Οταν τον περασμένο Σεπτέμβρη ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, Γ. Χριστοφορίδης, μιλώντας στη Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, υπογράμμιζε ότι «το λεγόμενο εγχείρημα αποκατάστασης αποτελεί ένα νέο Περιφερειακό Χωροταξικό Σχέδιο της Εύβοιας...αφού φτάνει μέχρι και την εκπόνηση ειδικών πολεοδομικών σχεδίων με συνενώσεις οικισμών», διαδικασία «που ανήκει στον σκληρό πυρήνα του κράτους και δεν μπορεί να εκχωρηθεί ούτε καν στην τοπική αυτοδιοίκηση», λίγοι ήταν αυτοί που ανησύχησαν.
Το γεγονός ότι ένας σύλλογος, όπως είναι το «Διάζωμα» του Στ. Μπένου, ανέλαβε την εκπόνηση μελετών μέσω χορηγιών ιδιωτών για την «επανίδρυση» της Β. Εύβοιας που ακολούθως θα υποστηριχθούν από τεράστιες πηγές χρηματοδότησης όπως το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, το Ταμείο Ανάκαμψης, περιφερειακά και τομεακά προγράμματα, το Πράσινο Ταμείο και το ΕΣΠΑ 2021-2027, για το πρόγραμμα που σχεδιάζεται ως Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση υποκαθιστώντας το κράτος, δεν προκάλεσε στη δημόσια σφαίρα τον αντίλογο και τις σφοδρές αντιδράσεις που ευλόγως θα ήταν αναμενόμενες.
Η επιτροπή ανασυγκρότησης της Β. Εύβοιας υπό τον Στ. Μπένο αναφέρεται στον πρωθυπουργό ενώ υπό την επιτροπή αυτή λειτουργεί μια εκτελεστική επιτροπή για τον συντονισμό του έργου και διαχειρίζεται τις πηγές χρηματοδότησης, υποστηρίζεται από τη γνωστή Price Waterhouse and Coopers (PwC), μία εκ των Βig Four, τις τέσσερις μεγάλες λογιστικές εταιρείες που έχουν χαρακτηριστεί «ως οι εγκέφαλοι της παγκόσμιας φοροαποφυγής» των πολυεθνικών πελατών τους αλλά και ως σημαιοφόροι των ιδιωτικοποιήσεων. Η επιτροπή ανασυγκρότησης επικοινωνεί με τα υπουργεία χωρίς να υπόκειται και να λογοδοτεί σε αυτά.
«Για να διασφαλιστεί ότι το κράτος αποφασίζει σωστά, με συνεκτίμηση όλων των πτυχών ενός προβλήματος και κριτήριο το δημόσιο συμφέρον, το ίδιο το Σύνταγμα καθορίζει και η νομοθεσία περαιτέρω προσδιορίζει με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο οφείλει να λαμβάνει τις αποφάσεις του κάθε όργανο του κράτους» υπογράμμιζε στην αρμόδια επιτροπή στη Βουλή τον περασμένο Σεπτέμβρη ο κ. Χριστοφορίδης.
Επιστροφή στην άγρια ανάπτυξη
Μα σε ποια νομοθετική ρύθμιση στηρίχθηκε η ανάθεση σε επιτροπή ιδιωτών με την παράλληλη αφαίρεση των σχετικών αρμοδιοτήτων από τα αντίστοιχα υπουργεία; Σε καμία, είναι η απάντηση. Η ρύθμιση περί επιτελικού κράτους του Ν. 5622/2019 που ορίζει στο άρθρο 11 παράγραφος (η) ότι ο πρωθυπουργός «συνιστά για την υποβοήθηση του έργου του Επιτροπές ή ομάδες εργασίας, στις οποίες μπορεί να συμμετέχουν υπουργοί, υφυπουργοί, διοικητές τραπεζών ή άλλων νομικών προσώπων του δημοσίου τομέα...καθώς και ιδιώτες για τη μελέτη ειδικών θεμάτων, τη συλλογή στοιχείων...τη σύνταξη προγραμμάτων ή νομοσχεδίων....» επ’ ουδενί δεν καλύπτει το νομοθετικό κενό.
