Οι μηχανικοί στη δίνη της οικονομικής κρίσης της χώρας
του Στέφανου Μπελιμπασάκη*
Βιώνουμε σήμερα, πρωτεύοντος ως κοινωνία και δευτερευόντως ως κλάδος Μηχανικών, τις χειρότερες οικονομικές συνθήκες μεταπολεμικά. Τα προβλήματα μας, με προεξάρχον την ανεργία, εντείνονται κάθε χρόνο και περισσότερο μέσα στις πρωτοφανείς συνθήκες της ύφεσης.
Ντόπιοι και ξένοι αντιλαϊκοί πολιτικοί, με τις μνημονιακές συνταγές τους, εργάζονται για να μας κατεδαφίσουν κάθε κεκτημένο δίκαιο, εργασιακό, ασφαλιστικό, πολιτισμικό, συνδικαλιστικό. Ένα δικαίωμα όμως δεν μπορούν –ευτυχώς -να μας στερήσουν ότι και να κάνουν. Το δικαίωμα να ελπίζουμε.
Η ελπίδα, σήμερα, δεν υποδηλώνει απλά μια αισιόδοξη προοπτική. Συνιστά χρέος απέναντι στον εαυτό μας κατ’ αρχήν και κατά δεύτερον λόγο απέναντι στην κοινωνία. Γιατί μόνο με την ελπίδα, ως εμπνευστή οδηγό, μπορούν να ενεργοποιηθούν όλα τα υγιή αντανακλαστικά, ατομικά και συλλογικά, για αναζήτηση διεξόδων.
Η υποβάθμιση και απαξίωση-στα χρόνια της κρίσης- του επιστημονικού δυναμικού της χώρας αποτέλεσε και αποτελεί μεθοδευμένη και σκόπιμη επιλογή των πολιτικών ιθυνόντων προκειμένου να φρενάρουν στον μέγιστο βαθμό τις «μηχανές» παραγωγής αντίδρασης και αντίστασης της κοινωνίας.
Εξαιτίας της διαρκούς ύφεσης αλλά και της στρατηγικής επιλογής των ευρο-ταγών και εθνο-ταγών εραστών της σκληρής λιτότητας που επέβαλλαν την τυφλή και βίαιη εσωτερική υποτίμηση όλων των παραγωγικών κλάδων και του επιπέδου διαβίωσης της κοινωνίας, εμείς οι Μηχανικοί υπεστήκαμε πρώτοι τις μεγαλύτερες συνέπειες μέσα από:
· Την παύση της οικοδομικής δραστηριότητας που επί δεκαετίες αποτέλεσε την ατμομηχανή της ανάπτυξης της χώρας, με συνέπεια την απότομη εκτόξευση της ανεργίας και τους Μηχανικούς να βυθίζονται από την μια μέρα στην άλλη σε εργασιακό «κενό».
· Το συνεχές «ψαλίδισμα» - με πρόσχημα τη μείωση των ελλειμμάτων- του ΠΔΕ, παρά την επιστημονική απόδειξη ότι, η αύξηση του ΠΔΕ είναι εκείνη που τροφοδοτεί την ανάπτυξη και συμβάλλει, σταθερά, στην μείωση του ελλείμματος.
· Την κατάργηση αναπτυξιακών χρηματοδοτικών προγραμμάτων που αφορούσαν κυρίως την Περιφέρεια της χώρας όπως «Θησέας», «Πίνδος», «Αλέξανδρος Μπαλτατζής»
· Τις υπέρογκες αυξήσεις-σε συνθήκες απόλυτης ανεργίας- των ασφαλιστικών εισφορών που φθάνουν σε παράλογα ποσοστά έως και 90% για τους νέους μηχανικούς. Η αναστολή της επιβολής τους, ασφαλώς, δεν είναι καθόλου καθησυχαστική.
· Την αφαίμαξη των αποθεματικών του ΤΣΜΕΔΕ.
· Την διαιώνιση της αδιαφάνειας και διαπλοκής μέσα από τις καταδικαστέες διαδικασίες των απευθείας αναθέσεων, περισσότερο στις μελέτες και λιγότερο στα έργα.
· Την άτυπη στάση πληρωμών στις ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου.
· Τις διατάξεις του Ν. 4093/2 που επέβαλαν:
o Την ένταξη του ΤΣΜΕΔΕ στον ΕΟΠΥΥ.
o Την περικοπή των συντάξεων.
o Την μείωση του εφάπαξ του ΤΠΕΔΕ κατά 83%
o Την υπονόμευση του Τεχνικού Επιμελητηρίου, ως θεσμού, με την κατάργηση των πόρων του 0,2% και 2%.
