Να την κλαις ή να μην την κλαις;
Σητεία, Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2025
του Αντώνη Ανηψητάκη
Το αναπάντητο ερώτημα του τίτλου αφορά τη Ρωμιοσύνη, ίσως και την Οικουμένη ολόκληρη.
Τα συλλαλητήρια των Τεμπών αναδεικνύουν ανάγλυφα την κατάντια της μεταμνημονιακής Ελλάδας 7 χρόνια μετά από την τυπική λήξη των μνημονίων που πανηγύρισε ο πρωθυπουργός Α. Τσίπρας στην Ιθάκη, 21/8/2018 και 15 χρόνια μετά την τυπική έναρξή τους από τον πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου στο Καστελλόριζο, 23/4/2010. 49 χρόνια μετά τη μεταπολίτευση έγινε το πολύνεκρο δυστύχημα των Τεμπών, στο οποίο συμπυκνώνεται η παρακμή μας, πολιτική και τεχνολογική και σφραγίζεται το statusευρωπαίας ουραγού της χώρας μας, πέρα από τις συνήθεις κομπορρημοσύνες των αρχόντων. Στα μπάζα αυτής της παρακμής θα βρεις ρουσφέτια, μικρά και μεγάλα, αναξιοκρατία, εγχώριους λαθρέμπορους και παρεπιδημούντες μαφιόζους, διάχυτη την εγκληματική ανευθυνότητα και απαξίωση του κοινωνικού κράτους, των μέσων μαζικής μεταφοράς εν προκειμένω. Δύο χρόνια μετά τα Τέμπη το μοντεσκιανό τρίτο βάθρο της δημοκρατίας, η Δικαιοσύνη μοιάζει κι αυτή ρηγματωμένη κατ’ εικόνα και ομοίωση της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας.
Τα πάνδημα συλλαλητήρια αναδεικνύουν όμως και μια ελπίδα. Η κοινωνία μοιάζει να επιβάλλει κόντρα στο πολιτικό σύστημα, κόντρα σε μια αυθάδη κυβέρνηση που προσπαθεί να συγκαλύψει τις ευθύνες, κόντρα σε μια ανίκανη αντιπολίτευση που ούτε σε κοινή πρόταση ΠτΔ δεν μπορεί να καταλήξει, κόντρα σε μια Δικαιοσύνη που μοιάζει να μη θέλει να λειτουργήσει. κόντρα σε ένα απαξιωμένο σύστημα ενημέρωσης, κόντρα σε όλους τελικά, ένα πολιτικό ήθος και σθένος που είχαμε ξεχάσει. Μου θυμίζει τους Λαμπράκηδες και την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ξέρω πως η θύμηση είναι αμφίθυμη, το «θεριεύει ο γίγαντας τώρα λαός» το διαδέχτηκε μετά τη δολοφονία Λαμπράκη η Χούντα και μετά το Πολυτεχνείο η Κυπριακή Τραγωδία. Όμως η χαροκαμένη μάνα των Τεμπών αναδεικνύεται σε ισχυρή προσωπικότητα που δεν μασάει, μάλλον τους μασάει. Κι ο Φοίβος μπορεί να μην είναι Μίκης αλλά το τραγούδι του το τραγούδησαν περισσότεροι από το «Σωτήρη Πέτρουλα». Στα συλλαλητήρια υπάρχει ένας λαός ενωμένος με ψηφοφόρους από όλο το φάσμα, και από το μεγαλύτερο οιονεί κόμμα των μη ψηφοφόρων. Ένας λαός που καταλαβαίνει και δεν μασάει ούτε αυτός από πάτρωνες, μάλλον τους μασάει. Μισό αιώνα είχα να το ζήσω, τότε ήταν η αντιδικτατορική ενότητα των δημοκρατών Ελλήνων, αριστερών, κεντρώων, δεξιών και η γερή πλάτη του Μίκη, που με το “Καραμανλής ή τανκς” βοήθησε τον Καραμανλή να κάνει το πιο ζογκλερικό, πιο βελούδινο πέρασμα στη Δημοκρατία. Μισό αιώνα μετά, θέλω να πιστεύω πως αυτός ο λαός έχει την ωριμότητα και το σθένος να μην παρασυρθεί από τις διαχωριστικές γραμμές των λαοπλάνων και να αναζητήσει συμπεριληπτικούς κύκλους που θα εξασφαλίζουν τα στοιχειώδη: τη ζωή κι ένα κράτος δικαίου με άρση των κραυγαλέων ανισοτήτων.
