Συνεδρίαση της Δ.Ε. του Τμήματος την Τρίτη 10-11-2020 και ώρα 19.00 μ.μ.
Θέμα : «Aλλαγές στη νομοθεσία σχετικά με την έκδοση μελετητικών πτυχίων - Προβλήματα - Προτάσεις»
Εισηγητές: Κώστας Μπάκιντας, Α.Τ.Μ., Μέλος Δ.Ε. (ΑΜΑΚ) και Μιχάλης Ψαλτάκης , ΠΜ, Πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ανατολικής Κρήτης.
Τον Ιούλιο του 2019 εκδόθηκε το υπ’ αριθμό 71/03-07-2019 Προεδρικό Διάταγμα το οποίο εισήγαγε τα μητρώα συντελεστών παραγωγής δημοσίων και ιδιωτικών έργων, μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών (ΜΗ.Τ.Ε.) αλλάζοντας τους υφιστάμενους όρους και προϋποθέσεις για την παραγωγή κυρίως των δημοσίων έργων και μελετών. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι το εν λόγω ΠΔ εκδόθηκε στις 3 Ιουλίου 2019, δηλαδή μόλις τέσσερις μέρες πριν τις πρόωρες εθνικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 7 Ιουλίου 2019.
Για τις αλλαγές που επιφέρει το εν λόγω ΠΔ σχετικά με την έκδοση των μελετητικών πτυχίων κάνουμε αναλυτική αναφορά στο Δελτίο τύπου που εκδώσαμε: https://www.amak.gr/index.php/drasi-amak/2268-anakoinosi-amak-gia-tis-allages-sti-nomothesia-sxetika-me-tin-ekdosi-meletitikon-ptyxion
Παρακάτω αναφέρουμε μόνο τα συμπεράσματα που προκύπτουν:
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Τα συμπεράσματα από το ΠΔ 71/2019 είναι τα εξής:
1. Δημιουργείται περισσότερη γραφειοκρατία στον κλάδο των μελετητών με την εισαγωγή 3 μητρώων αντί για το 1 που υπάρχει σήμερα.
2. Οι μελετητές αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζονται μέχρι σήμερα και οι κατασκευαστές (μητρώο Μ.Ε.Κ. και Μ.Ε.Ε.Π.).
3. Πλέον οι μελετητές με πτυχίο 3ης τάξης (σημερινό Γ) αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο όπως οι εταιρείες.
4. Οι δημόσιοι υπάλληλοι πλέον αποκτούν εμπειρία βάση της οποίας θα μπορούν να επιβλέπουν την εκπόνηση των μελετών. Επισημαίνεται ότι για την επίβλεψη μιας μελέτης ο δημόσιος υπάλληλος που την εκτελεί θα πρέπει έχει πτυχίο στο Μ.Ε.Μ. βαθμίδας τουλάχιστον ίσης με την μεγαλύτερη βαθμίδα που απαιτείται στην κατηγορία της μελέτης.
5. Τα όρια για την κατάταξη των μελετητών στις βαθμίδες του Μ.Ε.Μ. είναι επί της ουσίας αυξημένα σε σχέση με αυτά που ισχύουν σήμερα. Ο λόγος είναι ότι αντί για τις προεκτιμώμενες αμοιβές πλέον χρησιμοποιούνται οι συμβατικές, οι οποίες έχουν προκύψει κατόπιν των μεγάλων εκπτώσεων που παρατηρούνται στις διακηρύξεις δημοσίων μελετών.
6. Η αύξηση των ορίων γίνεται ακόμα μεγαλύτερη αν αναλογιστεί κανείς ότι πλέον δεν μετράει όλη εμπειρία αλλά μόνο αυτή που αποκτάται τα τελευταία χρόνια (3, 8 ή 12).
