησης αιολικών

Τα αιολικά με βάση το νέο χωροταξικό ΑΠΕ «σπάνε» σε 4 κατηγορίες για κάθε μια από τις οποίες ισχύουν διαφορετικά κριτήρια χωροθέτησης.

Στα χερσαία πάρκα, ορίζεται μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης για τις «Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας» στο 8% της έκτασης ανά δημοτική ενότητα. Στην πράξη αυτό μεταφράζεται σε 1,05 τυπικές ανεμογεννήτριες ανά 1.000 στρέμματα.

Το ποσοστό μπορεί να αυξάνεται έως και 30% έπειτα από τη σύμφωνη γνώμη του Δήμου. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, τις «Περιοχές Αιολικής Καταλληλότητας» το ποσοστό κάλυψης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5% ανά δημοτική ενότητα. Δηλαδή 0,66 ανεμογεννήτριες ανά 1.000 στρέμματα. Και εδώ το ποσοστό μπορεί να αυξάνει έως 50% εφόσον συμφωνεί ο Δήμος.

Αρκετά χαμηλότερα ποσοστά προβλέπονται για δημοτικές ενότητες που σύμφωνα με το Ειδικό Χωροταξικό του Τουρισμού αφορούν περιοχές ελέγχου, ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες περιοχές. Στις περιοχές ελέγχου, η κάλυψη πρέπει να είναι 2% (0,26 τυπικές ανεμογεννήτριες/1.000 στρέμματα). Στις ανεπτυγμένες περιοχές, ισχύει ό,τι και στην προηγούμενη κατηγορία, δηλαδή κάλυψη 2% (0,26 τυπικές ανεμογεννήτριες/1.000 στρέμματα) και στις αναπτυσσόμενες, κάλυψη 4% (0,53 τυπικές ανεμογεννήτριες/1.000 στρέμματα).

Περιοχές αποκλεισμού για τα φωτοβολταϊκά

Στα φωτοβολταϊκά, πέραν της κατεύθυνσης που δίνεται δηλαδή οι επενδυτές να στραφούν σε περιοχές άγονες, μη αρδευόμενες και όσες δεν προορίζονται για βόσκηση, καθιερώνεται για πρώτη φορά απαγόρευση και σε δασικές εκτάσεις (εκτός από δάση), σε περιοχές με προστατευόμενες αναβαθμίδες και σε φυσικές λίμνες.

Ανάμεσα στις συνολικά 12 «περιοχές αποκλεισμού» απαγορεύεται η χωροθέτηση φωτοβολταϊκών σε δάση και δασικές εκτάσεις, γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας, ζώνες απολύτου προστασίας της φύσης, Υγροτόπους Ραμσάρ, Πυρήνες Εθνικών Δρυμών, κηρυγμένα μνημεία της φύσης και αισθητικά δάση και Οικότοποι του Δικτύου Natura 2000 και περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους.

Καθορίζεται ένα μέγιστο ποσοστό εδαφικής κάλυψης από φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις (συμπεριλαμβανομένων των ηλιοθερμικών σταθμών), της τάξης του 3% στο σύνολο των καλλιεργήσιμων και βοσκήσιμων εκτάσεων ανά Δήμο.

Από τον κανόνα αυτόν εξαιρούνται τα αγροβολταϊκά. Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για την εγκατάσταση μικρών φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων (<1 MW) σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας.

Να σημειώσουμε πως το  πρώτο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θεσπίστηκε το 2008 κι ήταν καιρός να αναθεωρηθεί.

Η πρώτη μελέτη που εκπονήθηκε το 2006-2007 βασιζόταν σε στοιχεία της δεκαετίας του 2000. Εν τω μεταξύ, στην εικοσαετία που μεσολάβησε άλλαξαν πολλά: για παράδειγμα, οι εξελίξεις στην τεχνολογία των ΑΠΕ (λ.χ. αύξηση μεγέθους ανεμογεννητριών) και η ανάδυση νέων μορφών ΑΠΕ (λ.χ. θαλάσσια αιολικά, βιομάζα). Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει στη μεταβολή κρίσιμων παραμέτρων για τη λειτουργία των ΑΠΕ, όπως η ταχύτητα του ανέμου και η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας (εξάλλου η Ελλάδα απέκτησε και συγκεκριμένους στόχους για τη διείσδυση των ΑΠΕ το 2030 και το 2050).