«Ακόμα και να υπήρχε τέτοια ρύθμιση, θα γεννούσε πρωτοφανή συνταγματικά ζητήματα, αν δηλαδή υπό την ισχύουσα συνταγματική τάξη, το κράτος μπορεί να επιλέξει να απεκδυθεί των συνταγματικών του υποχρεώσεων και αρμοδιοτήτων, επειδή του πέφτουν βαριές και θεωρεί ότι κάποιος άλλος μπορεί να τις κάνει καλύτερα» προειδοποιούσε στη Βουλή ο κ. Χριστοφορίδης. Παράλληλα, έκανε λόγο ευθαρσώς «για κεφαλαιοποίηση της συμφοράς, καθώς και για ανεξέλεγκτη εισβολή συμφερόντων που μεταβάλλουν άρδην το περιβάλλον, τη φυσιογνωμία και τον τρόπο ζωής μιας περιοχής». Γιατί «εν ονόματι της έκτακτης ανάγκης παραμερίζονται πραγματικά εμπόδια και νομικές διαδικασίες που ίσχυαν αξιοποιώντας την απόγνωση των κατοίκων που έχουν δικαιολογημένα απολέσει τις αντιστάσεις τους»!
«Ευλόγως ανησυχούμε» θα πει στις «Νησίδες» ο νομικός κ. Χριστοφορίδης.
«Ανησυχούμε όταν μια επιτροπή ιδιωτών κάνει κουμάντο. Γιατί ο στόχος είναι η Β. Εύβοια να καταστεί μια περιοχή με οργανωμένο τουρισμό, τεράστια ξενοδοχεία ακόμη και μέσα στα δάση, πολυτελή γκέτο και τσιμεντένιες παραλίες. Τουρισμό με δυο λόγια για τους κροίσους».
Ομως πλέον «έχουμε επιστρέψει στην άγρια ανάπτυξη, με την προστασία του περιβάλλοντος να περνά στην τελευταία μοίρα. Η διοικητική εγγύηση της φέρουσας ικανότητας των συστημάτων (ο σεβασμός του επιτρεπτού μέγιστου ορίου αντοχής των οικοσυστημάτων μιας περιοχής έναντι ανθρωπογενών επιβαρύνσεων) έχει καταστεί ένας απλός διαδικαστικός τύπος» θα συμπληρώσει ο κ. Χριστοφορίδης.
ΦΩΤ.: ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ«Ως Επιμελητήριο», προσθέτει, «εκφράζουμε την οδύνη μας για την κατάσταση στην Εύβοια όπου ο κυκλαδικός Νότος της έχει παραδοθεί στα αιολικά και ο Βορράς της στην πυρά. Ο πρόεδρος του Σωματείου Διάζωμα κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο Μέγαρο Μουσικής για το έργο της επιτροπής ανασυγκρότησης σημείωσε πως “το δάσος πρέπει να συνομιλεί με κάθε μορφή ανάπτυξης”. Καταρχήν διασφάλισε ότι θα έχεις δάσος. Ανατέθηκαν οι μελέτες εφ’ όλης της ύλης και της περιοχής πριν γίνει η οριοθέτηση των αναδασωτέων εκτάσεων ώστε να συμφωνεί με τα όρια του καμένου δάσους και σε αυτό το νέο δάσος που ευαγγελίζονται ποιος θα είναι ο μηχανισμός επιτήρησης; Ποιος θα αναλάβει αυτόν τον ρόλο; Το Δασαρχείο με τους πέντε υπαλλήλους του;».
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που επικαλούνται οι δασολόγοι, οι εκτάσεις που κηρύσσονται αναδασωτέες είναι λιγότερες από τις καμένες και αυτές που εν τέλει αναδασώνονται δεν ξεπερνούν το 10%.Το Παρατηρητήριο Αναδάσωσης 2021 που δημιουργήθηκε από την Επιτροπή Περιβάλλοντος για τον έλεγχο της διαδικασίας αναδασώσεων μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού υπογραμμίζει: «Η φύση ξέρει μόνη της να επουλώνει τα τραύματα που της προκαλεί η κακή τύχη ή το ανθρώπινο χέρι. Αρκεί να την αφήσουμε ανενόχλητη στις διαδικασίες της και να τη βοηθούμε αν και όσο χρειάζεται. Πράγμα καθόλου αυτονόητο, δυστυχώς. Γι’ αυτό και το Σύνταγμα απαγορεύει ρητά κάθε άλλη δραστηριότητα στις αναδασωτέες περιοχές μέχρι το δάσος να ξαναγεννηθεί. Γι’ αυτό και ο νόμος επιβάλλει την αναδάσωση με πράξη της Πολιτείας».
