ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
03 Μαίου 2020
Να αποσυρθεί το αντιπεριβαλλοντικό νομοσχέδιο!
Κατατέθηκε εν μέσω υγειονομικής κρίσης το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις».
Από την πρώτη στιγμή η ΑΜΑΚ συνυπέγραψε μαζί με άλλους κοινωνικούς φορείς, συλλογικότητες, επιστήμονες για την απόσυρσή του.
Γιατί υπογράψαμε;
Διαβάζοντας το νομοσχέδιο διακρίναμε διάχυτη την αγωνία για το πώς θα διευκολύνει τους επενδυτές για τις επενδύσεις τους, ενώ δεν υπάρχει η παραμικρή αγωνία για το πώς θα προστατεύσουμε το περιβάλλον, όταν μάλιστα το νομοσχέδιο κατατίθεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος!
Η αιτιολογική έκθεση αναφέρει: «…Με στόχο την επίσπευση και απλοποίηση των διαδικασιών, προκειμένου να αντιμετωπισθούν χρόνια προβλήματα καθημερινότητας και να δημιουργηθεί ένα επενδυτικά φιλικό περιβάλλον στην Ελλάδα.».
Σε αυτή την κατεύθυνση ως αιτία προβλημάτων του Υπουργείο Περιβάλλοντος,
δεν βλέπει:
· την προφανή, εντυπωσιακή και ίσως μοναδική για τα ευρωπαϊκά δεδομένα έλλειψη βασικών υποδομών (Χωροταξικός σχεδιασμός, Κτηματολόγιο, Δασικοί Χάρτες,οριογραμμές αιγιαλού- παραλίας, οριοθετήσεις ρεμάτων, κ.α.). Πως αλλιώς να εξηγηθεί η τόσο ηχηρή σιωπή του γι΄ αυτά σε ένα εμβληματικό «περιβαλλοντικό» νομοσχέδιο εκατοντάδων σελίδων!
· τον πολύ συχνά πρόχειρο και σπασμωδικό σχεδιασμό των επενδυτών και γενικότερα των φορέων των έργων, ο οποίος οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε κακής ποιότητας «περιβαλλοντικές μελέτες», που περισσότερο λειτουργούν ως απολογητικές εκθέσεις έργου παρά ως ουσιαστικές περιβαλλοντικές μελέτες.
διακρίνει αμυδρά:
την τραγελαφική πλέον υποστελέχωση των αρμόδιων περιβαλλοντικών υπηρεσιών. Παρότι δεν έχει το θάρρος να την ονοματίσει, ωστόσο χρησιμοποιεί σε αντιστάθμισμα αυτής, την πλέον μοδάτη λύση της εποχής μας, για πάσα νόσο: «Μητρώο …»! Πόσο θα κοστίσει και αν μπορεί να λειτουργήσει και να συμβάλλει ουσιαστικά, είναι παράμετροι που δεν απασχολούν και πάλι το «περιβαλλοντικό» νομοσχέδιο παρά τις εκατοντάδες σελίδες του…
αλληθωρίζει εστιάζοντας:
· στο περιβάλλον καθ’ εαυτό και την προστασία του. Τελικά φαίνεται ότι για το Υπουργείο Περιβάλλοντος το πραγματικά σοβαρό «εμπόδιο» και βαρίδι δεν είναι απλά η διαδικασία της αδειοδότησης, αλλά είναι ακριβώς η ίδια η προστασία του περιβάλλοντος,
· στη δημοκρατική παράμετρο της διαβούλευσης, η οποία φαίνεται ότι προκαλεί πέρα από καθυστέρηση και αλλεργία.
Όταν, όμως, ένα Υπουργείο Περιβάλλοντος έχει την παραπάνω οπτική, μάλλον αυτοχειριάζεται. Εκτός αν στους διακηρυγμένους σκοπούς του Υπουργείο διευκρινίζεται ότι δεν σκοπεύει στην προστασία αλλά στην ισοπέδωση του περιβάλλοντος. Εξίσου έντιμο θα ήταν αν καταργούνταν και το νομοσχέδιο το κατέθετε το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και μάλιστα fasttrack.
Να τονίσουμε, επίσης, ότι εφαρμόζοντας την ίδια του τη λογική το νομοσχέδιο είναι άλλη μια ‘’σκούπα’’, δηλ. πραγματεύεται σωρεία διατάξεων για πολλά θέματα. Επίσης κατατέθηκαν προς ψήφιση 63 άρθρα που δεν υπήρχαν κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης. Τέλος αποφάσισε η κυβέρνηση να το συζητήσει σε μια βουλή με ελάχιστους βουλευτές και με την κοινωνία σε καραντίνα.
