Εως τα τέλη του 2014 θα μπορούν να νομιμοποιήσουν με ευνοϊκούς όρους αυθαίρετα και κτίσματα με πολεοδομικές παραβάσεις οι ιδιοκτήτες τους, πληρώνοντας μικρά παράβολα (ή και πρόστιμα) έως και σε 100 δόσεις .
Παράλληλα, προβλέπεται η απαλλαγή τους από το πρόστιμα τα αυθαίρετες κατασκευές σε κατοικίες που έγιναν πριν από το 1975, ενώ εξαιρούνται από την κατεδάφιση και οι προ του 1983 κατασκευές.
Προβλέπεται επίσης προσωρινή νομιμοποίηση στα κτίσματα στα οποία έχουν γίνει πολύ μεγάλες πολεοδομικές παράβάσεις, εφόσον ενταχθούν στη ρύθμιση.
Πρόστιμα και παράβολα θα μπορούν να συμψηφίζονται με δαπάνες που γίνονται για την ενεργειακή αναβάθμιση των νομιμοποιούμενων κτισμάτων.
Το νέο ειδικό νομοσχέδιο που υποβλήθηκε στη Βουλή για νομικό έλεγχο, προβλέπει επίσης έκπτωση 10% για όσους ενταχθούν φέτος στη ρύθμιση και καταβάλουν το 30% του συνολικού προστίμου εντός 6 μηνών. Στην περίπτωση εφάπαξ καταβολής η έκπτωση θα ανέρχεται στο 25%.
Για ειδικές πληθυσμιακές ομάδες (όπως άτομα με αναπηρία, παλιννοστούντες ομογενείς, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι κ.ά.), για τις οποίες είχε προβλεφθεί μείωση του ειδικού προστίμου ως και 85%, προστίθενται και οι μακροχρόνια άνεργοι. Εφόσον πρόκειται για κύρια κατοικία, θα έχουν έκπτωση 50% επί του προστίμου τακτοποίησης του αυθαιρέτου, Χωρίς καταβολή παραβόλου και προστίμου νομιμοποιούνται αυθαίρετες κατασκευές της Εκκλησίας και της ΔΕΗ.
Η κατάθεση του τελικού κειμένου του σχεδίου νόμου στη Βουλή, με τις όποιες αλλαγές ενδέχεται να προκύψουν, αναμένεται την ερχόμενη εβδομάδα.
Για τις μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις (αυθαίρετες κατασκευές χωρίς άδεια ή με υπέρβαση συντελεστή δόμησης άνω του 40% ή επιτρεπόμενου ύψους άνω του 20%) αναστέλλεται για 30 χρόνια η επιβολή κυρώσεων μετά την υπαγωγή στον νέο νόμο και την καταβολή παραβόλου και προστίμου.
Σε όλα τα αυθαίρετα με μεγάλες παραβάσεις θα πραγματοποιηθεί εντός 10 ετών έλεγχος των υποβαλλόμενων στοιχείων από ελεγκτή δόμησης, κατόπιν υποβολής αίτησης στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης από τον ενδιαφερόμενο. Από τον ελεγκτή θα εκδίδεται πόρισμα και η υπηρεσία θα εκδίδει πράξη ολοκλήρωσης του ελέγχου. Οι λεπτομέρειες θα εξειδικευθούν με υπουργική απόφαση.
Εντός δεκαετίας θα πρέπει να ανταλλάσσεται ή να εξαγοράζεται, μέσω της ηλεκτρονικής διαδικασίας της Τράπεζας Γης, συντελεστής δόμησης ίσος με την υπέρβαση δόμησης που έχει πραγματοποιηθεί.
Οι αυθαίρετες κατασκευές σε κατοικίες, προ του 1975, εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου.
Αυθαίρετες κατασκευές που υφίστανται προ της 1ης Ιανουαρίου 1983 εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή του παραβόλου και του ενιαίου ειδικού προστίμου. Σε αυτή την κατηγορία δεν μπορούν να υπαχθούν ακίνητα στα οποία υπάρχουν άλλες αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν ή εγκαταστάθηκαν μεταγενέστερα του 1983.
Αυθαίρετες μικρές παραβάσεις (φούρνοι σε ακάλυπτο χώρο, προσθήκη εξωτερικής μόνωσης, υπέρβαση ως 10% των διαστάσεων εξώστη, υπέρβαση της μάντρας ως ένα μέτρο κτλ.), ανεξαρτήτως του αριθμού αυτών, εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ειδικού προστίμου.
