Κορυφώνεται η αντιπαράθεση για το αρχοντικό του Σαμή Μπέη

Της Λίλιαν Δαφερμάκη

Μαίνεται η αντιπαράθεση που έχει πυροδοτήσει η υπόθεση της καθαίρεσης του πρώτου ορόφου του ιστορικού κτιρίου του Σαμή Μπέη στην Ιδομενέως, την οποία επιχειρούν να αποτρέψουν Ηρακλειώτες συλλέγοντας υπογραφές. Την ίδια στιγμή με παρέμβασή του το Τμήμα Ανατολικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου ξεκαθαρίζει ότι σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η μερική έστω καταστροφή και η εκ των υστέρων ανάδειξη του ιστορικού μνημείου.

Στο μεταξύ στην πολύκροτη υπόθεση για πρώτη φορά παρεμβαίνει και το Νοσοκομείο Ρεθύμνου που με επιστολή του στο δήμαρχο Ρεθύμνου ζητά εξηγήσεις γιατί δεν έχει αποδοθεί η κυριότητα των κληροδοτημάτων στον πραγματικό ιδιοκτήτη και ζητά εξηγήσεις για τους λόγους που δεν υλοποιήθηκε η διαθήκη Τρανταλλίδη.

Η παρέμβαση προκάλεσε την έντονη αντίδραση του δημάρχου Ρεθύμνου Γ. Μαρινάκη ο οποίος με δηλώσεις του στην “Π” σχολιάζει με νόημα ότι το νοσοκομείο εμφανίζεται για πρώτη φορά να διεκδικεί τα κληροδοτήματα, για τα οποία ποτέ δεν έχει δείξει κανένα ενδιαφέρον ούτε σε σχέση με τη συντήρησή τους ούτε σε σχέση με την αξιοποίηση τους. Ο ίδιος σημειώνει ότι η δημόσια ασφάλεια των πολιτών από ένα κτίριο επικινδύνως ετοιμόρροπο δεν είναι ζήτημα το οποίο θα πρέπει να διαπραγματεύεται κανείς, ενώ αναφερόμενος στις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού σχολιάζει με νόημα ότι πέρασαν τέσσερα κοινοτικά πλαίσια που δημιούργησαν όλες τις προυποθέσεις για να αντιμετωπιστούν με περισσότερη στοργή δύο ιστορικά κτίρια που μάλιστα βρίσκονται στην καρδιά της πόλης.

Σε πρακτικό επίπεδο τώρα, ο Δήμος Ηρακλείου σύμφωνα με τις υποδείξεις της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων θα προχωρήσει σε εργασίες εγκιβωτισμού της λιθοδομής με ειδικό πλέγμα, με σκοπό να προστατευθεί η ευστάθεια του ισογείου κτίσματος το οποίο θα υποστυλωθεί ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος κατάρρευσής του. Η διαδικασία μάλιστα θα γίνει χειρωνακτικά λόγω της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει το κτίριο, που κινδυνεύει να καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος. Αυτό σημαίνει ότι τις επόμενες μέρες θα ακολουθήσουν οι στερεωτικές επεμβάσεις περιμετρικά του κτιρίου, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο ισόγειος χώρος δεν θα καταρρεύσει από τους κραδασμούς που θα ακολουθήσουν στη συνέχεια των εργασιών.

Αυτό το οποίο ξεκαθαρίζει η πλευρά του Δήμου Ηρακλείου είναι ότι το κρίσιμο και αδιαπραγμάτευτο ζητούμενο είναι η ασφάλεια των πολιτών, ενώ σε ό,τι αφορά τις αντιδράσεις των πολιτών που ζητούν να μην κατεφαφιστεί υπογραμμίζει ότι η απόφαση της κατεδάφισης είναι στα χέρια του υπουργείου Πολιτισμού, που είναι καθ’ ύλην αρμόδιο να αποφασίσει για την τύχη του. Παράλληλα τονίζεται ότι ο Δήμος Ηρακλείου δεν έχει καμία απόλυτως σχέση με την απόφαση της κατεδάφισης του κτίσματος που κινήθηκε με απόφαση του πρώην υπουργού Πολιτισμού, ο οποίος υπέγραψε την αίτηση κατεδάφισής του, μετά τις αυτοψίες που έγιναν από το 2000 και έκριναν το κτίσμα ως επικινδύνως ετοιμόρροπο. Άρα το μαχαίρι και το καρπούζι βρίσκεται στα χέρια των υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού, που σε τοπικό επίπεδο ζήτησαν τη συνδρομή του Δήμου Ηρακλείου για να υλοποιήσουν την απόφαση της κατεδάφισης του κτίσματος που υπέγραψε ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Ν. Ξυδάκης