7. Πλέον είναι εξαιρετικά δύσκολο ένας νέος μηχανικός να πάρει μελετητικό πτυχίο μόνος του, αφού απαιτείται εμπειρία ακόμα και για το πτυχίο Α βαθμίδας. Ο μόνος τρόπος είναι να εγγραφεί στην εισαγωγική βαθμίδα 0, μετά να εγγραφεί στο μητρώο μελετητών ιδιωτικών έργων και από τα ιδιωτικά έργα που θα εκπονήσει να πάρει την απαραίτητη εμπειρία για την προαγωγή του πτυχίου του.
8. Τα έτη εμπειρίας ξεκινούν από την απόκτηση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος και όχι από τη λήψη πτυχίου. Αυτό καταργεί τις υφιστάμενες στρεβλώσεις όπου οι απόφοιτοι των πανεπιστημίων εξωτερικού που παίρνουν Bachelor πτυχίο τους στα 3 έτη έχουν ένα προβάδισμα σε σχέση με τους απόφοιτους των ελληνικών πολυτεχνείων που παίρνουν το πτυχίο τους στα 5 έτη.
9. Επί της ουσίας δεν αλλάζουν τα χρόνια εμπειρίας που απαιτούνται από αυτά που ισχύουν σήμερα με την προϋπόθεση όμως ο νέος μηχανικός να είναι επαρκώς ενημερωμένος και να προβεί στις προαγωγές στο προβλεπόμενο χρόνο. Στην πράξη όμως η διαδικασία της υποχρεωτικής παραμονής ορισμένου χρόνου σε κάθε βαθμίδα έχει ως αποτέλεσμα καθυστερήσεις στις προαγωγές των μηχανικών.
10. Δεν δίνεται η δυνατότητα απευθείας εγγραφή σε ανώτερη βαθμίδα, οπότε αυτό έχει ως αποτέλεσμα καθυστερήσεις στις προαγωγές των μηχανικών.
11. Δεν προβλέπεται αναθεώρηση των παλαιοτέρων αμοιβών ανάλογα με το λόγο του συντελεστή τιμών καταναλωτή που ίσχυε κατά την ημερομηνία υπολογισμού της προεκτιμόμενης αμοιβής και της ημερομηνίας της αίτησης του ενδιαφερομένου.
12. Στις μεταβατικές διατάξεις υπάρχει ένα κενό το οποίο αφορά τους νέους μηχανικούς. Όσοι νέοι μηχανικοί δεν θα έχουν προλάβει να κλείσουν 4 χρόνια από το έτος λήψης πτυχίου μέχρι τις 31-12-2020 και άρα δεν θα μπορούν να εγγραφούν με βάση τις υφιστάμενες διατάξεις θα πρέπει να εγγραφούν μετά τις 01-01-2021 με βάση όμως τις νέες διατάξεις και να περάσουν από όλες τις βαθμίδες, χάνοντας έτσι αρκετό χρόνο.
13. Δεν αναφέρεται πουθενά η διάρκεια ισχύος του μελετητικού πτυχίου (σε ότι αφορά το Μ.Ε.Μ.). Επίσης δεν αναφέρεται και διαδικασία ανανέωσης, οπότε εικάζεται ότι είναι αόριστη.
14. Ο μελετητής πλέον μπορεί να εγγραφεί σε όσες κατηγορίες του επιτρέπουν τα επαγγελματικά του δικαιώματα. Εκ πρώτης όψεως αυτό ακούγεται καλό, αλλά πρακτικά αυτό ευνοεί τις μεγάλες εταιρείες και όχι τους μικρούς και μεσαίους μελετητές που δραστηριοποιούνται στην Περιφέρεια γιατί , αφενός μεν μειώνεται ο αριθμός των μελετητών και οι μελέτες συγκεντρώνονται σε λίγους και αφετέρου , ακόμα και αν αυξηθούν οι κατηγορίες , πρακτικά είναι αδύνατον να μπορέσει να το αξιοποιήσει ένας μικρός και μεσαίος μελετητής γιατί θα μπορεί να αναβαθμίσει το πτυχίο του μόνο στις κατηγορίες μελετών με τις οποίες ασχολείται το τελευταίο χρονικό διάστημα.