Ακόμη, αναστέλλεται για 30 χρόνια η επιβολή κυρώσεων, μετά την καταβολή παραβόλου και προστίμου, σε αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις, εφόσον η υπέρβαση συντελεστή δόμησης και κάλυψης δεν ξεπερνά το 40% και ύψους το 20%. Στα ποσοστά αυτά συνυπολογίζονται όλα τα αυθαίρετα κτίσματα επί του ακινήτου, καθώς και τυχόν αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης που έχουν τακτοποιηθεί με τους προηγούμενους νόμους για τα αυθαίρετα (3775/2009, 3843/2010 και 4014/2011). Οι κατασκευές αυτές εξαιρούνται της κατεδάφισης οριστικά, μετά τη συμπλήρωση της ταυτότητας του κτιρίου.
Τράπεζα Γης και μεταφορά συντελεστή
Ως μια ηλεκτρονική διαδικασία καταγραφής και διαχείρισης άυλων δικαιωμάτων περιγράφεται στο σχέδιο νόμου η Τράπεζα Γης, η οποία αναμένεται να λύσει τον γόρδιο δεσμό των οικοδομικών συνεταιρισμών, να αξιοποιήσει τίτλους μεταφοράς συντελεστή δόμησης και να προχωρήσει σε αγορά και ανταλλαγή εκτάσεων με σκοπό τη δημιουργία ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων.
Ειδικότερα μέσω της Τράπεζας Γης ο αρμόδιος φορέας, μεταξύ άλλων, θα μπορεί:
- Να προβαίνει σε αγορά τίτλων δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης (υπολογίζονται σε περισσότερους από 400.000), ιδίως από περιοχές όπου υφίσταται πολεοδομική επιβάρυνση.
- Να μεταβιβάζει αποκτηθέντες τίτλους δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης σε ακίνητα όπου υφίστανται πολεοδομικές παραβάσεις ή σε ωφελούμενα ακίνητα, εντός ζωνών συγκέντρωσης δικαιώματος δόμησης.
- Να αγοράζε και να πουλάει μεταφερόμενο συντελεστή δόμησης ακινήτων, με σκοπό τη δημιουργία ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων καθώς και υπόγειων και υπέργειων χώρων στάθμευσης, σε περιοχές όπου υπάρχει υπέρμετρη πολεοδομική επιβάρυνση.
- Να προβαίνει σε αγορά ακινήτων ή τμημάτων αυτών, ιδιοκτησίας οικοδομικών συνεταιρισμών ή ενώσεων οικοδομικών συνεταιρισμών που βρίσκονται (ολόκληρη η έκτασή τους ή μέρος της) εντός ιδιωτικών δασικών εκτάσεων, με σκοπό τη δημιουργία τίτλων δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης. Αυτούς τους τίτλους θα παραχωρεί έναντι ανταλλάγματος στον συνεταιρισμό ή στην ένωση, εντός ακινήτων που χαρακτηρίζονται ακίνητα υποδοχής συντελεστή δόμησης οικοδομικών συνεταιρισμών.
Οι κατηγορίες ακινήτων για τα οποία μπορούν να εκδοθούν τίτλοι δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, είναι:
1.Θεσμοθετημένοι ή χαρακτηρισμένοι κοινόχρηστοι χώροι σε περιοχές εγκεκριμένων σχεδίων πόλης, οι οποίοι δεν είναι δυνατόν να αποζημιωθούν από τους δήμους ώστε να αποδοθούν στην κοινή χρήση.
2.Υπολειπόμενοι συντελεστές δόμησης διατηρητέων κτηρίων, οικοπέδων αρχαιολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος και λοιπών κτιρίων.
3.Πρώην στρατόπεδα τα οποία αποδίδονται σε κοινή χρήση.
4.Κτίρια ιδιοκτησίας του Δημοσίου που πρόκειται να αποσυρθούν.
5.Δημόσιες εκτάσεις ή παλιές υποδομές που συνορεύουν με εγκεκριμένα σχέδια πόλης και παραμένουν εκτός σχεδίου προκειμένου να περιοριστεί η δόμηση.
6.Παλαιές ή εγκαταλειμμένες τουριστικές και βιομηχανικές μονάδες σε εκτός σχεδίου περιοχές.
7.Περιοχές υλοποιημένης ή θεσμοθετημένης δόμησης όπου υπάρχει περιβαλλοντική υστέρηση στο ισοζύγιο και χρειάζεται ανάσχεση της δόμησης.
8.Ακίνητα για τα οποία ισχύουν απαγορεύσεις δόμησης από δημόσιες παρεμβάσεις.
9.Ακίνητα οικοδομικών συνεταιρισμών τα οποία βρίσκονται, εν όλω ή εν μέρει, εντός δασικών εκτάσεων