Τις επιφυλάξεις του απέναντι σε έναν τέτοιο σχεδιασμό παραθέτει μιλώντας στην «Εφ.Συν.» ο δόκτωρ δασολόγος και πρώην διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Μεσογειακών και Δασικών Συστημάτων, Γιώργος Καρέτσος, από τον οποίο ζητήσαμε μια ιστορική αναδρομή από την εποχή που τα δασαρχεία είχαν αρκετούς δασολόγους και οργάνωναν εκείνα με τακτικό ρυθμό την υλοτόμηση έως σήμερα που ασχολούνται μόνο με γραφειοκρατία που οδηγεί ενίοτε και σε διαφθορά.

Συνέχεια στο θέμα έδωσε αυτοπροσώπως χθες ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης μιλώντας στη Βουλή. Απέφυγε εκείνος να αναφερθεί σε ιδιώτες αλλά φρόντισε να τονίσει ότι «παρά τις πυρκαγιές, η δασοκάλυψη σήμερα στη χώρα είναι μεγαλύτερη από αυτήν που ήταν τη δεκαετία του ’60»! Τα δάση αυξήθηκαν, κατά τον πρωθυπουργό, «για έναν βασικό λόγο: ότι δασώθηκαν οι εγκαταλελειμμένοι αγροί», όπως είπε. Πρόσθεσε επίσης με νόημα ότι «όσο τα δάση εγκαταλείπονται και είμαστε φοβικοί να ξανακάνουμε τα δάση μας παραγωγικά, τόσο πιο πολλές δυσκολίες θα έχουμε στη διαχείριση του δάσους», για να καταλήξει: «Είναι μύθος να πιστεύουμε ότι μπορούμε να καθαρίσουμε όλα τα ελληνικά δάση»!

Με το πρόβλημα της εγκατάλειψης των δασών αλλά και γενικότερα της ελληνικής υπαίθρου συμφωνεί και ο κ. Καρέτσος ως αιτία υποβάθμισης των δασών αλλά και πρόκλησης πυρκαγιών: «Οι κάτοικοι στην ύπαιθρο μειώθηκαν δραματικά και αυτό εξαφάνισε τις καλλιέργειες που αποτελούν με έναν τρόπο ζώνες ανάσχεσης μιας πυρκαγιάς. Υπάρχουν χωριά που δεν καπνίζει τζάκι τον χειμώνα για να βοηθήσει και αυτό στην απομάκρυνση της καύσιμης ύλης».

Στο ίδιο διάστημα, όμως, που τα δάση αυξάνονταν, λέει ο κ. Καρέτσος, «η Δασική Υπηρεσία έμεινε με 400 δασολόγους από 1.200 που είχε πριν από σαράντα χρόνια, ενώ κάποια Δασαρχεία είναι χωρίς κανέναν δασολόγο». Ακόμη χειρότερα, οι ελάχιστοι αυτοί δασολόγοι «κατέβηκαν από τα βουνά και μπήκαν μέσα στα γραφεία για να εκδίδουν Πράξεις Χαρακτηρισμού εκτάσεων ως δασικές ή μη δασικές». Μια γραφειοκρατία, δηλαδή, που συχνά γίνεται αφορμή για συζήτηση (αν όχι φυτώριο) διαφθοράς, καθώς μια τέτοια Πράξη μπορεί να ευνοήσει ή να ακυρώσει επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων, ενώ οι Δασικοί Χάρτες καρκινοβατούν και η κυβέρνηση Μητσοτάκη στην πρώτη της θητεία φρόντισε να ακυρώσει τη δουλειά που είχε γίνει προηγουμένως και να αρχίσει τις διαδικασίες από την αρχή.

Επί δεκαετίες, τα δασαρχεία δημοπρατούσαν την υλοτόμηση δασικών εκτάσεων με οργανωμένο επιλεκτικό τρόπο ώστε να απομακρύνονται τα πιο ηλικιωμένα δέντρα χωρίς να διαταράσσεται ένας δεκαετής κύκλος αναγέννησης του δάσους και να παραμένει το δυναμικό του σταθερό. Συνεταιρισμοί και ιδιώτες αναλάμβαναν με χρηματικό αντίτιμο να υλοτομούν και ταυτόχρονα να απομακρύνουν τα υποπροϊόντα που τώρα μένουν στα εγκαταλειμμένα δάση και λειτουργούν ως προσάναμμα, λέει ο κ. Καρέτσος.

