Ολοκληρώθηκε το Φυσικό Πάρκο Σητείας! Πριν λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία το πολύ φιλόξοδο πρόγραμμα Γεωτουρισμός και Τοπική Ανάπτυξη (ΓΕΩ.ΤΟΠΙ.Α.) που αφορά την ανάδειξη του μοναδικού γεωλογικού, παλαιοντολογικού και περιβαλλοντικού πλούτου του δήμου Σητείας και την προετοιμασία του εδάφους για την ένταξή του στο δίκτυο ευρωπαϊκών και παγκόσμιων γεωπάρκων.
Το έργο χρηματοδοτήθηκε από ευρωπαϊκά κονδύλια (πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας INTERREG IV Ελλάδα – Κύπρος 2007 – 2013) και ο φορέας που το υλοποίησε ήταν ο ΔΟΚΑΣ του Δήμου Σητείας. Ποιο είναι το Φυσικό Πάρκο (και μελλοντικά (;) γεωπάρκο) Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε όλοι την τεράστια αξία του πολιτιστικού, ανθρωπογεωγραφικού και φυσικού αποθέματος της επαρχίας Σητείας. Με το πρόγραμμα αυτό όμως, και μετά από 2ετή πρωτογενή έρευνα και ενδελεχή καταγραφή περιβαλλοντικών στοιχείων από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, αποκαλύφθηκε ένας πλούτος γεώτοπων, μεγαλύτερος σε αριθμό και σημασία ακόμα και από το ήδη κηρυγμένο γεωπάρκο του Ψηλορείτη. Ένας άγνωστος μέχρι σήμερα πλούτος που η ίδια η Ε.Ε. χρηματοδότησε με 350.000,00 ευρώ, προκειμένου να τον αναδείξει όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην διεθνή κοινότητα και παγκόσμια τουριστική αγορά. Φανταστείτε ότι ο Δήμος Σητείας, τα τελευταία 2,5 χρόνια συμμετείχε (και εκπροσωπήθηκε) σε 3 διεθνή συνέδρια του παγκόσμιου φόρουμ γεωπάρκων προκειμένου να δρομολογήσει την ένταξή του στο Δίκτυο της UNESCO! Το Φυσικό Πάρκο της Σητείας περιλαμβάνει την ευρύτερη περιοχή της Σητείας και το σύνολο των πρώην δήμων Ιτάνου και Λεύκης, καθώς και τις παράκτιες περιοχές από Βορρά προς Νότο. Τα όριά του απλώνονται σε μια έκταση συνολικού εμβαδού 361,4 106 τ.μ.
Όλη η φιλοσοφία του προγράμματος έγκειται στην ανάδειξη και προστασία της φυσικής, πολιτισμικής και ιστορικής κληρονομιάς.
Ο βασικός όμως στόχος του είναι η αρμονική συμβίωση των ανθρώπων με τη φύση και η ανάπτυξη των μισοεγκαταλειμμένων παραδοσιακών χωριών με νέες ευκαιρίες απασχόλησης και επιχειρηματικότητας.
Τι υποδομές και δράσεις έγιναν από το πρόγραμμα;
Για την ενδυνάμωση αυτής της ιδέας, στα πλαίσια του προγράμματος έγινε μια πολύ μεγάλη και συντονισμένη προσπάθεια για τη προβολή του τόπου με 14 πεζοπορικές διαδρομές γεωλογικού και παλαιοντολογικού ενδιαφέροντος, με εξειδικευμένα βιβλία και γεωτουριστικούς χάρτες με πληροφορίες για τους σημαντικούς γεώτοπους και γεωδιαδρομές, με τη δημιουργία ενός υπερσύγχρονου κέντρου ενημέρωσης, εκπαίδευσης και φιλοξενίας επισκεπτών σε κομβικό σημείο, στον οικισμό Καρύδι με ενημερωτικά σεμινάρια σε εκπαιδευτικούς και σε όσους ασχολούνται με τον τουρισμό, με τη δημιουργία Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στη Ζάκρο, καθώς και ενός 20 λεπτου ντοκιμαντέρ που ήδη προβάλλεται στο ιντερνέτ για την διαφημιστική παρουσίαση και προώθηση των περιοχών του προγράμματος.
