Σβήνουν από τους χάρτες δάση που έγιναν χωράφια

«Συγχωροχάρτι» σχεδιάζει να δώσει η κυβέρνηση σε όσους εκχέρσωσαν παρανόμως δημόσιες δασικές εκτάσεις. Ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιάννης Τσιρώνης, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει προτείνει στις πολιτικές ηγεσίες των συναρμόδιων υπουργείων Περιβάλλοντος και Εσωτερικών να «σβηστούν» με ιώδες χρώμα από τους Δασικούς Χάρτες τα καταπατημένα δάση που έγιναν χωράφια, όπως γίνεται σήμερα και με τους αυθαίρετους οικισμούς.

Το προηγούμενο διάστημα, η ανάρτηση Δασικών Χαρτών σε 33 περιοχές της χώρας, οι οποίοι καλύπτουν μια έκταση 46,8 εκατομμυρίων στρεμμάτων, προκάλεσε την οργή του αγροτικού κόσμου και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στο πολιτικό σκηνικό, με τις επερωτήσεις στη Βουλή να πέφτουν βροχή. Το χάος δημιουργήθηκε όταν αγρότες (νόμιμοι και καταπατητές) είδαν στους χάρτες επιδοτούμενες γεωργικές εκτάσεις, τις οποίες εκμεταλλεύονταν εδώ και δεκαετίες, να αποτυπώνονται ως δάση. Και καθώς οι Δασικοί Χάρτες, παράλληλα με την ανάρτηση, κοινοποιούνται και στον ελληνικό οργανισμό για τις πληρωμές των κοινοτικών ενισχύσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ), είναι ορατός ο κίνδυνος να εξαιρεθούν δεκάδες χιλιάδες παραγωγοί από τις ενισχύσεις έως ότου τελεσιδικήσουν οι αντιρρήσεις τους. Επίσης, δεν αποκλείεται, στην περίπτωση που αποδειχθεί ότι επιδοτήθηκαν δασικές εκτάσεις ως γεωργικές, να ζητηθεί από την ΕΕ επιστροφή εκατομμυρίων ευρώ.

Ετσι, την ίδια στιγμή που οι αρμόδιες υπηρεσίες τρέχουν και δεν φτάνουν, προκειμένου να ξεκαθαρίσουν το καθεστώς των «γκρίζων» αγροτικών εκτάσεων, ο κ. Τσιρώνης προτείνει στους υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος κ.κ. Βαγγέλη Αποστόλου και Γιώργο Σταθάκη, καθώς και στους αναπληρωτές υπουργούς Περιβάλλοντος και Εσωτερικών κ.κ. Σωκράτη Φάμελλο και Χριστόφορο Βερναρδάκη, να γίνει χρήση του ίδιου εργαλείου που χρησιμοποιήθηκε και για την αποτύπωση στους Δασικούς Χάρτες των αυθαίρετων οικιστικών περιοχών, δηλαδή των περίφημων «οικιστικών πυκνώσεων». Οι «πυκνώσεις» εξαιρούνται από την ανάρτηση των χαρτών και αποτυπώνονται με ιώδες χρώμα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Τσιρώνης έριξε στο τραπέζι των συζητήσεων την πρόταση να γίνει μια τροπολογία βάσει της οποίας θα μπορούν να περιληφθούν στα ιώδη περιγράμματα των Δασικών Χαρτών, μαζί με τους αυθαίρετους οικισμούς, και όλες οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις που έχουν επιδοτηθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, εκτός των δασικών βοσκήσιμων γαιών, οι οποίες, ούτως ή άλλως, παραχωρούνται πλέον ως δασικές στους κτηνοτρόφους.

Ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης προτείνει τη χρήση τού νομικά καινοφανούς όρου των «γεωργικών πυκνώσεων», στη λογική των «οικιστικών πυκνώσεων», που ο ίδιος είχε εισαγάγει με τον νόμο 4389/16. Στόχος είναι να προχωρήσει η τελική κύρωση των Χαρτών, η οποία κολλά στις χιλιάδες αντιρρήσεις των αυθαιρετούχων και των καταπατητών. Ωστόσο, η συνταγματικότητά τους μένει να κριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) καθώς το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ) και το WWF Ελλάς έχουν καταθέσει ξεχωριστές αιτήσεις  ακύρωσης κατά της απόφασης του υπουργείου για τα κριτήρια προσδιορισμού των «οικιστικών πυκνώσεων».