Σύμφωνα με την Καθημερινή, που πρώτη έδωσε στη δημοσιότητα το περιεχόμενο του νέου χωροταξικού για τις ΑΠΕ, η αναθεώρησή του χωροταξικού για τις ΑΠΕ αποδείχθηκε μια αδικαιολόγητα μακρά διαδικασία (όπως αντίστοιχα και η αναθεώρηση του χωροταξικού για τον τουρισμό και του περιφερειακού χωροταξικού για το Νότιο Αιγαίο), καθώς η σύμβαση με ομάδα μελετητών υπεγράφη το 2020 και η μελέτη είναι έτοιμη εδώ και ένα χρόνο, στον οποίο «πηγαινοέρχεται» στις υπηρεσίες με διαδοχικά αιτήματα μικρο-τροποποιήσεων.

Τελικώς παραδόθηκε πριν από δύο εβδομάδες στο υπουργείο Περιβάλλοντος και αναμένεται να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση. Κατόπιν θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα τρίμηνο για την επανεπεξεργασία του σχεδίου, ώστε να ενταχθούν τυχόν παρατηρήσεις και τελικά να προωθηθεί για να θεσμοθετηθεί.

Τι λέει ο Αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος

Σε επικοινωνία που είχαμε με τον Αντιπεριφερειάρχη Περιβάλλοντος Νίκο Ξυλούρη μας τόνισε πως ακόμα δεν έχουν ενημερωθεί επίσημα για τις αλλαγές που γίνονται στο νέο χωροταξικό των ΑΠΕ.

Εμείς ως Περιφέρεια, εξηγεί, "έχουμε ξεκαθαρίσει, και σε αυτό έχει συμφωνήσει και η ΡΑΕ, πόση ενέργεια μπορεί να παράξει το νησί. Επίσης έχουμε ξεκαθαρίσει πως δεν θέλουμε ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας σε περιοχές NATURA".

Το Υπουργείο, επισημαίνει ο κ. Ξυλούρης, "μπορεί να λέει για 22 σημεία ΠΑΠ στην Κρήτη  αλλά εμείς δεν θα δεχθούμε να γεμίσει το νησί  με ΑΠΕ, με τη δικαιολογία πως διαθέτουμε αέρα και ήλιο.

Κατά συνέπεια περιμένουμε να πάρουμε επίσημα στα χέρια μας τις προτάσεις για το χωροταξικό των ΑΠΕ, να τις μελετήσουμε και να τοποθετηθούμε.

Το ζητούμενο είναι, πόση ενέργεια χρειαζόμαστε, πόση μπορούμε να παράξουμε και πόση να στείλουμε εκτός Κρήτης αλλά χωρίς να ξεπερνούμε τα όρια. Απαιτείται ισοβαρής κατανομή και δύσκολα το Υπουργείο θα πάρει απόφαση κόντρα σε αυτό που θα αποφασίσει η Περιφέρεια Κρήτης", καταλήγει ο κ. Ξυλούρης.

Ανησυχεί ο Χαράλαμπος Φασουλάς

Ανήσυχος για το νέο χωροταξικό των ΑΠΕ και Χαράλαμπος Φασουλάς γεωλόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, επιστημονικός υπεύθυνος του Γεωπάρκου Ψηλορείτη και Συντονιστής του Ελληνικού Φόρουμ Γεωπάρκων UNESCO.

Όπως μας είπε, τμήματα και από τα  δυο γεωπάρκα της Κρήτης εμφανίζονται στις περιοχές ΠΑΠ (με βάση το χάρτη που είδε το φως της δημοσιότητας) και αναμένουν με ανυπομονησία να πάρουν στα χέρια τους την επίσημη πρόταση, να δουν επακριβώς τις περιοχές που καλύπτει και πως θα τις επηρεάσουν τα νέα δεδομένα.

Το περιμέναμε, λέει η Βάνα Σφακιανάκη

Μετά τη μελέτη διασύνδεσης της Κρήτης περιμέναμε και φοβόμαστε πως το νησί θα βρεθεί σε δύσκολη θέση αναφορικά με τις ΑΠΕ, σημειώνει στο Newshub.gr η Βάνα Σφακιανάκη, αρχιτέκτων μηχανικός και μέλος του Παγκρήτιου Δικτύου αγώνα κατά των ΒΑΠΕ.

Αυτό που κάνουν, σχολιάζει, είναι τρομερό. Αυτή τη στιγμή όλη η χώρα μιλάει για την Κρήτη και το πώς την μεταχειρίζονται.

Η ίδια τονίζει πως το γεγονός ότι ορίζονται στο νησί 22 περιοχές προτεραιότητας για ΑΠΕ δε σημαίνει πως το υπόλοιπο μένει ανέπαφο, απλά στις περιοχές ΠΑΠ θα πολλαπλασιαστούν οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ.

Η κ. Σφακιανάκη τονίζει πως πρέπει να οργανωθεί διαμαρτυρία για τους σχεδιασμούς που προωθούνται και φυσικά στη διαβούλευση που θα γίνει να πάρουμε ως νησί ενεργά θέση.