Το μόνο που απομένει είναι να συσταθεί φορέας διαχείρισης που θα έχει την ευθύνη για όλο αυτό το εγχείρημα που ονομάζουμε φυσικό πάρκο Σητείας και η υποβολή του φακέλου για την ένταξη της περιοχής στο δίκτυο Ευρωπαϊκών γεωπάρκων υπό την αιγίδα της UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας γεωλογικής κληρονομιάς.
Ποια η βιωσιμότητα του φυσικού πάρκου; Ποιο το μέλλον του;
Από τη μέχρι τώρα προβολή του Φυσικού Πάρκου, οι ενδείξεις για τη χρησιμοποίηση όλων όσων έχουν φτιαχτεί είναι ιδιαίτερα θετικές!
Τους τελευταίους 3 μήνες από όταν ολοκληρώθηκε το κέντρο ενημέρωσης και φιλοξενίας επισκεπτών στο Καρύδι, παραχωρήθηκε σε διάφορες ομάδες και συλλόγους για τη διοργάνωση φεστιβάλ, σεμιναρίων, εργαστηρίων, διακρατικών προγραμμάτων, και σπηλαιολογικών αποστολών. Ήδη έχει αποκτήσει μια φήμη που ξεπερνά τα σύνορα της χώρας μας, μια και οι επισκέπτες ήταν από όλες τις χώρες του κόσμου, ενώ, από τους φορείς που φιλοξενήθηκαν, οι μεν σπηλαιολογικοί όμιλοι έχουν δεσμευτεί να το καταστήσουν κέντρο εκπαίδευσης για την Βαλκανική Σπηλαιολογική Ομοσπονδία, τα δε Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του υπουργείου παιδείας, κέντρο σεμιναρίων και εργαστηρίων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης για το περιβάλλον της περιοχής.
Έτσι, τα θεμέλια, με βάση τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως οι περισσότεροι ευχόμαστε για τον τόπο μας, έχουν μπει γερά στο έδαφος για την ανάδειξη νέων προσοδοφόρων δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να αποβούν σωτήριες για την χειμαζόμενη οικονομία της περιοχής.
Η κατάρρευση του ονείρου…
Κάπως έτσι λοιπόν σχεδιάστηκαν όλα τα παραπάνω… Όπως είπε ο δήμαρχος Σητείας κ. Πατεράκης, στη συνάντηση ολοκλήρωσης του έργου «έχουμε έναν παράδεισο δίπλα μας που καταφέραμε να τον αναδείξουμε…».
…για να το πάρει αμέσως πίσω μερικά λεπτά αργότερα, όταν μετά από σχετική ερώτηση μπήκε στη ζυγαριά το φυσικό πάρκο με …τα ηλιοθερμικά εργοστάσια.
Καθώς διαπιστώσαμε πως υπάρχει λανθασμένη πληροφόρηση του ευρύ κοινού των Στειακών (και λοιπών), επιτρέψτε μου να διαφωτίσω ορισμένα στοιχεία που όπως φάνηκε σε αυτή την ημερίδα, εντέχνως αποσιώπησε ο δήμαρχος, ενώ με μια (αβάσταχτη ελαφρότητα) αγνόησαν οι περισσότεροι εκ των δημοτικών συμβούλων.
Είναι πασιφανές ότι μόλις μπουν οι πρώτες μπουλντόζες στην περιοχή, το όραμα του Γεωπάρκου παύει πλέον να υφίσταται!
