Τι είναι η ηλεκτρονική ταυτότητα; Αυτό που χρειάζεται όποιος κάνει μεταβίβαση ακινήτου του. Από πώληση έως γονική παροχή.
Ξέρω. Έχεις πολλά να σχολιάσεις -με πρώτο ποιος επέτρεπε ή ακόμα και ενθάρρυνε αυτήν την αυθαίρετη δόμηση για δεκαετίες, με highlight του σατανικού παρελθόντος την εκτός σχεδίου δόμηση.
Ωστόσο, θα ήθελα να μου επιτρέψεις να σου πω τι είχαν να επισημάνουν στο Magazine δυο πολιτικοί μηχανικοί, ένας από την Κρήτη και από την Αθήνα (τα στοιχεία είναι στη διάθεση μας): ο νόμος είναι εισπρακτικός και εφαρμόστηκε σε περίοδο που όλος ο πλανήτης αγοράζει ακίνητα στην Ελλάδα -για να σωθεί από το κρύο και για την Golden Visa που από το 2023 θα αυξηθεί από 250.000 ευρώ σε 500.000 ευρώ.
Ναι, προφανώς και τίποτα δεν έγινε τυχαία.
Η ανάγκη για ψηφιακή ταυτότητα ακινήτων και κτιρίων προέκυψε για να εξασφαλίσει χρήματα το κράτος. Ξεκινάει από τα αυθαίρετα που ξέρει ότι υπάρχουν παντού, σε διάφορους τύπους και σε μεγάλους αριθμούς, αναγκάζοντας όσους θέλουν να πουλήσουν να συνταχθούν.
Επί της ουσίας, πρόκειται για προσπάθεια ψηφιοποίησης της πολεοδομίας. Αντί όμως, να αναλάβει το κράτος το κόστος της δημιουργίας βάσης δεδομένων, αναγκάζει τους πολίτες-ιδιοκτήτες να το πληρώσουν. Την τελική ευθύνη την έχει ο μηχανικός που αναλαμβάνει τα της έκδοσης ηλεκτρονικής ταυτότητας.
Αν υπάρχει σε άλλα κράτη ηλεκτρονική ταυτότητα ακινήτου και κτιρίου; “Στα κράτη της βόρειας Ευρώπης δεν νομίζω να υπάρχει εργολάβος που έστω να σκέφτεται να μην εφαρμόσει όσα έχει καταθέσει στην πολεοδομία προκειμένου να εκδοθεί η οικοδομική άδεια”, μας λέει η μια πηγή μας. Ωστόσο, στην Ελλάδα αυτός ήταν ο κανόνας έως τα μέσα της περασμένης δεκαετίας.
Πάμε και στις λεπτομέρειες, αφού κάνουμε μια πολύ βασική διευκρίνιση: αν έχεις κάποια αυθαιρεσία, μόνο σε περίπτωση μεταβίβασης θα έχεις πρόβλημα.
Δεν υπάρχει δηλαδή, κάποιος ελεγκτικός μηχανισμός που να σε αναγκάσει να προχωρήσεις σε τακτοποίηση. Η φιλοσοφία αυτής είναι πως "είναι καλό είναι να τακτοποιούνται οι αυθαιρεσίες, τώρα που υπάρχει ο νόμος, γιατί σε 10 χρόνια μπορεί να μην έχεις αυτήν τη δυνατότητα. Και να έχεις άλλα προβλήματα" τονίζουν οι μηχανικοί.
Αν θέλετε να κάνετε νόμιμη ανακαίνιση κάποια στιγμή στο σπίτι σας, δεν μπορείτε αν έχετε αυθαιρεσίες. Πέρα από τα συμβόλαια και για την έκδοση οποιασδήποτε άδειας οικοδομικής μικρής κλίμακας, ο χώρος πρέπει να είναι νόμιμος -χωρίς παραβάσεις- ή τακτοποιημένος.
Οι τέσσερις αλλαγές του νόμου για την παθογένεια των αυθαιρέτων
Ο νόμος 4495/2017 κρίνεται ως καθαρά εισπρακτικού χαρακτήρα για το κράτος, κατ’ αρχάς γιατί δεν έχει πλαίσιο. Δηλαδή, δεν εγγυάται πως αύριο μεθαύριο δεν θα υπάρξει άλλος νόμος που να ζητά άλλα πράγματα -και άλλα χρήματα από τους πολίτες.