Σε συγκεκριμένες περιόδους, όπως πρόσφατα με την οικονομική και ενεργειακή κρίση, αυτή η εγκατάλειψη οδήγησε στην άνθηση της λαθροϋλοτομίας. Ο υπογράφων έχει τύχει πολλές φορές να συναντά λαθροϋλοτόμους να κόβουν δέντρα ακόμη και στη διάρκεια αντιπυρικής περιόδου με τα πιο πρόχειρα μέσα και με μοναδικό κριτήριο την εύκολη πρόσβαση. Επίσης, έχει γίνει δέκτης καταγγελιών για Δασαρχεία που δεν ανταποκρίθηκαν για την απομάκρυνση λαθροϋλοτόμων, λόγω έλλειψης διαθέσιμου προσωπικού.

Σύμφωνα με τον κ. Καρέτσο, στην εγκατάλειψη των δασών ήρθε να προστεθεί και η πλήρης απαξίωση του ελληνικού ξύλου ως προϊόντος. «Οι τοπικές βιομηχανίες ξύλου και επίπλων αντικαταστάθηκαν τα τελευταία χρόνια από τις μεγάλες διεθνείς αλυσίδες. Γνωρίζω περίπτωση βιοτέχνη από την Κατερίνη που πρότεινε συνεργασία με μία από αυτές τις αλυσίδες για την παραγωγή ξύλινης καρέκλας. Οταν, όμως, η αλυσίδα του ζήτησε να παράξει 1 εκατομμύριο καρέκλες και εκείνος με κόπο εξασφάλισε την πρώτη ύλη, ανακάλυψε ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει οργανισμός που να πιστοποιεί ότι το ξύλο αυτό προέρχεται από αειφορική παραγωγή», λέει ο έμπειρος δασολόγος. Αραγε για τους ιδιώτες που θέλει να αναλάβουν τη διαχείριση των δασών να έχει βρει η κυβέρνηση κάποια λύση στην κάλυψη του συγκεκριμένου κενού;

Ο κ. Καρέτσος χαρακτηρίζει το πρόβλημα της δασοπροστασίας πολύπλοκο και δεν δηλώνει εκ προοιμίου πολέμιος της συμμετοχής και ιδιωτών στη διαχείριση των δασών. «Αρκεί όμως να υπάρχει ελεγκτικός μηχανισμός, ισχυρός, που να θέτει και να επιτηρεί τους όρους και τα όρια», προσθέτει. Παραθέτει επίσης την «πικρή πείρα» από τον βίο και την πολιτεία των ιδιωτών ως «χορηγών αναδασώσεων» με βάση τα όσα προσπάθησε να εφαρμόσει η νυν κυβέρνηση: «Είδαμε χορηγούς να ζητούν τρελά πράγματα, να ζητούν φύτευση πλατύφυλλων δέντρων εκεί που υπήρχαν πεύκα. Λες και η φύση δεν ξέρει τι κάνει στις περιοχές όπου το πεύκο είναι κυρίαρχο. Λες και μπορούν να ζήσουν πλατύφυλλα χωρίς να προϋπάρχει δάσος».

Μήπως τελικά το σχέδιο της κυβέρνησης είναι κυρίως αυτό που ανέφερε ο κ. Σκυλακάκης για παραγωγή ενέργειας; «Μα αυτό δεν χειροτερεύει το ανθρακικό αποτύπωμα;» αναρωτιέται ο κ. Καρέτσος. «Δεν είναι προτιμότερο το ξύλο να αξιοποιείται ως πρώτη ύλη όπως συνέβαινε παλιότερα, ακόμη και για τα παραλιακά δάση (Εύβοια, Ρόδος) για την παραγωγή πλοίων στα καρνάγια; Φοβούμαι πως το θέμα δεν είναι τόσο απλό», καταλήγει ο δασολόγος, προβλέποντας ότι οι προθέσεις της κυβέρνησης θα φανούν καλύτερα εάν αποφασίσει τελικά να αναθεωρήσει και το άρθρο 24 στο Σύνταγμα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.Τη συζήτηση για την είσοδο των ιδιωτών και στη διαχείριση των δασών άνοιξε την περασμένη εβδομάδα με συνέντευξή του στο αμερικανικό δίκτυο CNN ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος με αφορμή τις τότε πυρκαγιές της Αττικής τόνισε πως «απαιτούνται χρηματικοί πόροι και συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα και των αγορών για τον καθαρισμό των δασών». Σημείωσε επίσης ότι «χρειαζόμαστε τον ιδιωτικό τομέα, πρέπει να αξιοποιήσουμε την καύσιμη ύλη που έχει συγκεντρωθεί στα δάση εδώ και δεκαετίες: είτε για βιοκαύσιμα, είτε για ενέργεια, είτε για προϊόν