Όλες οι αλλαγές για τα δάση

Μετά το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, το οποίο άνοιξε τον ασκό του Αιόλου και προκάλεσε τσουνάμι κινητοποιήσεων από πολίτες και επιστημονικούς φορείς, καθώς και πολιτικές αντιπαραθέσεις για τις ρυθμίσεις που αφορούσαν τις χρήσεις γης, σειρά παίρνει η νομοθετική πρόταση για τα δασικά οικοσυστήματα.

Το σχέδιο νόμου, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες βρίσκεται στο τελικό στάδιο επεξεργασίας από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), διευκολύνει την ανάπτυξη δραστηριοτήτων σε δάση και δασικές εκτάσεις. Κινείται στο ίδιο μήκος κύματος με το αρχικό κείμενο που είχε τεθεί σε διαβούλευση τον περασμένο Σεπτέμβριο και, όπως άλλες μνημονιακές διατάξεις που αφορούν τη ρύθμιση του χώρου, τίθεται στο πλαίσιο της αναπτυξιακής λογικής, με στόχο την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. 

 

Ωστόσο, προκειμένου να κατευνάσει τα κύματα αντιδράσεων από περιβαλλοντικές οργανώσεις, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Νικόλαος Ταγαράς, ο οποίος έχει αναλάβει τους τελευταίους μήνες να ολοκληρώσει το σχέδιο νόμου και να το καταθέσει προς ψήφιση στη Βουλή, προχώρησε σε ορισμένες βασικές αλλαγές σε σχέση με το αρχικό κείμενο. Αλλωστε, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος, στόχος είναι η δημιουργία ως το 2020 ενός ψηφιακού χάρτη της Ελλάδας όπου θα απεικονίζονται όλες οι θεσμικές γραμμές (δάση, αιγιαλός, περιοχές Natura, αρχαιολογικοί χώροι, αναδασμοί κ.τ.λ.) που επηρεάζουν σημαντικά τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη του χώρου. 

 

Για πρώτη φορά περιλαμβάνονται στη δασική νομοθεσία τα σύνθετα τουριστικά καταλύματα, οι οργανωμένοι υποδοχείς, τα κέντρα αναζωογόνησης και ευεξίας, καθώς και τα κέντρα ιαματικού τουρισμού. Ωστόσο, ειδικά για τις τουριστικές επενδύσεις, όπως υποστηρίζουν πηγές του ΥΠΕΚΑ, οι ρυθμίσεις αλλάζουν επί το αυστηρότερο. Σήμερα, βάσει του νόμου  4030/2011, τουριστικές εγκαταστάσεις μπορούν να καταλαμβάνουν 30% της έκτασης δασών ή δασικών εκτάσεων (10% για τις βασικές εγκαταστάσεις και 20% για αθλητικές χρήσεις). Στο σχέδιο νόμου που επεξεργάζεται το ΥΠΕΚΑ το ποσοστό δόμησης από 10% μειώνεται σε 5% και ο συντελεστής δόμησης περιορίζεται στο 0,05 από 0,1 που ισχύει σήμερα.

 

Η κήρυξη εκτάσεων ως αναδασωτέων θα είναι υποχρεωτική για όσα δάση καταστρέφονται από οποιαδήποτε αιτία και όχι μόνο από πυρκαγιά ή παράνομη υλοτομία. Πάντως είναι αξιοσημείωτο ότι οι άρσεις και οι ανακλήσεις αναδάσωσης θα δίδονται σε χρόνους fast track, δηλαδή μέσα σε τρεις μήνες, με απόφαση του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, έπειτα από εισήγηση της Δασικής Υπηρεσίας.

 

Οι δημόσιες γαίες (περιοχές με φρυγανική, ποώδη, ακόμη και δασική βλάστηση) εξαφανίζονται στη νέα μορφή του νομοσχεδίου. Επρόκειτο για μια νέα κατηγορία εκτάσεων την οποία είχε επινοήσει το ΥΠΕΚΑ προκειμένου να χωροθετήσει σε αυτές οχλούσες χρήσεις (βιομηχανικές, οικιστικές κ.τ.λ.) και περιλαμβάνονταν στις αρχικές ρυθμίσεις για τα δασικά οικοσυστήματα.