Αυτό είναι κάτι που έχει γίνει ήδη 4 φορές από το 2010 και μετά (γιατί νόμοι για τα αυθαίρετα υπήρχαν από την αρχή του σπορ -πχ ο νόμος του Τρίτση 1227/1983): ο πρώτος νόμος αφορούσε την τακτοποίηση των ημιυπαιθρίων και των υπογείων (βοηθητικών κυρίως χώρων εντός του νόμιμου περιγράμματος). Προέκυψε το 2010.
Ένα χρόνο μετά υπήρχε άλλος (Ν.4014/2011), που εν συνεχεία κρίθηκε αντισυνταγματικός και αντικαταστάθηκε το 2013 (με το Ν.4178/2013), όταν προστέθηκαν και άλλες παραβάσεις -πέραν των ημιυπαιθρίων και των υπογείων (μπορούσες να τακτοποιείς οποιαδήποτε παράβαση πλην κάποιων απαγορεύσεων) πριν εμφανιστεί εκείνος του 2017, με εξτρά ανανεώσεις.
Κοντολογίς, αν έκανες τακτοποίηση ημιυπαιθρίου το 2010, καλείσαι να κάνεις έναν έλεγχο και τώρα -αν θέλεις να πουλήσεις ή να κάνεις γονική παροχή.
Ή αν έχεις αυθαίρετο που θες να νομιμοποιήσεις. Διαφορετικά, μπορεί να θες να βάλεις ένα ατομικό λέβητα φυσικού αερίου και να διαπιστώσεις πως δεν σου δίνουν άδεια, γιατί το έχεις τοποθετήσει σε σημείο που σήμερα (και όχι βάσει του πρώτου νόμου) είναι αυθαίρετο.
Μετά την τακτοποίηση, θα γίνει ο συμψηφισμός, μεταξύ του παλιού προστίμου και του νέου και θα πληρώσεις τη διαφορά. Και πότε θα σταματήσουν να ανανεώνονται οι λίστες με το τι θεωρείται 'αυθαίρετο'.
Ενδιαφέρον θα έχει να εξηγήσει κάποιος εξ αυτών που εκπονούν τα projects πώς ορίζονται (και ανανεώνονται) τα ποσά των προστίμων.
Πάμε παρακάτω.
Ο μηχανικός γίνεται υπεύθυνος για όλα -τα πρώην και τα νυν
Ας πούμε πως θες να κάνεις τακτοποίηση, σε κτίριο είναι προ της 1ης Ιανουαρίου του 1983. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται νέα κάτοψη.
Αν είναι μετά του 1983, χρειάζεται η νέα κάτοψη, οι νέες τομές και το νέο διάγραμμα κάλυψης. Πράγματα που δεν καταλαβαίνεις απόλυτα, αν δεν είσαι μηχανικός. Οι εκπρόσωποι αυτού του κλάδου είναι υπεύθυνοι για όλα -από τη μέτρηση έως την υλοποίηση και την περαίωση της δήλωσης του αυθαιρέτου.
Πριν τα νέα δεδομένα, αντί της ηλεκτρονικής ταυτότητας αρκούσε μια απλή (συγκριτικά με όσα ισχύουν τώρα για την ηλεκτρονική ταυτότητα) βεβαίωση που κατέθεταν οι μηχανικοί μέσω του συστήματος αυθαιρέτων για τις συμβολαιογραφικές πράξεις: όταν είχε γίνει η τακτοποίηση, ο μηχανικός έγραφε την τεχνική έκθεση, δηλαδή όσα είχαν συμβεί στο ακίνητο και τα οποία χρειαζόταν ο συμβολαιογράφος στο τέλος του συμβολαίου.
Η βεβαίωση (πριν την εφαρμογή της ηλεκτρονικής ταυτότητας) μπορούσε να δοθεί αν δεν υπήρχαν υπερβάσεις κάλυψης και δόμησης (οι "χοντρές" παραβάσεις).
Επομένως για μικρές παραβάσεις (πχ. αλλαγές στις διαστάσεις των εξωτερικών ανοιγμάτων-παράθυρα κτλ, αυθαίρετα τζάκια) δίδονταν αυτή η βεβαίωση και ολοκληρώνονταν οι μεταβιβάσεις.