15. Η προαγωγή και η εγγραφή γίνεται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών ενώ μέχρι σήμερα γινόταν με απόφαση του γενικού γραμματέα της Γ.Γ.Δ.Ε. για τις εταιρείες 4ης και 5ης τάξης και του αρμόδιου διευθυντή της Γ.Γ.Δ.Ε. για τις υπόλοιπες.
16. Η υποχρέωση απόκτησης πιστοποιητικού διασφάλισης ποιότητας για την εκπόνηση των μελετών ακόμα και για την Β τάξη οδηγεί σε ένα επιπλέον κόστος μεγαλύτερο των 1.000€ ανά έτος, το οποίο είναι αρκετά βαρύ για ένα ελεύθερο επαγγελματία.
17. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να υποβάλλουν τα πιστοποιητικά διασφάλισης ποιότητας και τα ασφαλιστήρια στην επιτροπή ΜΗ.Μ.Ε.Δ.Ε. πριν αυτά λήξουν. Σε περίπτωση παράληψης τους, η επιτροπή έχει το δικαίωμα να προβεί αυτεπάγγελτα σε υποβάθμιση της τάξης της επιχείρησης αφού δεν θα πληροί τα προβλεπόμενα κριτήρια.
18. Η υποχρέωση απόκτησης ασφαλιστηρίου για την εκπόνηση των μελετών ακόμα και για την Γ τάξη οδηγεί σε ένα επιπλέον κόστος μεγαλύτερο των 500€ ανά έτος, το οποίο είναι αρκετά βαρύ για ένα ελεύθερο επαγγελματία.
19. Η απαίτηση της Γ τάξης για μέσο κύκλο εργασιών σε βάθος τριετίας ύψους 50.000€ σε μελέτες αποκλείει τα μικρά γραφεία μελετών που αποτελούνται από τον μελετητή και ένα επιπλέον άτομο. Αυτό έχει ως συνέπεια να οδηγούνται οι ελεύθεροι επαγγελματίες στη δημιουργία εταιρειών. Γενικά πάντως τα όρια του μέσου κύκλου εργασιών κρίνονται ως πολύ μεγάλα (200.000€ για την 4η τάξη και 400.000€ για την 5η τάξη), ακόμα και για τις εταιρείες.
20. Υπερβολικά κρίνονται και τα χρηματοοικονομικά κριτήρια για το ύψος των μετρητών και των καταθέσεων που απαιτούνται για τις εταιρείες 4ης και 5ης τάξης.
21. Η όλη διαδικασία, όπως προβλέπεται, είναι δυναμική, το οποίο σημαίνει ότι αν κάποια επιχείρηση απέχει για κάποια καιρό, τότε αυτόματα υποβαθμίζεται το πτυχίο της. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχουν εταιρείες που έχουν όλα τα πτυχία, να λαμβάνουν μέρος σε διαγωνισμούς και μετά να δίνουν τη μελέτη υπεργολαβία σε άλλες επιχειρήσεις, όπως συμβαίνει και σήμερα.
22. Η διάρκεια ισχύς των μελετητικών πτυχίων των επιχειρήσεων είναι αρκετά μικρότερη σε σχέση με αυτά που ισχύουν σήμερα (για τα φυσικά πρόσωπα είναι σήμερα 10 χρόνια, ενώ θα γίνει 5 για την 1η και 2η τάξη και 3 έτη για τις υπόλοιπες).
