Βαριές σκιές πέφτουν σε περισσότερα από 500 έργα αναπλάσεων, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 300 εκατομμυρίων ευρώ, που έχουν υλοποιηθεί, είτε βρίσκονται σε εξέλιξη την τελευταία πενταετία, σε δήμους της Αττικής, της Θεσσαλονίκης, τις πρωτεύουσες νομών και σε οικισμούς τους.
«Σε σειρά έργων αναπλάσεων, κυρίως όπου περιγράφονται ιστοί φωτισμού και φωτιστικά σώματα, ψυχροί κυβόλιθοι κ.λπ., αποδεικνύεται ότι οι περιγραφόμενες τεχνικές προδιαγραφές αφορούν μόνο σε έναν προμηθευτή και συνήθως του εξωτερικού Στην επιφάνεια έρχεται καταγγελία για διαγωνισμούς με φωτογραφικές προδιαγραφές των βασικών υλικών, που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή τους, ώστε να εξυπηρετούνται επιλεγμένα συμφέροντα και να θησαυρίζουν συγκεκριμένοι προμηθευτές και οι αντιπρόσωποί τους.
Η «Ε» παρουσιάζει έγγραφο-ντοκουμέντο επιστολής του Συνδέσμου Ανωνύμων Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ) προς τον υπουργό Εσωτερικών Αργύρη Ντινόπουλο, τη Γενική Διεύθυνση Αυτοδιοίκησης και τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του υπουργείου Εσωτερικών, που καταγγέλλει τις «φωτογραφικές διατάξεις σε σειρά δημοπρατήσεων έργων δήμων».
Επισημαίνεται ιδιαίτερα η κατάφωρη παραβίαση της εγχώριας και ευρωπαϊκής νομοθεσίας, αλλά και το γεγονός ότι τα έργα αυτά χρυσοπληρώνονται εις βάρος των φορολογούμενων πολιτών, καθώς τα υλικά με τις στημένες προδιαγραφές διαμορφώνονται σε εξαιρετικά υψηλές τιμές, από 30% έως 50% πάνω, συγκριτικά με τον ανταγωνισμό.
Υπερβολικές τιμές
Ειδικότερα, στην επιστολή του ΣΑΤΕ προς το υπουργείο Εσωτερικών (ημερομηνία 11.9.2014), την οποία υπογράφουν ο πρόεδρος Ζαχαρίας Αθουσάκης και ο γενικός γραμματέας Δημήτρης Κωνσταντινίδης, αφού τονίζεται ότι ο Σύνδεσμος «έχει γίνει αποδέκτης πολλών καταγγελιών από μέλη του σχετικά με το εν θέματι ζήτημα» και ότι έχει σχηματίσει ολόκληρο αρχείο με τις καταγγελίες, υπογραμμίζεται ότι:
«Σε σειρά έργων αναπλάσεων, κυρίως όπου περιγράφονται ιστοί φωτισμού και φωτιστικά σώματα, ψυχροί κυβόλιθοι κ.λπ., αποδεικνύεται ότι οι περιγραφόμενες τεχνικές προδιαγραφές αφορούν μόνο σε έναν προμηθευτή και συνήθως του εξωτερικού, φωτογραφίζοντας ή συνεπάγοντας συγκεκριμένα προϊόντα μιας εταιρείας που δεν παράγονται πουθενά αλλού στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα, λόγω έλλειψης ανταγωνισμού, οι τιμές να είναι υπερβολικά υψηλές συγκρινόμενες με τον ανταγωνισμό».
Πιέσεις
Δημιουργείται μεγάλο θέμα, όσον αφορά τη διαχείριση των έργων αναπλάσεων των δήμων, που στη συντριπτική πλειονότητά τους πρόκειται για αναμορφώσεις πλατειών, πεζοδρομήσεις και άλλες αστικές παρεμβάσεις ανά την επικράτεια, προϋπολογισμού, ανάλογα με το μέγεθος του έργου, από 500.000 έως 8 εκατομμύρια ευρώ.
Αρμόδια πηγή του ΣΑΤΕ αναφέρει προς την «Ε» ότι για τις στημένες προδιαγραφές υπάρχει πλούσιο παρασκήνιο, που συνδέει το υπουργείο Εσωτερικών με πολλούς δημάρχους και τις τεχνικές υπηρεσίες τους. Ακόμη, ότι πριν καν δημοπρατηθούν τα έργα της συγκεκριμένης κατηγορίας, πλημμυρίζουν τα γραφεία δημάρχων και τεχνικών υπηρεσιών με φυλλάδια και τεχνικές και οικονομικές προσφορές συγκεκριμένων προμηθευτών.