Για να γίνουν, όμως, πραγματικότητα οι νομικές αυτές επιταγές, χρειάζονται παρακολούθηση και επαγρύπνηση ώστε η κήρυξη της αναδάσωσης των εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων που κάηκαν στις δραματικές πυρκαγιές του 2021 να γίνει έγκαιρα και χωρίς να αφήσει απ’ έξω κάποια από αυτά. Και μέσα στα αναδασωτέα να φυτρώσουν μόνο δέντρα και όχι ανεμογεννήτριες ή άλλα έργα «εθνικού, κοινωνικού και οικονομικού ενδιαφέροντος», δηλαδή τουριστικές εγκαταστάσεις, υποδομές και πάσης φύσεως άλλες χρήσεις.
Το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος αξίζει να διευκρινιστεί ότι ιδρύθηκε το 1999 από τον αντιπρόεδρο και πρόεδρο του Ε’ τμήματος του ΣτΕ, Μ. Δεγκλερή, που κατά τη δεκαετία 1990-99 διαμόρφωσε πρωτοποριακή και πλούσια νομολογία για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Τα πάντα όλα μέσα στα δάση
«Ο νόμος 998/1979 περί της προστασίας των δασών και των δασικών εκτάσεων της χώρας έχει γίνει ένα σουρωτήρι ώστε να επιτρέπονται τα... πάντα» επισημαίνει ο κ. Χριστοφορίδης. Σε σχετικό άρθρο του μάλιστα σημείωνε με έκδηλη οργή: «Επιτρέπεται πλέον η εγκατάσταση ΑΠΕ εντός δασών κ.λπ. και φυσικά αυτή την τροποποίηση το Δικαστήριο την έκρινε συνταγματικώς ανεκτή, όπως και όλες τις προηγούμενες. Εδώ, πρέπει απαραιτήτως να αναφέρουμε ότι ο νόμος 998/1979 είναι ή μάλλον κατέστη ψευδεπίγραφος. Δεν χρειάζεται να είσαι νομικός για να διαπιστώσεις ευχερώς μελετώντας τον ότι η προστασία των δασών δεν είναι ο κανόνας, αλλά η εξαίρεση. Στα δάση επιτρέπονται από τουριστικές κωμοπόλεις μέχρι λίμνες αποβλήτων εξορυκτικών δραστηριοτήτων. Προσοχή όμως! Μην επιχειρήσετε να τοποθετήσετε εντός δάσους δύο τσιμεντόλιθους, τον έναν επάνω στον άλλον, διότι θα το πληρώσετε πολύ ακριβά.
Πριν κλείσουμε την εξίσωση “δάσος+ΑΠΕ+ΣτΕ = αποψίλωση” πρέπει απαραιτήτως να αναφέρουμε δύο ακόμη πράγματα. Πρώτον, ότι αργότερα το ΣτΕ, με απόφαση της Ολομελείας του, έκρινε συνταγματικώς επιτρεπτή την εγκατάσταση αιολικών πάρκων και εν γένει ΑΠΕ ακόμη κι εντός των αναδασωτέων εκτάσεων, παρά τη ρητή και κατηγορηματική διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 117 του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία “δημόσια και ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλον τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για τον λόγο αυτό τον χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλον προορισμό”».
Εξειδικεύοντας δε έτι περαιτέρω την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ καταλήγει: «Δυστυχώς η 2499/2012 του ΣτΕ δεν περιορίστηκε να κρίνει νόμιμη και επιτρεπτή την εγκατάσταση αιολικών πάρκων μέσα στις εκτάσεις αυτές. Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τη μείζονα σκέψη θα διαπιστώσει ότι η άρση της απαγόρευσης επεκτείνεται και σε κάθε “έργο το οποίο αποβλέπει στην εξυπηρέτηση ανάγκης με ιδιαίτερη κοινωνική, εθνική ή οικονομική σημασία”»!