Αν λοιπόν, αγόρασες ένα σπίτι το 2020 στο οποίο είχε δοθεί βεβαίωση για μη ύπαρξη αυθαιρεσιών, αλλά έχει αυθαίρετο τζάκι, και θέλεις να το πουλήσεις τώρα, έχεις πρόβλημα.
Με τα νέα δεδομένα, ο μηχανικός είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία του ηλεκτρονικού αρχείου του κράτους -που όπως σου είπα ήδη πληρώνεις εσύ/εγώ/αυτός κλπ.
Σε περίπτωση που γίνει κάτι λάθος, το πληρώνει (εντός και εκτός εισαγωγικών -με τα δικαστήρια να έχουν γεμίσει από σχετικές υποθέσεις) ο μηχανικός.
Στις κυρώσεις υπάρχουν από πρόστιμα έως αφαίρεση της άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος.
Άρα στο ποσό που αξιώνει ο μηχανικός για την έκδοση ηλεκτρονικής ταυτότητας, περιλαμβάνεται η ευθύνη που αναλαμβάνει.
Στην αρχή είχαν πει πως η ηλεκτρονική ταυτότητα θα διατίθεται δωρεάν. Αντικατέστησε το ‘δωρεάν’ με 20 ευρώ, που είναι παράβολο. Για την ακρίβεια, είναι “ανταποδοτικό τέλος για την συντήρηση της ηλεκτρονικής υπηρεσίας”.
Πώς γίνεται μια τακτοποίηση και τι πληρώνουμε στους μηχανικούς
Έως την κρίση, υπήρχε ο θεσμός της ελάχιστης αμοιβής για τις υπηρεσίες των μηχανικών. Για παράδειγμα, υπήρχε ελάχιστο ποσό για κάθε εργασία -πχ μια οικοδομική άδεια. Έτσι προστατευόταν το επάγγελμα και το κύρος του επαγγέλματος. Όταν έπεσε η κατασκευή έπεσε και το κύρος.
Άπαξ και χρειάζεσαι ηλεκτρονική ταυτότητα και άρα τακτοποίηση, ο μηχανικός σκανάρει όλο το φάκελο της οικοδομικής άδειας (τα αρχιτεκτονικά, τα στατικά, τα μηχανολογικά κλπ), για να την ανεβάσει στο σύστημα.
Επιχειρήσεις που είναι κοντά στις πολεοδομίες χρεώνουν κάθε σκαν από 1 ευρώ έως 3 ευρώ.
Για ένα διαμέρισμα του 2000, με το πάρκινγκ του και την αποθήκη του στο υπόγειο, ο μηχανικός πρέπει να σκανάρει από τον φάκελο της άδειας πάνω από 30 σχέδια.
Ποιος τα πληρώνει; Ο πολίτης.
Γιατί; Όπως λέγαμε στο δημοτικό "γιατί έτσι".
Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν περισσότερες από μια άδειες οικοδόμησης. Μπορεί να έχτισες τον πρώτο όροφο το 2000 και να είχες χρήματα για το δεύτερο το 2015. Επειδή υπάρχει ημερομηνία λήξης (πχ άδειες του 2010 ισχύουν και το 2015), χρειάζεται να κάνεις από την αρχή τη διαδικασία.
Αν τώρα, έχεις αναθέσει την πρώτη άδεια σε ένα μηχανικό και τη δεύτερη σε άλλο, ο τελευταίος που καλείται να συντάξει την ηλεκτρονική ταυτότητα για το διώροφο κτίσμα, παίρνει σκαναρισμένα τα σχέδια των 2 αδειών από την πολεοδομία (είναι απαραίτητο να τις αναρτήσει αμφότερες στην ηλεκτρονική ταυτότητα) και ταυτόχρονα να τσεκάρει την τακτοποίηση του πρώτου για τυχόν παραλείψεις -με αυτοψία στο χώρο.
Σε περίπτωση που διαπιστώνονται θέματα, ο πελάτης-ιδιοκτήτης πρέπει να επικοινωνήσει με τον πρώτο μηχανικό της τακτοποίησης, ώστε να ανοίξει εκ νέου τη δήλωση και να τα διορθώσει.
Καλή τύχη με αυτό.