Σε πολλές περιπτώσεις, που ευσυνείδητοι υπάλληλοι των τεχνικών υπηρεσιών των δήμων επισημαίνουν τις φωτογραφικές προδιαγραφές των υλικών και προβαίνουν σε ειδικές εκθέσεις προς τους προϊσταμένους τους, λένε οι ίδιες πηγές ότι κινείται μηχανισμός πιέσεων, με εξώδικα και απειλές διώξεων εναντίον τους, ώστε να καμφθούν οι αντιρρήσεις.
Παράλληλα, θύματα πιέσεων πέφτουν και οι μικρομεσαίοι κατασκευαστές, συνεχίζει η ίδια πηγή, αναφέροντας ότι λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλά και του αδυσώπητου μεταξύ τους ανταγωνισμού, οι εργολήπτες υποχρεώνονται αφ' ενός μεν να δίνουν υπερβολικές εκπτώσεις προσφορών εις βάρος τόσο της ποιότητας των έργων όσο και της οικονομικής αποζημίωσής τους, αφ' ετέρου δε να αποσιωπούν το εκτεταμένο φαινόμενο των φωτογραφικών προδιαγραφών ακριβών υλικών, για να αποφύγουν συνέπειες.
Παράλληλα με τη διερεύνηση νέων φαινομένων διαφθοράς και εξυπηρέτησης συγκεκριμένων συμφερόντων από τους δήμους και τις εποπτεύουσες αρχές τους, επισημαίνεται ότι ενδεχόμενη επιβεβαίωση της νόθευσης του ανταγωνισμού και των στημένων προδιαγραφών υλικών στα έργα ανάπλασης εκτός των άλλων συνεπάγεται και παρακράτηση κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ενωση, που χρηματοδοτεί την κατασκευή τους.
Το αποτέλεσμα, ανάλογα με τις εξελίξεις, θα είναι πολλά από αυτά τα έργα να μείνουν στον αέρα είτε να ρημάξουν. Τα έργα της συγκεκριμένης κατηγορίας προωθούνται από τους δήμους, ενώ χρηματοδοτούνται κυρίως από πόρους του ΕΣΠΑ, μέσω των περιφερειακών ταμείων και των διαχειριστικών αρχών του υπουργείου Εσωτερικών.
Διασπάθιση πόρων
Ο ΣΑΤΕ με την επιστολή του καλεί το υπουργείο Εσωτερικών να παρέμβει άμεσα και να σταματήσει την παρανομία και τη διασπάθιση των πόρων. Χαρακτηριστικά σημειώνεται:
«Επειδή η εισαγωγή φωτογραφικών διατάξεων στις διακηρύξεις απαγορεύονται αυστηρά από την εγχώρια (π.χ. άρθρο 40 του ν. 4281/2014, άρθρο 26 του Π.Δ. 59/2007 και άρθρο 53 του Π.Δ. 60/2007) και την κοινοτική νομοθεσία (άρθρο 23 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ και άρθρο 34 της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ), ενώ επισείουν και σημαντικότατες συνέπειες, σας καλούμε άμεσα να εντοπίσετε τους υπεύθυνους διασπάθισης των περιορισμένων επενδυτικών πόρων της Ελλάδος και να διορθώσετε αναλόγως τις ως άνω αναφερόμενες σχετικές διακηρύξεις ή/και συμβάσεις εκτέλεσης έργων και αποφυγή στις επερχόμενες διακηρύξεις των έργων».
Ιδιαίτερης σημασίας είναι η αναφορά του ΣΑΤΕ, ότι με τις φωτογραφικές προδιαγραφές εξυπηρετούνται εκτός από συγκεκριμένους προμηθευτές και συγκεκριμένοι οίκοι του εξωτερικού. Πράγμα που σημαίνει ότι με τη μηχανή που έχει στηθεί στα έργα των δήμων, οι Ελληνες πολίτες πλήττονται διπλά: από τη μία ακριβοπληρώνουν την κατασκευή τους και από την άλλη στερούνται τα άμεσα ή έμμεσα οφέλη της απασχόλησης και της τόνωσης της οικονομίας, που θα απέδιδε η συμμετοχή, με όρους καθαρού ανταγωνισμού, πλήθους μικρομεσαίων ελληνικών επιχειρήσεων παραγωγής υλικών και κατασκευών, οι οποίες όμως αποκλείονται από τα συγκεκριμένα έργα.
Αξιοσημείωτο είναι τέλος ότι ο ΣΑΤΕ ζητεί από το υπουργείο Εσωτερικών, παράλληλα με τη διερεύνηση της αλήθειας, να προστατέψει τους εργολήπτες από τις πιέσεις δημάρχων και προμηθευτών, τονίζοντας για το αρχείο καταγγελιών που έχει συγκεντρώσει ότι: «Ο Σύνδεσμός μας διατηρεί στο αρχείο του τις εν λόγω καταγγελίες προκειμένου να διασφαλίσει την ανωνυμία των μελών του, καθώς και τη ρήτρα εμπιστευτικότητας προς αυτά».