 

 

Ωστόσο νέες διατάξεις ενδέχεται να συμπεριληφθούν στην τελική νομοθετική πρόταση, βάσει των οποίων θα τακτοποιούνται οικισμοί, οι οποίοι είχαν χτιστεί εντός δασικών εκτάσεων, με ευθύνη της διοίκησης, μετά το 1975, όπως ο Αγιος Στέφανος στην Αττική. Το θέμα άλλωστε έχει ξανατεθεί από την Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα (Task Force) και τους ολλανδούς εμπειρογνώμονες οι οποίοι βοηθούν τα στελέχη της ΕΚΧΑ ΑΕ (Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση ΑΕ) στην ολοκλήρωση του πολύπαθου έργου της σύνταξης και κύρωσης των δασικών χαρτών και της κτηματογράφησης της χώρας.

Παράλληλα δημόσιες χορτολιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις θα μπορούν να εντάσσονται σε οικιστικές περιοχές προκειμένου να αποτελέσουν ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης. Η συγκεκριμένη διάταξη θα «δέσει» με ρυθμίσεις που αναμένεται να καταθέσει το ΥΠΕΚΑ εντός της ερχόμενης εβδομάδας για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς, οι οποίοι, αν κατέχουν δάση ή δασικές εκτάσεις, θα μπορούν να προχωρούν σε μεταφορά  συντελεστή δόμησης ή σε ανταλλαγές ακινήτων μέσω της Τράπεζας Γης.

 

 

Ο αριθμός και το είδος των δραστηριοτήτων που θα επιτρέπεται να λάβουν χώρα σε δάσος, δασική έκταση, δημόσιες χορτολιβαδικές και βραχώδεις περιοχές διευρύνεται σε σχέση με την ισχύουσα νομοθεσία. Σχεδόν όλες οι επεμβάσεις που προβλέπονταν στο νομοσχέδιο κατά τη διαβούλευση παραμένουν:  βιομηχανίες εμφιάλωσης νερού, τουριστικές εγκαταστάσεις, τυροκομικές μονάδες, ελαιοτριβεία, σφαγεία, μεγάλα έργα υποδομής (π.χ. υδροηλεκτρικοί σταθμοί, ταμιευτήρες, εγκαταστάσεις άντλησης για αποθήκευση ενέργειας), καθώς και χερσαίες εγκαταστάσεις λιμένων και άντλησης υδρογονανθράκων. 

Σε προστατευόμενες περιοχές εκτός των ζωνών απολύτου προστασίας και εφόσον δεν απαγορεύονται η δόμηση και η χρήση εγκατάστασης παραγωγικών δραστηριοτήτων θα επιτρέπεται η επέκταση υφισταμένων εγκαταστάσεων ή η δημιουργία νέων, κατά παρέκκλιση των ειδικών όρων δόμησης που ισχύουν (ανώτερο ύψος, διάσπαση όγκου κτλ.).  Θα αρκούν απόφαση του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την παρέκκλιση και η σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου φορέα διαχείρισης της περιοχής προστασίας για την αδειοδότηση.

  

Πάντως φιλοσοφία του υπουργείου είναι ότι οι επεμβάσεις στα δάση - οι οποίες παραμένουν σχεδόν ίδιες με εκείνες που προβλέπονταν στο αρχικό κείμενο του νόμου - θα πρέπει να συνοδεύονται με περιβαλλοντικά μέτρα προστασίας. Στη λογική αυτή, παραμένει ρύθμιση βάσει της οποίας για κάθε επέμβαση σε δάσος ή δασική έκταση επέρχεται υποχρέωση για αναδάσωση ίσης έκτασης σε όμορη ή κοντινή περιοχή, την οποία θα ορίσει η Δασική Υπηρεσία. Ο επενδυτής θα έχει την υποχρέωση να αποδώσει κατά την εκκίνηση της επένδυσης έτοιμο δάσος ηλικίας τριών ετών. Το όφελος για τον ιδιώτη θα είναι μια έκπτωση στο αντάλλαγμα χρήσης που καταβάλλει στις δασικές υπηρεσίες για έγκριση επέμβασης στις παραχωρούμενες δασικές εκτάσεις, σε ποσοστό 30%-50% (το ύψος δεν έχει αποφασιστεί).