Όταν διαπιστωθεί λάθος, ο ιδιοκτήτης μπορεί να απευθυνθεί στον προηγούμενο μηχανικό -ώστε να ‘ανοίξει’ τη δήλωση που είχε κάνει και να τη διορθώσει. Και φυσικά να πληρώσει τη διαφορά που θα προκύψει ενδεχομένως.
Ο μηχανικός ασχολείται και με τους συμβολαιογράφους, ώστε να βρει το αρχείο και να πάρει τον πίνακα κατανομής που λέει τα χιλιοστά -ο οποίος επίσης, ανεβαίνει στην ηλεκτρονική ταυτότητα. Δεν είναι δουλειά του, αλλά είναι αυτό που γίνεται τις περισσότερες φορές αφού οι πελάτες δεν έχουν γνώση και ζητούν βοήθεια. Εξασφαλίζει αντίγραφο και το επικυρώνει ο συμβολαιογράφος -ο οποίος προφανώς και πληρώνεται.
Πολλές αγοραπωλησίες έχουν κολλήσει, γιατί άλλο ήταν το σχέδιο που είχε κατατεθεί στην πολεοδομία, άλλο ήταν προσαρτημένο στη σύσταση (κάτοψη) και άλλα μετράει ο μηχανικός.
Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχουν προκύψει με την ΗΤΚ
Σε περιοχές με παλιά σπίτια θα θέλει πολύ προσπάθεια για να βγει η ηλεκτρονική ταυτότητα.
Πρώτον πολλές πολεοδομίες έχουν χάσει φακέλους με όλα τα αρχιτεκτονικά της πολυκατοικίας (τοπογραφικό, αρχιτεκτονικά, ηλεκτρομηχανολογικά κλπ). Το αφήγημα είναι πως κατεστράφησαν σε πλημμύρες και πυρκαγιές. Σε κάθε περίπτωση, αν έχει χαθεί ο φάκελος σου, είσαι αναγκασμένος/αναγκασμένη να κάνεις ανασύσταση. Με δικά σου έξοδα. Ενώ δεν ήταν δικό σου το λάθος. Είναι της πολεοδομίας.
Για μια πολυκατοικία ένα μέσο ποσό (εξαρτάται και από την παλαιότητα) που χρειάζεται για την ανασύσταση φακέλου είναι (μίνιμουμ) 2.000 ευρώ. Αν χρειάζονται και τακτοποιήσεις, το ποσό μπορεί να διπλασιαστεί -ανάλογα με τις παραβάσεις που θα εντοπιστούν.
Για να γίνει πρέπει να συμφωνήσουν όλοι οι ιδιοκτήτες, να επωμιστούν το κόστος -επαναλαμβάνω για κάτι που δεν φταίνε εκείνοι.
Πες πως κάποιος θέλει να πουλήσει -άρα θέλει απαραίτητα την ανασύσταση φακέλου. Αν κάποιος εκ των υπόλοιπων ιδιοκτητών δεν συμφωνήσει να πληρώσει ή θα χαλάσει η πώληση ή ο πωλητής θα πληρώσει όλο το ποσό.
Και αν πούμε ότι σε αυτήν την περίπτωση υπάρχουν τα χρήματα (αν και κανείς δεν απολαμβάνει και δεν θα έπρεπε να έχει την υποχρέωση να πληρώνει για λάθη άλλων), σε εκείνη της γονικής παροχής ενδέχεται να μην υπάρχουν.
Δεύτερον, αρκετές πολεοδομίες -και δη σε μεγάλες πόλεις- έχουν τα σχέδια των ακινήτων που κατασκευάστηκαν προ του 1965 σε μικροφίλμ. Για να τα πάρει ο μηχανικός, πρέπει να κάνει αίτηση ψηφιοποίησης. Αυτή μπορεί να καθυστερήσει από 1 έως 3 μήνες. Σε αυτό το διάστημα, ακυρώνονται αγοραπωλησίες.
Οι μηχανικοί τονίζουν πως οι πολεοδομίες είναι υποστελεχωμένες, πιθανόν γιατί ο εκάστοτε δήμαρχος θέλει τους καλύτερους μηχανικούς που έχει, στην τεχνική υπηρεσία του Δήμου. Αυτή που κάνει το έργο που διαφημίζει η δημοτική αρχή. Αυτά που κάνουν όσοι είναι σε δουλειές γραφείου (πχ για την πολεοδομία), δεν μπορεί να τα δείξει ο δήμος. Ασχέτως αν τελικά, μπορεί να είναι πιο ωφέλιμα για τη ψυχική υγεία των πολιτών.