· Την επιδείνωση του αναχρονιστικού θεσμικού πλαισίου παραγωγής των Δ.Ε. με αποσπασματικές τροπολογίες-κομήτες στους Νόμους 4070, 4071 & 4072/12 που γιγαντώνουν την γραφειοκρατία και υποθάλπουν την αδιαφάνεια
Μέσα σε αυτές τις πρωτόγνωρες και ζοφερές συνθήκες της κρίσης, θα περίμενε κανείς- με οδηγούς και μπροστάρηδες τις συνδικαλιστικές και επιστημονικές ηγεσίες, να αναπροσαρμόσουμε την κοινωνική, συνδικαλιστική, συναδελφική και επαγγελματική συμπεριφορά μας, και να προσαρμοστούμε σε αυτές, με γνώμονα την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων της. Αντί όμως να ενεργοποιήσουμε τα αντανακλαστικά του συλλογικού αισθήματος επιβίωσης, οι περισσότεροι, λειτουργούμε, αποφασίζουμε και δρούμε με όρους ακριβώς ίδιους (αν όχι χειρότερους) με αυτούς προ κρίσης. Γιατί συμβαίνει αυτό το φαινόμενο. Θεωρώ ότι, αυτό οφείλεται στην επί χρόνια ατόνηση ή ύπνωση ή εκφυλισμό κάθε μορφής συνείδησης. Εθνικής, κοινωνικής, συνδικαλιστικής, επαγγελματικής, και συνείδησης αλληλεγγύης.
Δια του λόγου το αληθές θα αναφέρω δύο μόνο παραδείγματα:
· Τον περασμένο χρόνο, ενώ οι μνημονιακές συνταγές κατεδάφιζαν το ασφαλιστικό μας σύστημα, οι κινητοποιήσεις των Μηχανικών στιγματίστηκαν από την μεγάλη απροθυμία του κόσμου να ενεργοποιηθεί και να συμμετέχει σε αυτές. Οι λόγοι πολλοί. Για την «ακινησία» μας στις κινητοποιήσεις δεν ευθύνονται μόνο τα ατελέσφορα και ξεπερασμένα για πολλούς μέτρα αντίδρασης, ή η σταδιακή κατάληψη μας από το γνωστό σύνδρομο του βατράχου, ή η προοδευτική, τα τελευταία χρόνια, απαξίωση του ΤΕΕ. Οφείλεται ασφαλώς και στην αδιαφορία ή αδυναμία των συνδικαλιστικών ηγεσιών να ενεργοποιήσουν τα μέλη τους. Οι περισσότεροι δε, ¨κρύφτηκαν¨ με επιμέλεια πίσω από τις όποιες αναγκαστικές πρωτοβουλίες του ΤΕΕ για κινητοποιήσεις και περιορίστηκαν, για τα προσχήματα, μόνο σε λιτές ντροπιαστικές ανακοινώσεις συμπαράστασης.
· Εν μέσω των κινητοποιήσεων και αποχών του 2012, υπήρξαν μεγαλοσχήμονες «συνδικαλιστές» που δυστυχώς ασκούν και διοίκηση, οι οποίοι προσπάθησαν- εκμεταλλευόμενοι τις κινητοποιήσεις - να αποκομίσουν ίδια οφέλη με αθέμιτο και αντιδεοντολογικό τρόπο.
Επειδή κανείς δεν γνωρίζει πόσο ακόμη θα κρατήσει η κρίση και αν θα βαθύνει ακόμη περισσότερο ή αν η χρεωκοπία της χώρας καταστεί και τυπική, είτε μεθοδευμένα είτε εξ ατυχήματος, είναι καλό για όλους μας να συνειδητοποιήσουμε ότι: Το ατομικό συμφέρον του καθενός εξυπηρετείται καλύτερα μέσα από το γενικό συμφέρον και η ατομική οικονομική ευμάρεια αποδίδει μόνο σε συνθήκες κοινωνικής ηρεμίας και συνοχής. Οδηγός της σκέψης μας πρέπει να είναι το «Υπάρχω γιατί υπάρχουμε». Πρέπει να απαλλαγούμε από ατομικιστικές αντιλήψεις του παρελθόντος που εδράζονται στην στενόμυαλη και εγωιστική λογική του: «ο σώζων εαυτόν σωθήτω», λογική που υποδηλώνει την απουσία κοινωνικής συνείδησης και συνείδησης αλληλεγγύης. Στις σημερινές συνθήκες της κρίσης μόνο η κοινωνικοποίηση, η συλλογική δράση και η αλληλεγγύη θα βοηθήσει τον κλάδο μας να αποκτήσει την μέγιστη πολλαπλασιαστική δύναμη για να υπερασπισθεί με καλύτερους όρους τα επαγγελματικά δίκαια του. Για τον λόγο αυτό είναι επιτακτική ανάγκη να αφυπνιστούν οι καλές και συλλογικές συνειδήσεις μας για να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε την κρίση.