23. Ο φόρτος εργασίας που επωμίζεται η επιτροπή ΜΗ.Μ.Ε.Δ. κρίνεται ως πολύ μεγάλος, αφού έχει να διαχειριστεί πλέον και την ανανέωση των πτυχίων, η οποία επί της ουσίας έχει τον ίδιο φόρτο εργασίας και βαρύτητα με την προαγωγή. Επίσης η διάρκεια της επιτροπής είναι μόλις 2 χρόνια ενώ μπορεί η διάρκεια της να ανανεωθεί μόλις 1 φορά (ίδια διάρκεια με σήμερα, αλλά σήμερα η επιτροπή μπορεί να ανανεωθεί περισσότερες φορές, αντί για μόλις 1 που προβλέπει το ΠΔ 71/2019). Αυτό θα οδηγήσει στα φαινόμενα που είχαμε παλιότερα (περί το 2008) όπου είχε καθυστερήσει να γίνει ο ορισμός της επιτροπής με αποτέλεσμα να μην λειτουργεί για 4 μήνες και να υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στις προαγωγές και τις ανανεώσεις των πτυχίων. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα η επιτροπή δεν ασχολείται με τις ανανεώσεις , οι οποίες γίνονται από τη διευθύντρια του μητρώου. Στην αύξηση του φόρτου συντελεί και η μείωση της διάρκειας των πτυχίων. Στο σημείο αυτό ξανα-τονίζεται το γεγονός ότι η επιτροπή ΜΗ.Μ.Ε.Δ. έχει γνωμοδοτικό χαρακτήρα ενώ την τελική απόφαση την λαμβάνει ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών.
24. Τα όρια των τάξεων των πτυχίων δεν έχουν λάβει υπόψη τις διαφορές στις αμοιβές ανάμεσα στις επιμέρους κατηγορίες μελετών. Αυτό είναι σε αναντιστοιχία με την απαιτούμενη εμπειρία για την κατάταξη τόσο του μελετητή–φυσικό πρόσωπο στο Μ.Ε.Μ. όσο και του μελετητή-εταιρεία στο ΜΗ.ΜΕ.Δ.Ε. όπου θεσπίζονται διαφορετικά κριτήρια ανάλογα με την κατηγορία των μελετών. Επίσης τα ενιαία όρια δημιουργούν στρεβλώσεις αναφορικά με το μέγεθος της μελέτης που δύνανται να εκπονήσει ο μελετητής. Για παράδειγμα ένας μελετητής στην κατηγορία 8 (Στατικές μελέτες) 1ης τάξης θα δύναται να εκπονήσει μελέτες έως 50.000€, ενώ μέχρι σήμερα μπορεί έως ~14.000€, το οποίο κρίνεται υπερβολικό. Ενώ ένας μελετητής στην κατηγορία 21 (γεωτεχνικές μελέτες) 1ης τάξης θα δύναται να εκπονήσει μελέτες έως 50.000€, ενώ μέχρι σήμερα μπορεί έως ~48.000€, το οποίο κρίνεται λογικό.
25. Θα πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή στο θέμα του λογισμικού, το οποίο είναι πλέον προ-απαιτούμενο για τη λήψη και διατήρηση του πτυχίου.
Είναι φανερό από τα παραπάνω συμπεράσματα ότι οι αλλαγές στην έκδοση των μελετητικών πτυχίων είναι σημαντικές και αλλάζουν τους όρους άσκησης του επαγγέλματος του μηχανικού, ενώ πλήττουν καίρια τους μικρούς και μεσαίους μελετητές που κυρίως δραστηριοποιούνται στην περιφέρεια και την Κρήτη. Επίσης δεν έχουν προβλεφθεί εφαρμόσιμες μεταβατικές διατάξεις και δεν υπάρχει χρόνος προετοιμασίας των εμπλεκομένων (υπηρεσίες – μελετητές – εργολήπτες κλπ) έως τέλος του έτους. Για το λόγο αυτό προτείνουμε:
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. Αναβολή εφαρμογής του ΠΔ 71/2019 για τουλάχιστον 1 έτος.
2. Τροποποίηση των διατάξεων του Π.Δ σύμφωνα με τα παραπάνω συμπεράσματα και σε συνεννόηση με ΤΕΕ, Συλλόγους μηχανικών κλπ.
3. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά βασικά στοιχεία που προτείνουμε:
Ø Απλοποίηση των διαδικασιών με ένα μητρώο για τους μελετητές – διαφορετικό από τους εργολήπτες / κατασκευαστές.
Ø Η απόκτηση εμπειρίας από τα ιδιωτικά έργα να προσμετράται στο μητρώο για τα δημόσια έργα.