Οι ιδιώτες διασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον;
Ακόμη και η διαδικασία ανάθεσης μελετών από την επιτροπή ανασυγκρότησης της Β. Εύβοιας με χορηγούς ιδιώτες θέτει σοβαρά ζητήματα νομιμότητας καθώς η νομοθεσία στο συγκεκριμένο πεδίο είναι ιδιαίτερα τυπική και μάλιστα σε ενωσιακό επίπεδο ώστε να διασφαλίζονται πρωτίστως οι αρχές του ανταγωνισμού, στις οποίες ομνύει η Ε.Ε. Χρειάζεται αλήθεια να αναρωτηθούμε το κατά πόσον μελέτες ιδιωτών μπορούν να εξασφαλίσουν το δημόσιο συμφέρον; «Ο τόπος μας έχει γίνει ένα πειραματικό εργαστήριο ιδιωτικής πρωτοβουλίας», δηλώνουν οι πυρόπληκτοι της Β. Εύβοιας.
Για τις μελέτες δε σημειώνουν: «Το αξιοπερίεργο είναι η ανυπαρξία κάθε έργου που έχει να κάνει με δημόσιες υποδομές. Δεν έχει αναφερθεί η δημιουργία νοσοκομείου ή κάποια υποδομή για τα παιδιά ή η δημιουργία χώρων άθλησης...Ακόμη και για τα ιαματικά λουτρά στην Αιδηψό σχεδιάζεται περαιτέρω ιδιωτικοποίηση αναζητώντας επενδυτή, ενώ τα ολιστικά ΚΕΠ που έχουν εξαγγελθεί ως έργα-φωτοδότες ήταν απαραίτητα εδώ και καιρό...Οι κρατικές αρχές χωρίς καμία αιδώ δοκιμάζουν την υπομονή των κατοίκων εδώ και χρόνια...» (από το εφημεριδάκι που εξέδωσε η Συνέλευση Αγώνα πυρόπληκτων Β. Εύβοιας).
Προς τι λοιπόν η έκπληξη και η οργή των πολιτών για την απόφαση του υπ. Παιδείας περί υποβάθμισης του Δημοτικού σχολείου των Ωρεών και μετατροπής του από εξαθέσιο σε τετραθέσιο, έναν μήνα μάλιστα μετά τη βράβευση και ένταξή του στο Διεθνές Δίκτυο «Οικολογικά Σχολεία»;
Στη Β. Εύβοια ό,τι συνιστά δημόσιο τομέα έχει συρρικνωθεί, τα σχολεία συγχωνεύονται, νοσοκομείο δεν υπάρχει, ούτε δικαστήρια, ούτε ΕΦΚΑ. Στην «επανίδρυση» της περιοχής που οι ιδιώτες ευαγγελίζονται ο πρωτογενής τομέας δεν έχει θέση. Αντίθετα, θέση θα έχουν οι τεράστιες ξενοδοχειακές μονάδες και οι πάσης φύσεως επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Γιατί το κράτος έχει απεμπολήσει τον ρόλο του, που έγκειται στην προστασία του δημόσιου συμφέροντος. Διότι όπως υπογραμμίζει στο βιβλίο της «Τα όρια ιδιωτικοποιήσεων - βιώσιμο κράτος και δημόσια κτήση» η αντιπρόεδρος του ΣτΕ, Μ. Καραμανώφ: «Το κράτος του 21ου αιώνα δίνει την εντύπωση ότι επιθυμεί να παραιτηθεί του ρόλου του ως κεντρικού νευρικού συστήματος της κοινωνίας...αποφεύγει να πάρει θέση στην αξιολογική σύγχυση που επικρατεί, αποκηρύσσει ελαφρά τη καρδία το παρελθόν, την ιστορία και την ταυτότητά του, δεν ενοχλείται καθόλου από τον θόρυβο και την παραπληροφόρηση, θυσιάζει με ευκολία τους αδυνάτους, ανέχεται τη βία εις βάρος ανθρώπων και φύσεως, παλινωδεί και παραπαίει στη χάραξη της πολιτικής του, διστάζει να υλοποιήσει τις αποφάσεις του και παραδίδει άνευ όρων, σχεδόν με ανακούφιση, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του στην αγορά».
Αρθρο 24 Συντάγματος παρ 2: «Η χωροταξική αναδιάρθρωση της Χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Κράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης...»
Πηγή: https://www.efsyn.gr/nisides/345811_ston-asterismo-tis-agrias-anaptyxis