Αντιστοίχως η ανακατωσούρα που φέρνει ο Τραμπ στην παγκόσμια σκηνή δεν μπορεί να κρύψει το βασικό, που είναι η τυπική μετατροπή της ηγέτιδας δύναμης της Δύσης σε ολιγαρχία όπου κυβερνούν, όχι βέβαια οι άριστοι, αλλά οι ζαπλούτοι, όπου εγχώριως και εξωχωρίως των ΗΠΑ απαξιώνονται οι θεσμοί, και όπου εκστομίζoνται τερατολογίες, όπως η μετατροπή της Γάζας σε Ριβιέρα. Ωστόσο δεν υπάρχει μόνον αυτή η πλευρά. Τα δασμολογικά τείχη, θα έχουν την τύχη του τοίχου του Βερολίνου. Ο Κάρολος δεν πέθανε χθες που αγόραζες τους σοβιετικούς με ένα μπλουτζίν κι ένα καλσόν, ούτε επελαύνει σήμερα ως κινέζος κομμουνιστοκαπιταλιστης που στριμώχνει το Teslaτου Μασκ με το υπέρτερο και φθηνότερο ηλεκτρικό αυτοκίνητο BYD και αφοπλίσει τους κολοσσούς της SiliconValleyκαι της AIμε το DeepSeek, το οποίο όμως -ας το σημειώσουμε- ζητάει άλλη ερώτηση, όταν το ρωτάνε για τη δημοκρατία στην Κίνα. Ο Μαρξ δικαιώνεται γιατί τούτη την εποχή της σύγχυσης τα προϊόντα του καπιταλισμού, στην τωρινή φάση του, δεν είναι απολύτως αλλοτριωμένα, αλλά καταφέρνουν να δικαιώσουν τον συλλογικό εργάτη και επιστήμονα που τα δημιούργησαν. Εννοώ τα κινητά που καταγράφουν τις ανομίες των απανταχού εξουσιών, το έξυπνο κινητό που διασώζει τη ύστατη κραυγή “δεν έχω οξυγόνο” της νεκρής κοπέλας του τρένου που θα ακουστεί θέλοντας και μη στο δικαστήριο. Εννοώ όμως και τους αναρίθμητους πολίτες που εκφράζονται επωνύμως στο διαδίκτυο, στις πλατφόρμες του Ζάκερμπεργκ, του Μασκ και της Googleκόντρα στις τραμπικές προτιμήσεις των ιδιοκτητών τους. Οι διαδηλώσεις βρίσκουν σήμερα κι άλλα πεζοδρόμια…
Υστερόγραφο εντός κειμένου. Το ερώτημα του τίτλου αφορά βεβαίως και την Κρήτη. Οι 57 νεκροί των Τεμπών είναι πολύ λιγότεροι από τους νεκρούς του ΒΟΑΚ διαχρονικά. Και σήμερα στον ΒΟΑΚ, πέραν πάσης πολιτικής λογικής που θα επέβαλλε να συνδυαστεί με σιδηρόδρομο και με προτεραιότητες που θα προέτασσαν την βελτίωση των τμημάτων με τα μεγαλύτερα προβλήματα ασφαλείας και τη μικρότερη μέση ταχύτητα, συνεχίζουν σκανδαλωδώς να βελτιώνουν τα καλύτερα τμήματά του.