Επίσης, ενώ βάσει νόμου ο κάθε δήμος πρέπει εδώ και χρόνια να έχει τη δική του πολεοδομία, πολλοί δεν είχαν συμμορφωθεί πριν προκύψει το θέμα με την ηλεκτρονική ταυτότητα. Και τώρα τρέχουν όλοι.
Τρίτον τα πάρκινγκ πυλωτής ή οι αποθήκες στον ακάλυπτο -σε ακίνητα κατασκευασμένα από το ‘70 έως τις αρχές του ‘90- θεωρούνται κοινόχρηστος χώρος, για κάτι που είχε παραλείψει να κάνει το κράτος επί δεκαετίες -και τώρα πληρώνουν πολίτες.
Οι μηχανικοί διευκρινίζουν πως η πυλωτή είναι κοινόχρηστος χώρος, οπότε απαγορεύονται οι θέσεις στάθμευσης με χιλιοστά ανά ιδιοκτήτη. Ανήκουν οι χώροι σε όλους. Πάνε μαζί με το διαμέρισμα, δε μπορούν να μεταβιβαστούν ανεξάρτητα.
Επιτρέπεται μόνο η αποκλειστική χρήση.
Ρόλο παίζει και το πώς έγινε η σύσταση του συμβολαίου σε κάθε πολυκατοικία και τι ορίζεται σε αυτήν ως ‘αποκλειστικής χρήσης χώρος’.
Κάπως έτσι το θέμα αυτό έχει εξελιχθεί σε πρόβλημα, σε ό,τι αφορά τις τακτοποιήσεις.
Αν θες ας πούμε, να μεταβιβάσεις το διαμέρισμα μαζί με εκείνο το αποθηκάκι που είχες στον ακάλυπτο, πρέπει να κάνεις τροποποίηση της σύστασης του συμβολαίου της πολυκατοικίας και να αποδεχθούν όλοι πως σου ανήκει.
Ας πούμε πως δεν προκύπτει κάποιο πρόβλημα σε αυτό το σημείο.
Για να γίνει η τροποποίηση, πρέπει όλοι οι άλλοι ιδιοκτήτες να έχουν φορολογική ενημερότητα.
Εκεί λοιπόν, κολλούν στην παρούσα φάση πολλά συμβόλαια.
Τέταρτον, το κεφάλαιο των ημιυπαιθρίων εξελίχθηκε σε πολύ μεγάλη πληγή. Πρόκειται για τετραγωνικά που είναι εκτός συντελεστή δόμησης και που πολλοί έκλεισαν κατά την κατασκευή ή και κατόπιν, για να δημιουργήσουν χώρους ‘κύριας χρήσης’ που ξεπερνούσαν τον συντελεστή δόμησης.
Έτσι, ένα διαμέρισμα 100 τετραγωνικών μέτρων, γινόταν 120 τμ. Και πουλήθηκε ως 120 τετραγωνικών από τους εργολάβους που διαβεβαίωναν πως κάποια στιγμή θα έβγαινε νόμος για τακτοποιήσεις και δεν θα υπήρχε πρόβλημα.
Όντως βγήκε. Αλλά το πρόστιμο δεν το πληρώνει ο εργολάβος ή ο νομοθέτης. Το πληρώνει ο πολίτης.
Ας εστιάσουμε και σε αυτόν: ο ένας εκ των πολιτικών μηχανικών που μας μίλησαν, διαβεβαίωσε πως το 90% των ιδιοκτητών οικοδομών (που έχουν χτίσει οι ίδιοι -όχι εργολάβος) ξέρει τι έχει κάνει. Γνωρίζει δηλαδή, τις παραβάσεις.
Όπου και να ψάξετε, δεν θα βρείτε σπίτι που κατασκευάστηκε πριν το 2010 και δεν έχει παραβάσεις. Οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες. Και για αυτό η ευθύνη είναι μοιρασμένη μεταξύ του κράτους (που δεν όρισε ποτέ πλαίσιο και δεν είχε ελεγκτικό μηχανισμό) και των πολιτών, οι οποίοι πάτησαν στην αδιαφορία των κυβερνώντων που τώρα έρχονται να μας τιμωρήσουν -για τη δική τους ολιγωρία.