Η Πολιτεία θα πρέπει να κατανοήσει ότι η διαδικασία του περιβαλλοντικού Ελέγχου και της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης ΔΕΝ είναι βαρίδι. Αυτή είναι η …δουλειά της περιβαλλοντικής εκτίμησης: να εκτιμά τους κινδύνους ενός έργου ή μιας δραστηριότητας και να την απορρίπτει ή να θέτει όρους για την ορθή λειτουργία της και την προστασία του περιβάλλοντός της. Ένα τέτοιο περιβάλλον είναι υγιές και για τη βιώσιμη ανάπτυξη ιδιαίτερα στο τόσο σημαντικό οικοσύστημα της χώρας μας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ
Αν τα έργα αδειοδοτούνταιμε βάση μειωμένες προθεσμίες και όχι με βάση την ουσιαστική εξέταση και διαβούλευση αυτό δεν οδηγεί σε σταθερό επενδυτικό περιβάλλον αλλά το αντίθετο. Eγείρει ζητήματα διαφάνειας και πλημμελούς εκτίμησης των επιπτώσεων και θέτει τις επενδύσεις σε κίνδυνο λόγω ενδεχόμενων προσφυγών στο ΣτΕ.
Η Δημόσια Διοίκηση οφείλει να ελέγχει την επενδυτική διαδικασία γιατί αυτός είναι ο ρόλος της: Η προώθηση των διαδικασιών, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, προασπίζοντας το Δημόσιο συμφέρον και την Προστασία του περιβάλλοντος.
Θα πρέπει όμως να είναι ενισχυμένη με προσωπικό και υποδομές. Να ολοκληρωθούν το Κτηματολόγιο, οι Δασικοί χάρτες , οι οριογραμμές αιγιαλού- παραλίας, οι οριοθετήσεις ρεμάτων και όλες οι θεσμικές γραμμές που απαιτούνται καθώς και ο πολεοδομικός σχεδιασμός, να λυθούν τα θέματα της πολυνομίας , να εισάγουμε την επιστήμη στη λήψη των ‘’πολιτικών’’ αποφάσεων και να έχουμε ουσιαστική διαβούλευση.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΠΕ - Α΄ ΦΑΣΗ
Η κυβέρνηση, χωρίς να βλέπει την ανάγκη αναθεώρησης της περιβαλλοντικής πολιτικής που έχει ασκηθεί έως σήμερα, ή έστω προσαρμογής της στην υγειονομική κρίση, προχωράει σε μια ακόμα «απλοποίηση» της αδειοδότησης των ΑΠΕ με την τροποποίηση του τρόπου έκδοσης της άδειας παραγωγής και αντικαθιστώντας την με τη Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας, «χωρίς η έκδοση αυτής να συναρτάται με ενδελεχή και εξαντλητική αξιολόγηση της βιωσιμότητας των έργων και της δυνατότητας υλοποίησής τους», όπως γίνεται ρητά παραδεκτό στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου.
Η «απλοποίηση» αυτή θα οδηγήσει σε δέσμευση ακόμα περισσότερης γης για έργα που είναι αμφίβολο αν θα πραγματοποιηθούν, αποστερώντας τη γη αυτή από άλλες παραγωγικές δραστηριότητες, με κίνδυνο να δημιουργηθεί «φούσκα». Την προοπτική αυτή αναγνωρίζουν ακόμα και οι εκπρόσωποι των κλάδων των αιολικών και φωτοβολταϊκών, όπως εκφράστηκαν στις τοποθετήσεις τους στη συνεδρίαση της Επιτροπής της Βουλής.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ
Τα άρθρα 26 έως 43 προτείνουν εκ βάθρων αλλαγές στο υπάρχον σύστημα των φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών. Συστήνεται μια νέα Αθηνοκεντρική, συγκεντρωτική δομή, αυτή του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής. Μέσα σε αυτή τη δομή συγχωνεύονται οι σημερινοί Φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών , με μορφή τμημάτων.
Τα πολλαπλά προβλήματα των Φορέων διαχείρισης (ελλιπής στελέχωση, έλλειψη πόρων, προβληματική μισθοδοσία των στελεχών της, αδυναμία να καθοριστούν οι αρμοδιότητές τους), δε θεραπεύονται με την κατάργησή τους. Οι Φορείς διαχείρισης στηρίζονται σε μια αποκεντρωτική λογική με βάση την οποία λειτουργούν στην περιοχή δράσης τους σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και τις παραγωγικές και θεσμικές οργανώσεις της περιοχής μέσω της συμμετοχής τους στα ΔΣ.