Τι είναι τα ηλιοθερμικά εργοστάσια
Τα ηλιοθερμικά εργοστάσια με χρήση ρευστών οργανικών χημικών για τη μεταφορά θερμότητας και αλάτων για την αποθήκευση ενέργειας κατασκευάζονται με μια τεχνολογία ρυπογόνα για το περιβάλλον και επικίνδυνη να προκαλέσει εκτεταμένο βιομηχανικό ατύχημα και γι αυτό γενικά εγκαθίστανται σε ερημικές τοποθεσίες όπως πχ οι έρημοι της Αριζόνας ή η Μοχάβε στην Καλιφόρνια. Μακριά δηλ. από παραγωγική γη και κατοικημένες περιοχές. Μια παραπομπή στις επιπτώσεις στην κυριολεξία θα χρειαζόταν ολόκληρο βιβλίο αλλά μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί πόσο τυχοδιωκτική και επικίνδυνη είναι η εγκατάσταση τους κοντά σε κατοικημένες περιοχές γνωρίζοντας ότι για παράδειγμα το ηλιοθερμικό εργοστάσιο SEGS I που εξερράγη το 1999 στις ΗΠΑ απαίτησε την άμεση εκκένωση των κατοίκων σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων.
Το μεγαλύτερο σήμερα ηλιοθερμικό εργοστάσιο του πλανήτη λειτουργεί από το 2013 στην έρημο του Abou Dhabi (SHAMS 1 : 100MW. Ας επιχειρήσουμε λοιπόν μια σύγκριση με τα 3 ηλιοθερμικά της Σητείας των 256 MW για να αντιληφθούμε πόσο κοντά μας είναι η έρημος!!
Στον δήμο Σητείας, ερήμην των τοπικών κοινωνιών χωροθετούνται όχι ένα, όχι δυο αλλά πέντε ηλιοθερμικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, από τα μεγαλύτερα στον κόσμο!. Και μάλιστα στη πιο κορεσμένη από ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά περιοχή της Ελλάδας.
Τα τρία εξ αυτών βρίσκονται μέσα στον πυρήνα του Γεωπάρκου. Πρόκειται για τις περιοχές Χώνος, Φουρνιά και Αθερινόλακος που καταλαμβάνουν συνολικά πάνω από 7.000 στρέμματα γης.
Ενδεικτικά μόνον αναφέρουμε:
1. Για τη λειτουργία και την ανάπτυξη τους, απαιτούνται τεράστιες εκτάσεις χιλιάδων στρεμμάτων ισοπεδωμένης και τσιμεντοποιημένης επίπεδης γης.
2. Οι ετήσιες ανάγκες σε νερό, ενός μόνον από αυτά που προβλέπονται για τη Σητεία ανέρχονται περίπου στα 350.000 κυβικά, σε μια από τις πιο άνυδρες περιοχές της χώρας που απειλείται μάλιστα με ερημοποίηση.
3. Απαιτούνται χιλιάδες ηλιακοί συλλέκτες με αποτέλεσμα την άνοδο της θερμοκρασίας στη περιοχή του έργου με κίνδυνο την αλλαγή του μικροκλίματος στην ευρύτερη περιοχή.
4. Ως καύσιμη ύλη σε περιόδους χωρίς ηλιοφάνεια θα χρησιμοποιείται το μαζούτ, ενώ κρίνονται απαραίτητα για τη λειτουργία τους επικίνδυνα και τοξικά για τον άνθρωπο και το περιβάλλον βιοκαύσιμα.
5.Το δίκτυο πρόσβασης σύμφωνα με την μελέτη της εταιρείας, αποτελείται από ένα σύνολο δεκαοκτώ (18) επιμέρους κλάδων συνολικού μήκους 11.842 μ. Κατά την κατασκευή του οδικού δικτύου πρόσβασης θα γίνουν εργασίες εκσκαφής για 24.090,26 κυβικών μέτρων βραχωδών και ημιβραχωδών εκτάσεων και εργασίες επίχωσης 24.392,28 κυβικών μέτρων. Το εμβαδόν των επιφανειών κατάληψης και των επιφανειών χρήσης θα είναι 86.588,78 τ.μ.. και 47.599,80 τ.μ., αντιστοίχως.
6. Οι εγκαταστάσεις είναι πανομοιότυπες με αυτές των μεγάλων διυλιστηρίων με δεξαμενές πετρελαίου, δεξαμενές ψυχρού και θερμού άλατος, δεξαμενές νερού, δεξαμενές συνθετικών ελαίων με επικίνδυνα τοξικά δηλητήρια όπως το διφαινόλιο κλπ.