ΤΕΕ ΤΑΚ: Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή

η μερική έστω καταστροφή και η εκ των υστέρων ανάδειξή του ιστορικού κτιρίου

Σαφή θέση στην πολύκροτη υπόθεση της καθαίρεσης του πρώτου ορόφου του ιστορικού κτιρίου του Σαμή Μπέη παίρνει το Τμήμα Ανατολικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου, που με σχετική ανακοίνωση ξεκαθαρίζει μεταξύ άλλων τα παρακάτω: “Ένα από τα ιστορικότερα κτίσματα της πόλης, χαρακτηριστικό δείγμα μιας ολόκληρης εποχής, έχει παραδοθεί με ευθύνη των ιδιοκτητών του (στην περίπτωση αυτή του Δήμου Ρεθύμνης) στην εγκατάλειψη και τη φθορά. Η θλιβερή εικόνα της απαξίωσης ενός μοναδικού κηρυγμένου κτιρίου συμπληρώνεται από την αδιαφορία που επιδεικνύουν για χρόνια οι εντεταλμένοι μηχανισμοί προστασίας της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και ιδιαίτερα το κεντρικό ΥΠΠΟ, που δεν διαθέτει ούτε τον στοιχειώδη προγραμματισμό που απαιτείται για τη διάσωση και τη διαχείριση της αρχιτεκτονικής στρωματογραφίας των πόλεων μας.

Στην πόλη του Ηρακλείου τα τελευταία 40 χρόνια έχουν κατεδαφιστεί πολλά αξιόλογα αρχιτεκτονικά κελύφη όλων των ιστορικών φάσεων της οικιστικής εξέλιξης του αστικού της σχηματισμού και παράλληλα υπάρχει ολιγωρία για την ανάδειξη και την προστασία πολλών κηρυγμένων διατηρητέων κτιρίων (όπως οι Κυλινδρόμυλοι Καστρινάκη) και έλλειψη ενδιαφέροντος για τη θεσμική κατοχύρωση άλλων («Ηρώον» στην πλατεία Ελευθερίας). Τα ζητήματα της ιδιοκτησιακής κατάστασης πολλών από αυτά δεν μπορούν να αποτελούν διαρκώς την εύκολη δικαιολογία για την επιδεικτική εγκατάλειψη και τη σταδιακή καταστροφή τους. Η προστασία, η διάσωση, η συντήρηση και η αποκατάσταση των εξαιρετικών δειγμάτων της αρχιτεκτονικής μνημειακής στρωματογραφίας του Χάνδακα και του Κάστρου πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και καθημερινή έγνοια όλων μας. Καλούμε το Δήμο Ηρακλείου, που θεωρούμε πως διαθέτει σήμερα θετική άποψη για τα σχετικά ζητήματα, και όλους τους ενεργούς πολίτες της πόλης μας, να αναλάβουν αποφασιστικό ρόλο στη διαφύλαξη αυτής της κληρονομιάς και να καλλιεργήσουν με όλους τους τρόπους την ανάπτυξη και την παγίωση μιας θετικής νοοτροπίας στη νεότερη γενιά μέσω της διαρκούς ενημέρωσης και προβολής των σχετικών θεμάτων.

Όλα τα διατηρητέα και τα ανώνυμα αρχιτεκτονικά κελύφη και οι ιστορικές γειτονιές της πόλης, μαζί με το μεγάλο επάκτιο και χερσαίο μνημειακό της μέτωπο και το απόθεμα των χαρακτηριστικών -για όλες τις φάσεις της πόλης- κτιρίων που διασώθηκαν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενα σχολαστικής μελέτης και σωστού και υπεύθυνου προγραμματισμού με τη διάσωση, την ολοκληρωμένη αποκατάσταση και τη δυναμική επανάχρηση και απόδοσή τους στο περιβάλλον και τον δημόσιο χώρο και τις μελλοντικές γενιές της πόλης. Ο Δήμος Ηρακλείου πρέπει να συνεχίσει να επιδεικνύει ουσιαστικό ενδιαφέρον για τα σχετικά ζητήματα και πρέπει να προχωρήσει άμεσα με συστηματικό και πιεστικό τρόπο στη θεσμική και κατασκευαστική αντιμετώπιση των δυο κτισμάτων του κληροδοτήματος Τρανταλλίδη διεκδικώντας προς όφελος των δημοτών και των επισκεπτών της πόλης τη μέγιστη δυνατή προστασία και αξιοποίησή τους. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η μερική -έστω - καταστροφή και η εκ των υστέρων ανάδειξή τους. Σημειώνουμε πως σε όλα τα θέματα που άπτονται της υπεράσπισης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και του μνημειακού αποθέματος της πόλης του Ηρακλείου αλλά και όλης της Ανατολικής Κρήτης, το ΤΕΕ-ΤΑΚ έχει συμβάλει μέχρι σήμερα ενεργά και θα εξακολουθήσει να συμμετέχει όποτε του ζητηθεί, προκειμένου να πραγματοποιείται η καλύτερη προσέγγιση και η αρτιότερη επιστημονική τεκμηρίωση και αντιμετώπιση που απαιτούν οι σχετικές διαδικασίες. Αξία σε όλες τις περιπτώσεις έχει η διάσωση της συλλογικής μνήμης και η έμπρακτη εναντίωση όλης της τοπικής κοινωνίας στους πολύτροπους μηχανισμούς της λήθης”. http://www.patris.gr/articles/297244?PHPSESSID=59o5s8sfgh1lditp8fc9d4cql6#.Vwz5__o8zGh
http://www.patris.gr/articles/297244/188412?PHPSESSID=59o5s8sfgh1lditp8fc9d4cql6#.Vwz5j_o8zGg