Οι Μονάδες που θα παραμείνουν στις προστατευόμενες περιοχές, θα είναι αποδυναμωμένες, δίχως ουσιαστικές αρμοδιότητες και ‘’μακριά ΄΄ από το άμεσο περιβάλλον αρμοδιότητάς τους.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ: ΖΩΝΕΣ ΕΝΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ
Κατηγοριοποιούνται ζώνες για τις περιοχές του δικτύου Naturaκαι καθορίζονται επιτρεπόμενες και αποκλειόμενες χρήσεις.
Στην 3η και 4η ζώνη επιτρέπονται εξορύξεις και εγκαταστάσεις ΑΠΕ. Τονίζουμε ότι στις εξορύξεις περιλαμβάνονται χερσαίες εξορύξεις υδρογονανθράκων σε προστατευόμενες περιοχές.
Για όλες τις ζώνες (α. Εθνικά πάρκα, β. Καταφύγια άγριας ζωής, γ. Προστατευόμενα τοπία και προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί) αναφέρεται ότι καθορίζονται με Π.Δ. οι ίδιες ζώνες του άρθρου 44, ωστόσο γι αυτές δεν έχουν ανατεθεί Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες όπως αυτές που τρέχουν για τις περιοχές Natura 2000.
Δεν υπάρχει αναφορά σε Γεωπάρκα. Μένουν τελείως στον αέρα όλα τα Γεωπάρκα της χώρας και δύο στην Κρήτη, του Ψηλορείτη και της Σητείας.
Όλες αυτές οι αλλαγές το πιθανότερο είναι ότι ανοίγουν ένα νέο κύκλο αναβολών για να μην εφαρμοστεί ποτέ η νομοθεσία,όπως έχει γίνει μέχρι τώρα.
Να θυμίσουμε ότι στην Κρήτη έχουμε μόνο δύο προστατευόμενους τόπους με πολύ παλιά διατάγματα, τη Σαμαριά και το Βάι. Ο περιβαλλοντικος νόμος 1650/1986 και ο νόμος 3937/2011 για τη βιοποικιλότητα δεν έχουν εφαρμοστεί ποτέ!
Αμφίβολο είναι αν θα τελειώσουν ποτέ οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες, τα διαχειριστικά και τα Π.Δ. για τις περιοχές του δικτύου Natura 2000 ή αν θα γίνεται επίκληση της ανάθεσής τους για πολλά χρόνια, προκειμένου να αποφευχθούν πρόστιμα της Ε.Ε.
Είναι κοινή διαπίστωση, ότι η κάθε περιοχή του δικτύου Νatura 2000 έχει πολύ ιδιαίτερα και μοναδικά χαρακτηριστικά, που Πρέπει και Θέλουμε να διαφοροποιούνται ως προς τις δραστηριότητες που θα επιτρέπονται σε αυτές. Τα εγγενή τους χαρακτηριστικά: της βιοποικιλότητας, των οικοτόπων, της χλωρίδας, της πανίδας, του Τοπίου κ.α, σε συνάρτηση και αλληλεπίδραση με την ανθρωπογενή δραστηριότητα, την εγγύτητα ή μη με τον αστικό ιστό, κάνουν κάθε μία από τις περιοχές αυτές Μοναδική.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η οι «απλοποιήσεις» και οι «επιταχύνσεις» των επενδύσεων –ιδιαίτερα των ενεργειακών- θα βρουν έδαφος παρθένο από προστασία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε: ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΑΣΙΚΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ
Οι ρυθμίσεις για τους Δασικούς χάρτες όπως η εξαίρεση από τους δασικούς χάρτες βιομηχανιών ή τουριστικών επιχειρήσεων που δεν διαθέτουν άδεια από το δασαρχείο αλλά κάποιας μορφής πληροφοριακό έγγραφο, αλλά και η αυτόματη εξαίρεση όσων επιδοτούνται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, έχουν ήδη κηρυχθεί αντισυνταγματικά.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ: ΟΙΚΙΣΤΙΚΕΣ ΠΥΚΝΩΣΕΙΣ
Μετά την ακύρωση από το ΣτΕ της εξαίρεσης των οικιστικών πυκνώσεων από τους Δασικούς χάρτες, επιχειρείται η εκ νέου νομιμοποίησή τους, μέσω της υπαγωγής των κατοικιών στο νόμο (εξαίρεση από κατεδάφιση για 30 χρόνια, επιβολή προστίμου), μετά από Οικονομοτεχνικές μελέτες ανά Περιφέρεια.