Ωστόσο, οι εξελίξεις στο τομέα της ενέργειας είναι ραγδαίες και οι άδειες προσφέρονται σωρηδόν χωρίς κανένα χωροταξικό σχεδιασμό, καταπατώντας κάθε έννοια θεσμοθετημένης νομοθεσίας και προστασίας της φύσης.
Όλη η περιοχή της Σητείας ετοιμάζεται να παραδοθεί στις πολυεθνικές εταιρείες για να γίνει η μεγαλύτερη βιομηχανική ζώνη παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης!.
Όπως προαναφέρθηκε, μόνο στο δήμο Σητείας έχουν ήδη εγκριθεί από την ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) πέντε (5) ηλιοθερμικά εργοστάσια. Τα δυο εξ΄αυτών στα Φουρνιά και στον Χώνο, έχουν ήδη πάρει άδεια παραγωγής και για σε ένα τρίτο στις πλαγιές του Αθερινόλακου (914 στέμματα) μόλις εγκρίθηκε η επέκτασή του από 32MW που ήταν στην αρχική άδεια σε 52MW.
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να τονίσουμε το εξής:
Πριν ενάμιση χρόνο περίπου, με κοινή διυπουργική απόφαση και με διαδικασίες FAST TRACK, εγκρίθηκε το ηλιοθεμικό πάρκο στα Φουρνιά, μαζί με άλλες επενδύσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με εκατοντάδες ανεμογεννήτριες βιομηχανικού τύπου και στους τέσσερις νομούς της Κρήτης. Τότε λοιπόν, το Παγκρήτιο Δίκτυο εναντίον των ΒΑΠΕ προσέφυγε στο ΣτΕ, μαζί με εκατοντάδες συμπολίτες από τον δήμο Σητείας και με χιλιάδες υπογραφές από όλη την Κρήτη. Την προσφυγή υπέγραψαν και 11 δήμοι με ομόφωνες αποφάσεις από τα δημοτικά τους συμβούλια σε μια από τις πολυπληθέστερες προσφυγές που έχουν γίνει ποτέ στην Ελλάδα. Την προσφυγή επίσης υπέγραψαν ο όμοροι δήμοι της Σητείας, ο δήμος Ιεράπετρας και ο δήμος Αγ. Νικολάου. Αλλά όχι και ο Δήμος Σητείας.
Η στάση της δημοτικής αρχής Σητείας
Ο δήμαρχος Σητείας, ως ένθερμος υποστηριχτής των ηλιοθερμικών, όπως προέκυψε από την τελευταία του τοποθέτηση στην προαναφερθείσα ημερίδα στο πολύκεντρο της Σητείας, φαίνεται πώς δεν αντιλαμβάνεται αυτό που κατανόησαν οι συνάδελφοι του σε όλη την Κρήτη. Ότι δηλαδή, η Σητεία είναι η πρώτη επιλογή για ένα από τα πιο επικίνδυνα πειράματα στο χώρο της ενέργειας από το λόμπι των πολυεθνικών, ώστε να μετατραπεί άμεσα η Σητεία σε ηλεκτρογεννήτρια της Ευρώπης και αν δεν υπάρξουν σοβαρές αντιδράσεις το πείραμα θα επεκταθεί και στην υπόλοιπη Κρήτη.
Έτσι, ενώ ελπίζαμε πως θα συνυπογράψει την προσφυγή, ως ο κατεξοχήν και άμεσα θιγόμενος δήμος, συνέστησε μια επιτροπή (ειδικών) για να αποφανθεί του θέματος, που δεν λειτούργησε ποτέ, δικαιολογώντας έτσι και την άρνηση του, με αποτέλεσμα να αγνοηθούν ή να αποδυναμωθούν οι λόγοι της προσφυγής.
Όταν οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για το ηλιοθερμικό στον Χώνο κατατέθηκαν στην Περιφέρεια για έγκριση, φορείς από το δήμο Σητείας και από την υπόλοιπη Κρήτη υποβάλαμε ένσταση προσβάλλοντας τη μελέτη η οποία και έγινε δεκτή από την Περιφέρεια.