Η πρόταση λοιπόν έχει ως εξής: αφού αποτυπωθούν τα ιώδη περιγράμματα με τις «γκρίζες» ζώνες, μια επιτροπή ή ένας ιδιώτης μελετητής θα εξετάσει τα εμπράγματα δικαιώματα των ιδιοκτητών ή των νομέων. Επειτα θα αποφανθεί ποιο τμήμα του πολυγώνου είναι δασικό, ποιο είναι γεωργικό και ποιο πρέπει να ρυμοτομηθεί. Η εισήγηση θα αναρτηθεί στη διαβούλευση, θα κατατεθούν αντιρρήσεις, οι οποίες θα εξεταστούν, και το τελικό κείμενο που θα διαμορφωθεί θα προωθηθεί στο ΣτΕ ως Προεδρικό Διάταγμα.

Η ανάρτηση των Δασικών Χαρτών ανέδειξε τις στρεβλώσεις της Διοίκησης, η οποία εδώ και χρόνια «αλληθωρίζει», αγνοώντας σοβαρά προβλήματα που πλέον ήρθαν στο προσκήνιο και αναζητούν άμεσα λύσεις.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα εστιάζεται στις αναδασωτέες εκτάσεις των πυρόπληκτων περιοχών, στις οποίες ενσωματώθηκαν και γεωργικές εκμεταλλεύσεις οι οποίες δεν είχαν ποτέ δασικό χαρακτήρα. Η κήρυξή τους έγινε χωρίς να διαχωριστούν δάση και καλλιέργειες, διότι τα χρονικά περιθώρια που δίνει το Σύνταγμα είναι ιδιαιτέρως στενά (τρεις μήνες). Ετσι, η εξαίρεση των αγροτικών εκτάσεων από την αναδασωτέα πράξη γινόταν με «λεκτική διατύπωση», χωρίς δηλαδή να έχουν αποτυπωθεί τα όριά τους στα τοπογραφικά διαγράμματα που συνοδεύουν τις σχετικές αποφάσεις αναδάσωσης.

Το δεύτερο πρόβλημα που αναδείχθηκε με τους Δασικούς Χάρτες αφορά τις καταπατήσεις, εκχερσώσεις, χρησικτησίες και άλλες πράξεις, οι οποίες ουδέποτε αξιολογήθηκαν από την πολιτεία, καθώς και τη φυσική δάσωση παλαιών γεωργικών εκμεταλλεύσεων, λόγω εγκατάλειψης. Το θέμα των δασωμένων αγρών είναι γνωστό στην πολιτεία από το 1975 (ίσως και παλιότερα), ωστόσο ποτέ δεν έγινε προσπάθεια επίλυσής του. Οσο για το θέμα των εκχερσωμένων, ένα σημαντικό ποσοστό είναι νόμιμες, καθώς από το 1945 και μετά έγιναν πολλές παραχωρήσεις δασικών εκτάσεων από την πολιτεία. Ομως, οι σημερινοί ιδιοκτήτες μπαίνουν στην ίδια μοίρα με όσους καταπάτησαν και παρανόμως εκχέρσωσαν δημόσια δασική γη.

Σοβαρά προβλήματα εμφανίστηκαν και στις εποικιστικές εκτάσεις (διανομή δημόσιας γης που μοιράστηκε στο παρελθόν από την πολιτεία σε ακτήμονες), οι οποίες δεν έχουν αναγνωρισμένα όρια, οπότε αποτυπώθηκαν στον χάρτη ως δασικές.

Πάντως, όπως αναφέρουν κύκλοι της δασικής υπηρεσίας, η πολιτική αντίληψη της νομιμοποίησης της περιβαλλοντικής παρανομίας για λόγους δημοσίου συμφέροντος, όχι μόνο δεν έφερε αποτέλεσμα αλλά ευθύνεται και για τη χαώδη κατάσταση και την παθογένεια της ελληνικής Διοίκησης που αναδείχθηκε με την πρόσφατη ανάρτηση των Δασικών Χαρτών. Η προτεινόμενη λογική των «ιωδών εξαιρέσεων» κάθε μορφής (οικιστικών, αγροτικών και λοιπά) από τους Δασικούς Χάρτες, σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, «αποτελεί πολιτικό στρουθοκαμηλισμό που υπονομεύει το έργο των χαρτών, το απαξιώνει και πετά τα χρήματα του Δημοσίου που ξοδεύτηκαν».

Σε κάθε περίπτωση, η ολοκλήρωση του έργου των Δασικών Χαρτών και η δημιουργία του περίφημου Δασολογίου αποτελούν τη μοναδική δικλίδα ασφαλείας για την προστασία δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων. Και αυτό διότι οι Δασικοί Χάρτες έχουν νομική υπόσταση. Ο σκοπός τους δεν είναι η απλή φωτογραφική αποτύπωση της δασικής γης. Αν μια έκταση έχει καταπατηθεί, ο δασικός χάρτης οφείλει να την αποτυπώσει όπως η έκταση θα έπρεπε να είναι. Αλλωστε, σύμφωνα με το Σύνταγμα, δάση και δασικές εκτάσεις που καταστρέφονται δεν χάνουν ποτέ τον δασικό τους χαρακτήρα.