Τα παραπάνω θα καταλήξουν σε Προεδρικά Δ/τα για τις περιοχές των οικιστικών πυκνώσεων (και θα στηρίζουν την παραμονή των αυθαιρέτων!) και εγείρεται θέμα αντισυνταγματικότητας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ΄: ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Αλλάζει για μια ακόμα φορά η ορολογία των εργαλείων εφαρμογής του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού με επαναφορά των παλιών όρων που θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πρόσθετης σύγχυσης σε υπηρεσίες και πολίτες.
Αναρωτιέται κανείς γιατί οι τροποποιήσεις αυτές γίνονται με το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο αφού, σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση της κυβέρνησης την Τετάρτη 29 Απριλίου στην ατζέντα της συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου βρισκόταν η ΄΄Παρουσίαση νομοσχεδίου Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για χωροταξία και πολεοδομία.''
Ακολουθεί σωρεία αποσπασματικών διατάξεων, είτε φωτογραφικών για συγκεκριμένες περιπτώσεις, είτε ευνοϊκών για συγκεκριμένες δραστηριότητες, είτε διατάξεις που σηματοδοτούν την απαρχή νέων ιδιωτικοποιήσεων, όπως:
· Αναστολή ισχύς διοικητικών πράξεων της δασικής υπηρεσίας αποβολής, επιβολής προστίμων κατεδάφισης έργων και εγκαταστάσεων που έγιναν χωρίς έγκριση επέμβασηςκαι οι πράξεις αυτές ανακαλούνται από τη δασική υπηρεσία, εφόσον εκδοθεί (εκ των υστέρω) η απόφαση έγκρισης επέμβασης. (άρθρο 102)
· Για τη διενέργεια σεισμικών ή άλλων γεωφυσικών και γεωλογικών ερευνών στα πλαίσια συμβάσεων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε εκτάσεις που ανήκουν στο Δημόσιο, στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στα νομικά πρόσωπα αυτών «δεν απαιτείται η λήψη οποιασδήποτε άδειας, έγκρισης ή συναίνεσης από τα παραπάνω πρόσωπα υπό την ιδιότητά τους ως κυρίων, νομέων ή κατόχων των εκτάσεων αυτών». (άρθρο 110)
· Το Ελληνικό Δημόσιο δύναται να περιορίζει την άμεση ή/και έμμεση συμμετοχή αυτού ή νομικών προσώπων που ελέγχει άμεσα ή έμμεσα στο εκάστοτε μετοχικό κεφάλαιο της ΑΔΜΗΕ ΑΕ. (άρθρο 115)
· Πλήθος εγκαταστάσεων εντός μεταλλευτικών χώρων υπόκειται σε καθεστώς απλής γνωστοποίησης (άρθρο 119)
· Απαλλάσσονται από περιβαλλοντική αδειοδότηση φωτοβολταϊκοί και ηλιοθερμικοί σταθμοί έως και 1 MW. Τονίζουμε ότι η έκταση εγκατάστασης ενός φωτοβολταϊκού σταθμού 1 MW είναι 35.000-38.000 τ.μ. (άρθρο 126)
· Στις εξαιρέσεις από οριοθέτηση (άρθρο 4, παρ. 1 του ν. 4258/2014, Διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα) και στο άρθρο 5 για την προσωρινή οριοθέτηση, προστίθεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών. (άρθρο 127)
Το νομοσχέδιο αυτό δεν συνιστά εκσυγχρονισμό περιβαλλοντικής νομοθεσίας αλλά δραματική οπισθοδρόμηση. Υποβαθμίζει το περιβάλλον, ιδιωτικοποιεί ακόμα περισσότερο τις δημόσιες υπηρεσίες, δημιουργεί ένα ακόμα πιο συγκεντρωτιικό κράτος. Αδιαφορεί για την κοινωνία, τις απόψεις και τα θέλω της.
Το μόνο που θα πρέπει να γίνει , είναι να αποσυρθεί.
Δείτε αναλυτικά τις θέσεις μας: https://www.amak.gr/index.php/drasi-amak/2190-amak-theseis-sti-d-e-gia-to-antiperivallontiko-nomosxedio