Τελειώνοντας, και επειδή πιστεύω απόλυτα στην αναγκαιότητα αφύπνισης των καλών συνειδήσεων μας, θα ήθελα να σας αναφέρω – όπως ακριβώς το πληροφορήθηκα -τα εντυπωσιακά αποτελέσματα ενός πραγματικού πειράματος, που έγινε στα πλαίσια ερευνητικού προγράμματος του ΟΗΕ εντός του 2011.
Ποιο ήταν το πείραμα: Σε χώρα της δυτικής Αφρικής συγκέντρωσαν τα παιδιά της τελευταίας τάξης ενός δημοτικού σχολείου. Τα παρέταξαν σε μια σειρά και σε απόσταση 200 μέτρων από ένα δένδρο. Στην ρίζα του δένδρου τοποθέτησαν, αφού πρώτα το έδειξαν στα παιδιά, ένα καλάθι που περιείχε λαχταριστά φρέσκα φρούτα, γλυκίσματα, και ξηρούς καρπούς. Είπαν στα παιδιά. Με το που θα ακούσετε την σφυρίχτρα θα τρέξετε προς το δένδρο. Όποιος φθάσει πρώτος θα κερδίσει όλα τα αγαθά του καλαθιού. Με το που ακούστηκε η σφυρίχτρα τα παιδιά πιάστηκαν όλα μαζί χέρι-χέρι και έτρεξαν προς το δένδρο. Πήραν τα αγαθά από το καλάθι και τα μοιράστηκαν. Έκπληκτοι οι ερευνητές ρώτησαν ένα παιδί γιατί το έκαναν αυτό. Αυτό απάντησε τη λέξη «μπουντού». Η λέξη είναι συγγενής αλλά δεν ταυτίζεται με την λέξη ¨ισότητα¨. Σε ελεύθερη μετάφραση, όπως τα ίδια τα παιδιά εξήγησαν, σημαίνει ότι, δεν μπορεί να χαρεί ένα παιδί τρώγοντας αυτά τα αγαθά όταν ξέρει ότι τα άλλα θα πεινούσαν και θα τα λαχταρούσαν. Και συνέχισαν: «Η χαρά και η ευτυχία πολλαπλασιάζεται όταν μοιράζεται». Το ίδιο πείραμα έγινε και σε μια ευρωπαϊκή χώρα της ευρωζώνης. (στο τέλος θα σας αποκαλύψω την χώρα και την περιοχή της, όχι όμως και την πόλη). Πάλι τα παιδιά της τελευταίας τάξης ενός δημοτικού σχολείου. Τα παρέταξαν σε μια σειρά και σε απόσταση 200 μέτρων από ένα δένδρο. Στην ρίζα του δένδρου τοποθέτησαν, αφού πρώτα το έδειξαν στα παιδιά, ένα κιβώτιο που περιείχε: Ένα laptop, μια συσκευή κινητού τηλεφώνου τελευταίας τεχνολογίας και ένα playstation. Είπαν στα παιδιά: Με το που θα ακούσετε την σφυρίχτρα θα τρέξετε προς το δένδρο. Όποιος φθάσει πρώτος θα κερδίσει όλο το περιεχόμενο του κιβωτίου. Το σύνθημα δόθηκε και τα παιδιά έτρεξαν. Το πιο γρηγορο-πόδαρο έφτασε πρώτο και πήρε το κιβώτιο. Οι ερευνητές το πλησίασαν και το ρώτησαν: «Τα έχεις ανάγκη και τα τρία αντικείμενα? Μήπως έχεις κάποιο και δεν το χρειάζεσαι να το δώσεις σε άλλο παιδί να χαρεί και αυτό?» Απάντηση. «Τα έχω ή δεν τα έχω, αφού τα κέρδισα είναι δικά μου και θα τα κρατήσω.» Το ρώτησαν ξανά. «Δεν σε νοιάζει που κάποιοι συμμαθητές σου θα είναι πολύ στενοχωρημένοι τώρα γιατί εκείνοι δεν έχουν τίποτα από αυτά?» Απάντηση: «Στα αρχ….. μου »
Τα συμπεράσματα περί συνείδησης δικά σας. Α ναι, ποια ήταν η χώρα της ευρωζώνης? Η «μακρινή» μας Ελλάδα. Και ποια η περιοχή της? Η κοντινή Θεσσαλία.
Τέλος, κάθε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις γύρω μας δεν είναι καθόλου συμπτωματική.
*Ο Στέφανος Μπελιμπασάκης είναι Πολιτικός Μηχανικός-Ε.Δ.Ε., Πρόεδρος ΔΣ ΣΠΕΔΕ Ηρακλείου και Μέλος Δ.Σ. ΠΕΣΕΔΕ