Τα πρόστιμα που επιβάλλονται σκοπίμως είναι σε ποσά που με τα ίδια δεν μπορείς να χτίσεις ό,τι δημιούργησες παράνομα. Άρα συμβιβάζεσαι.
Αν το κράτος έθετε νομικό πλαίσιο για γκρέμισμα όλων των αυθαιρεσιών, θα έπεφτε η μισή Ελλάδα.
Εδώ υπήρξαν εξελίξεις από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας, όταν εμφανίστηκαν στην εικόνα οι ελεγκτές δόμησης. Έκτοτε, στις οικοδομικές άδειες κάθε νέα οικοδομή περνάει από 2 με 3 ελέγχους, ανάλογα με την κατηγορία.
Ο πρώτος γίνεται στη θεμελίωση και ο τελευταίος όταν όλα είναι έτοιμα. Μηχανικοί που έχουν σχετική άδεια -ελεγκτή δόμησης- ελέγχουν πως όσα αναφέρονται στις άδειες είναι σε συνέπεια με όσα βλέπουν μπροστά τους. Εάν όλα είναι καλά, παίρνει το κτίριο ρεύμα. Αλλιώς δεν παίρνει.
Επίσης, χρειάζεται αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας, ώστε να είναι όλα σύννομα καθώς ο ελεγκτής συντάσσει πόρισμα, το οποίο στέλνει στην πολεοδομία.
Οι ελεγκτές δόμησης προσλαμβάνονται μέσω κλήρωσης σε ηλεκτρονικό σύστημα όπου μετέχουν όσοι έχουν σχετικές άδειες. Ο ενδιαφερόμενος καλεί τον ανεξάρτητο αυτόν μηχανικό, που έχει ένα χρονικό περιθώριο να απαντήσει αν θα αποδεχθεί τον έλεγχο ή όχι.
Πέμπτον, η πλατφόρμα για τα αυθαίρετα και αυτή για τις ηλεκτρονικές ταυτότητες δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες που έχουν προκύψει. Κολλάει συνέχεια και κάνει τη δουλειά των μηχανικών έως και αδύνατη.
Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι λένε πως προχωρούν σε αναβαθμίσεις, ωστόσο έως τώρα δεν έχει αλλάξει κάτι. Τα συστήματα συνεχίζουν να κολλούν, κάτι που όπως μας είπαν συμβαίνει με όλες τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του Τεχνικού Επιμελητηρίου.
Αυτό σημαίνει πως οι μηχανικοί είναι αναγκασμένοι να δοκιμάζουν όλη ημέρα -και το ξημέρωμα- για να δουν αν μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους. Την ίδια ώρα, είναι και υπόλογοι στους πελάτες τους που με όσα έχουν ζήσει, τους κατηγορούν συχνά για αδιαφορία.
Όταν περάσει το photo finish ο μηχανικός, παραδίδει στον πελάτη ένα πεντασέλιδο και ζητάει την αμοιβή του. Που ακούγεται υπερβολική, αν δεν ξέρει όσα διάβασες έως εδώ.
Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα στη δουλειά των ειδικών, είναι πως εμφανίζονται εταιρίες που κάνουν προσφορές για την ίδια τακτοποίηση στα μισά χρήματα.
Για παράδειγμα, την έκδοση ενεργειακών πιστοποιητικών.
Ο ιδιοκτήτης ωστόσο, δεν μπορεί να ξέρει αν ο μηχανικός που αναλαμβάνει κάνει τη δουλειά από το σπίτι του, χωρίς ποτέ να δει και να ελέγξει το ακίνητο ή το επισκέπτεται, κάνει μετρήσεις, βλέπει τα υλικά της κατασκευής, ελέγχει το λέβητα και το ταμπελάκι του κλιματιστικού για να βάλει τις σωστές αποδόσεις κλπ.
Και στις δυο περιπτώσεις, ο ιδιοκτήτης παίρνει το χαρτί που χρειάζεται. Δεν ξέρει όμως, αν είναι 100% τυπικός. Αν δεν είναι το μαθαίνει σε κάποιον επόμενο νόμο -μέσω νέων προστίμων.
Πηγή: https://www.news247.gr/sunday-edition/pos-to-kratos-se-vazei-na-pliroseis-tin-psifiopoiisi-tis-poleodomias.9855114.html