ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
08 Ιουλίου 2021
Οι Αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί …πάνε…περίπατο…
Ο δημόσιος χώρος απαξιώνεται καθημερινά με πολλούς τρόπους. Το πρόσφατο νομοθέτημα για το πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών καταδεικνύει, για ακόμα μια φορά, ότι η αναζήτηση υψηλής ποιότητας και εμπνευσμένου σχεδιασμού για τον δημόσιο χώρο, δεν αντιμετωπίζεται ως αναντίρρητο και επιδιωκόμενο δημόσιο συμφέρον, ως δημόσια ανάγκη, αλλά θεωρείται μη απαραίτητη για χάρη άλλων συμφερόντων και σκοπιμοτήτων.
Με τηνπρόσφατη Απόφασητου Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για το "Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων"(ΦΕΚ 2239/Β/31-5-2021), ουσιαστικά καταργούνται και ακυρώνονται στην πράξη οι Αρχιτεκτονικοί Διαγωνισμοί, αφού:
- για "…κάθε αξιόλογο τεχνικό έργο του δημοσίου, ....", εισάγεται εξαίρεση από τη σχετική νομική υποχρέωση "εφόσον αξιόλογο τεχνικό έργο …..ή και η μελέτη του εντάσσονται για χρηματοδότηση σε ΕΣΠΑ ή στο Ταμείο Ανάκαμψης ή συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή υλοποιούνται μέσω ΣΔΙΤ" .
- για την διαμόρφωση, σχεδιασμό, ανάπλαση των σημαντικών ελεύθερων κοινόχρηστων χώρωνεισάγεταιεπίσης εξαίρεση "αν οι μελέτες εκπονούνται από τεχνικές υπηρεσίες δημόσιας αρχής, φέρουν υπογραφή αρχιτέκτονα και έχει γνωμοδοτήσει επ’ αυτών το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής".
Αναρωτιόμαστε:
- Ποιό αξιόλογο έργο μένει άραγε;;
- Ποιά τεχνική Υπηρεσία, που εκτελεί έργα, δεν έχει ή δεν θα πρέπει να έχει έστω ένα αρχιτέκτονα;
Αλλά ακόμη και για την περίπτωση που υπάρξει "αξιόλογο έργο"χωρίς να συντρέχουν οιπαραπάνω προϋποθέσεις, δίνεται η δυνατότητα εξαίρεσης "με απόφαση του κυρίου του έργου" , υπό την προϋπόθεση ότι έχει γνωμοδοτήσει θετικά το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής.
Παρά την κρατούσα ευρωπαϊκή πρακτική, στην Ελλάδα οι Αρχιτεκτονικοί Διαγωνισμοί ήταν πάντα "είδος εν ανεπαρκεία", αλλά, ακόμη και μετά την θεσμοθέτηση της σχετικής υποχρέωσης για τα αξιόλογα τεχνικά έργα δημόσιου ενδιαφέροντος, γίνεται συστηματικά προσπάθεια να παρακαμφθεί η διενέργεια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, με διάφορους τρόπους και προσχήματα. Η Υπουργική Απόφαση έρχεται τώρα να διευκολύνει τη διαδικασία, αφού καταργεί και την ανάγκη αναζήτησης προσχημάτων!
Με πολιτική επιλογή της κυβέρνησης, αντίθετα στις τρέχουσες αρχιτεκτονικές αξίες και διεθνείς πρακτικές, στο τοπίο που ανοίγεται μπροστά μας θα κυριαρχεί η πρακτική των "επιλεκτικών", αδιαφανών και αμφιλεγόμενων αναθέσεων, ενώ είναι επίσης προφανής ο κίνδυνος επιλογής αρχιτεκτονικών υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος με μόνο κριτήριο την χαμηλότερη τιμή αντί της αναζήτησης της βέλτιστης λύσης, με όλες τις γνωστές συνέπειες.
Είναι διεθνώς παραδεκτό, αυτονόητο και "χιλιοειπωμένο" ότι ο θεσμός των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών είναι η μόνη διαδικασία που:
· δίνει στον τελικό χρήστη του προβλεπόμενου έργου, δηλαδή τους πολίτες, την δυνατότητα ανάδειξης(για πραγματοποίηση) της βέλτιστης λύσης, μέσα από πολλές προτάσεις,
· προωθεί τη διαφάνεια, τη δημοκρατικότητα, τον έλεγχο και τη διάχυση στον σχεδιασμό του δημόσιου χώρου,
· ενθαρρύνει την έρευνα και την καινοτομία στην παραγωγή της δημόσιας αρχιτεκτονικής.
Θεωρούμε ότι:
· η κατάργηση, πρακτικά, των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών είναι απαράδεκτη για τις σύγχρονες αρχιτεκτονικές αξίες και πρακτικές, για την ζητούμενη ποιότητα του παραγόμενου δημόσιου χώρου, για το δημόσιο συμφέρον εν τέλει,
· ο ποιοτικός σχεδιασμός του δομημένου περιβάλλοντος και του δημόσιου χώρου δεν είναι πολυτέλεια, είναι δημόσιο συμφέρον και δημόσια ανάγκη.
Ζητούμε την άμεση κατάργηση από την εν λόγω Υ.Α., όλων των εξαιρέσεων υποχρέωσης διενέργειας αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για όλα τα αξιόλογα δημόσια έργα και δημόσιους χώρους.