Ø Οι μελετητές - φυσικά πρόσωπα των κατηγοριών Α,Β και Γ να μην αντιμετωπίζονται όπως οι εταιρίες, να μην απαιτούνται πιστοποιήσεις, χρηματοοικονομικά κριτήρια και υποχρεωτική ασφάλιση. Τα χρηματοοικονομικά κριτήρια να είναι λιγότερο αυστηρά και να αφορούν μόνο τις εταιρείες με πτυχίο Δ τάξης και πάνω. Για παράδειγμα να μειωθούν οι κύκλοι εργασιών των Δ & Ε τάξεων σε 120.000€ & 240.000€. Επίσης να καταργηθεί η απαίτηση καταθέσεων.
Ø Η εμπειρία για την αναβάθμιση ενός πτυχίου να μην περιορίζεται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και να γίνεται με βάση τις προεκτιμώμενες αμοιβές χωρίς να λαμβάνεται υπόψη τυχόν έκπτωση.
Ø Να παραμείνει ο περιορισμός στον αριθμό επιλογής κατηγοριών που υπάρχει (2) ή εναλλακτικά να θεσπιστεί ανώτατος αριθμός οι τρεις κατηγορίες μελετών ανά μελετητή.
Ø Να υπάρχει η δυνατότητα αναθεώρησης των αμοιβών των μελετών κατά την πάροδο του χρόνου. Συγκεκριμένα να αναθεωρούνται οι αμοιβές των μελετών σύμφωνα με το λόγο του δείκτη τκ,συμ/τκ,ΣΗΜ όπου το τκ,συμ είναι ο δείκτης τιμών καταναλωτή με τον οποίο υπολογίστηκαν οι αμοιβές της σύμβασης και τκ,ΣΗΜ είναι ο δείκτης τιμών που ισχύει σήμερα.
Ø Να υπάρχει η δυνατότητα εγγραφής απευθείας σε ανώτερη τάξη.
Ø Η διάρκεια του μελετητικού πτυχίου να είναι 10ετής, οι ανανεώσεις αυτόματες και η διάρκεια της επιτροπής Μ.Η.Μ.Ε.Δ. τριετής και με δικαίωμα ανανέωσης άλλες 2 φορές. Επίσης προτείνεται και η δημιουργία και 2ης επιτροπής Μ.Η.Μ.Ε.Δ. Οι δύο επιτροπές θα έχουν αλληλεπικαλυπτόμενη διάρκεια έτσι ώστε να μην δύναται να υπάρξει καμία στιγμή χωρίς ισχύουσα επιτροπή.
Ø Διαφοροποίηση των ορίων των τάξεων των πτυχίων ανάλογα με το είδος της μελέτης, όπως ίσχυε πριν το ΠΔ.
Ø Να μην απαιτείται απόφαση Υπουργού Υποδομών για εγγραφή και προαγωγή στα μητρώα όπως ίσχυε πριν το ΠΔ.
Ø Να υπάρχει ενιαία διάρκεια ισχύς των πτυχίων.
Ø Να δοθούν διευκρινήσεις σχετικά με το λογισμικό. Θα πρέπει να εκδοθεί σχετική διευκρινιστική εγκύκλιος.
Ø Να προβλεφθούν μεταβατικές διατάξεις ώστε:
o να μην εγκλωβιστούν οι νέοι μηχανικοί που δεν έχουν κλείσει τετραετία από το πτυχίο τους ή την άδεια άσκησης επαγγέλματος
o να διατηρήσουν όλοι οι μελετητές τα πτυχία και τις τάξεις που διαθέτουν με δικαίωμα ανανέωσης χωρίς επανάκριση.
Προτείνουμε να σταλεί επιστολή με τα συμπεράσματα και τις προτάσεις μας:
α. στον Υπουργό Υποδομών
β. στο ΤΕΕ , υπόψη του Προέδρου, της ΔΕ αλλά και της Αντιπροσωπείας.
γ. στους Πανελλήνιους Συλλόγους Μηχανικών.
δ. στον Πανελλήνιο Σύλλογο Μελετητών.
ε. στο Περιφερειακά Τμήματα.
στ. στους συλλόγους των μηχανικών στην Κρήτη.