Στα μέτρα των εργολάβων προβλέπεται να είναι οι αναθεωρημένες συμβάσεις για τους τέσσερις αυτοκινητόδρομους, αφού οι λεόντειες συμφωνίες του 2007 έχουν δέσει «χειροπόδαρα» το Δημόσιο. Με την προϋπόθεση ότι τις επόμενες ημέρες θα έρθει η πολυπόθητη έγκριση των Βρυξελλών, η κυβέρνηση είναι έτοιμη μέσα στον Οκτώβριο να καταθέσει στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο, με στόχο να ξεκινήσουν όλα τα εργοτάξια μέσα στον Δεκέμβριο και τα έργα να παραδοθούν στο τέλος του 2015.
Αποκαλυπτική είναι η εικόνα που προκύπτει από την τελευταία έκθεση της επιτροπής παρακολούθησης του επιχειρησιακού προγράμματος «Ενίσχυση προσπελασιμότητας» (πρακτικό της 30/9/2013), στο οποίο εντάσσονται οι αυτοκινητόδρομοι. Συγκεκριμένα:
• Υιοθετείται στην ουσία η άποψη των εργολάβων, που υποστηρίζουν ότι λόγω της οικονομικής κρίσης οι εισπράξεις των διοδίων μειώθηκαν έως και 45% (!), προκαλώντας δυσχέρειες στη χρηματοδότηση των έργων.
• Ομολογείται ότι μετά τη διακοπή των έργων στα μέσα του 2011 είχε εξεταστεί από τα συναρμόδια υπουργεία η διάλυση των εργολαβιών, αλλά διαπιστώθηκε ότι «η διάλυση των συμβάσεων παραχώρησης θα ήταν περίπου ίση με τη συμβολή του Δημοσίου» για την ολοκλήρωση των έργων! Αλλωστε υπάρχει η εμπειρία από την ακύρωση της υποθαλάσσιας σήραγγας Θεσσαλονίκης, για την οποία το Δημόσιο πλήρωσε σχεδόν όσα θα έδινε για την ολοκλήρωση του έργου. Ηταν η πρώτη από τις συμβάσεις του 2007 που… ναυάγησε λόγω αστοχίας των μελετών.
• Προαναγγέλλεται εμμέσως η σημαντική μείωση των δανειοδοτήσεων των εργολάβων από τις τράπεζες, αφού γίνεται λόγος για «εξεύρεση νέας χρηματο-οικονομικής ισορροπίας».
Αναφέρεται ότι οι τράπεζες που, με βάση τις συμβάσεις, έχουν αναλάβει τη χορήγηση των δανείων «δεν αποδέχονται πλέον τη συμμετοχή τους με τους ίδιους όρους, λόγω του σημαντικά αυξημένου κινδύνου τόσο της χώρας (sovereign), όσο και των έργων (project risk)».
Χρηματοδοτικό κενό 2,2 δισ.
Για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού, που υπολογίζεται σε 2,2 δισ. ευρώ, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να πάρει δάνειο ύψους 650 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ενώ φαίνεται να εξασφαλίζει πάνω από 500 εκατ. ευρώ από περικοπές προϋπολογισμών άλλων έργων του ΕΣΠΑ. Περίπου 1 δισ. ευρώ θα φτάσει η άμεση συμβολή των φορολογουμένων, μέσα από τα διόδια.Από την έκθεση προκύπτουν δύο νέα στοιχεία για τα ίδια τα έργα:
• Επανεξετάζεται ο ετεροχρονισμός του τμήματος Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα, που αποφασίστηκε για οικονομικούς λόγους, και έχει υλοποιηθεί κατά 20%. Μελετάται η ένταξη των έργων ώς τον Πύργο, ενώ θεωρείται δεδομένη η ακύρωση της προβλεπόμενης διέλευσης από τον βιότοπο του Καϊάφα.
• Προωθείται η ενοποίηση των δύο αυτοκινητόδρομων της Ιόνιας Οδού και του Ε-65 στη δυτική Θεσσαλία σε μία εργολαβία, ώστε να εξασφαλιστεί η καλύτερη χρηματοδότηση από τα χρυσοφόρα διόδια της εθνικής οδού Αθηνών-Λαμίας. Επιπλέον, το Δημόσιο θα απαλλαγεί από την πρόβλεψη της σύμβασης του 2007 για επιδότηση του εργολάβου σε περίπτωση που η κυκλοφορία του Ε-65 δεν είναι η προβλεπόμενη. Η προωθούμενη σύμπτυξη ευνοείται και από το γεγονός ότι τα δύο έργα εκτελούνται από τους ίδιους αναδόχους.