Το Υπουργείο όμως Περιβάλλοντος, δεν έλαβε καν υπόψη τις ενστάσεις της Περιφέρειας και των τοπικών κοινωνιών όπως αυτές διατυπώθηκαν και εκφράστηκαν από τους πολίτες της Κρήτης, με αποτέλεσμα και η Περιφέρεια να προσφύγει στο ΣτΕ ενάντια στην υπουργική απόφαση, που στην κυριολεξία αγνόησε τη θέληση των τοπικών κοινωνιών να επιλέξουν σε τι τόπο θέλουν να ζήσουν, αρνούμενοι να γίνουν τα θύματα των πολυεθνικών και ενός αντικοινωνικού ενεργειακού σχεδιασμού αλλά και απαθείς μάρτυρες της λεηλασίας των φυσικών πόρων και της γης τους.
Ο δήμαρχος μετά και από την αφόρητη πίεση των φορέων και των πολιτών, προφανώς και με την υπόδειξη της Περιφέρειας, αναγκάστηκε να φέρει το θέμα στο δημοτικό Συμβούλιο, το οποίο και ομόφωνα αποφάσισε να προσφύγει στο ΣτΕ.
Έλλειμμα δημοκρατίας
Κατόπιν τούτου (ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου) διέρρευσε σε όλη την Κρήτη ότι ο Δήμος Σητείας θα υπέβαλε προσφυγή στο ΣΤΕ για το ηλιοθερμικό στο Χώνο …για να μάθουμε αργότερα (στο πλαίσιο της ημερίδας) ότι ο δήμος ΔΕΝ ΤΗΝ ΥΠΈΒΑΛΛΕ. Και το πιο εντυπωσιακό.. ότι πολλοί από τους δημοτικούς συμβούλους της Σητείας, δεν το γνώριζαν.
Σε σχετική ερώτηση που του τέθηκε στο Πολύκεντρο της Σητείας, ο δήμαρχος ομολόγησε ότι δεν υπέγραψε την προσφυγή από λάθος της περιφέρειας, εξαπατώντας τους δημοτικούς του συμβούλους που ακόμα έχουν την εντύπωση ότι με περηφάνια γνωμοδότησαν αρνητικά με την ελπίδα να αποτρέψουν μια τέτοια πανθομολογούμενη καταστροφή για τον τόπο τους!
Η προσφυγή του οικείου δήμου στο ΣτΕ, έχει βαρύνουσα σημασία και καθοριστικό ρόλο στη κρίση των δικαστών για το αποτέλεσμα της απόφασης που θα κρίνει το μέλλον των επόμενων γενεών.
Εύλογα πλέον οι πολίτες αντιλαμβάνονται ποιοι υπονομεύουν το Γεωπάρκο και την προσπάθεια της ήπιας τουριστικής και γεωργικής ανάπτυξης της περιοχής μας.
Αν ο φάκελος για το Γεωπάρκο της Σητείας προλάβει να εγκριθεί από την ΟΥΝΕΣΚΟ πριν από την τελική απόφαση του ΣτΕ για τις κατασκευές των ηλιοθερμικών και ενταχθεί στο δίκτυο των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δίνει ένα οριστικό τέλος στις ανεξέλεγκτες και περιβαλλοντοκτόνες βιομηχανίες που αν δεν τις σταματήσουμε πολύ σύντομα φοβούμαστε ότι, όχι μόνον το νερό μας, οι καλλιέργειες, η γεωργία και ο τουρισμός θα χαθούν, αλλά και εμείς ως κάτοικοι αυτού του ευλογημένου από τη φύση τόπου θα αποτελούμε εμπόδιο για τα σκοτεινά κερδοσκοπικά σχέδια των αδηφάγων κορακιών, που γι αυτούς όλη η επικράτεια του δήμου φαντάζει για τις ορέξεις τους, ως γη της επαγγελίας!.
Για τον Περιβαλλοντικό Σύλλογο Ιτάνου