Περιβαλλοντική προστασία κατά περίπτωση και… κατ’ εντολήν. Το υπουργείο Περιβάλλοντος όρισε στόχους διατήρησης για τα σπάνια είδη της ορνιθοπανίδας μόλις σε 8 από τις 183 περιοχές της χώρας, επειδή σε αυτές πρόκειται να πραγματοποιηθούν έργα χαρακτηρισμένα ως «εθνικής σημασίας». Ο διαχωρισμός, βέβαια, δεν έγινε λόγω της σημασίας των έργων, αλλά εξαιτίας της άρνησης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων να συγχρηματοδοτήσει τα συγκεκριμένα έργα χωρίς να έχει καλυφθεί έστω ένα μέρος των υποχρεώσεων της χώρας έναντι της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, αφού πραγματοποιούνται μέσα σε προστατευόμενες περιοχές.
Προ δεκαημέρου, το υπουργείο Περιβάλλοντος όρισε συγκεκριμένους στόχους για τη διατήρηση προστατευόμενων ειδών και οικοτόπων σε 263 περιοχές Natura (Ειδικές Ζώνες Διατήρησης). Ουσιαστικά μέσα από αυτό το θεσμικό κείμενο το υπουργείο Περιβάλλοντος αποτυπώνει την κατάσταση των ειδών που καλείται να προστατεύσει και, αν αυτή δεν είναι ικανοποιητική, ορίζει συγκεκριμένους στόχους (λ.χ. τη γεωγραφική επέκταση ενός δέντρου, την αύξηση του πληθυσμού ενός ζώου). Αυτό που λείπει για να ολοκληρωθεί αυτό το κομμάτι του θεσμικού πλαισίου είναι οι υπόλοιπες 183 περιοχές του δικτύου Natura, οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί «ζώνες ειδικής προστασίας» (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας. Το κείμενο είναι έτοιμο και βρίσκεται υπό επεξεργασία από το υπουργείο Περιβάλλοντος (βλ. «Κ», 26.3.2023). Ομως αντί να προχωρήσει συνολικά στη θεσμοθέτηση των στόχων για τα απειλούμενα πουλιά σε όλη τη χώρα, το υπουργείο Περιβάλλοντος με δύο αποφάσεις (ΦΕΚ 2007Β και 2138Β) προχώρησε στον καθορισμό στόχων για… 8 από από τις 183 περιοχές. Για ποιο λόγο συνέβη αυτό; Σύμφωνα με την απόφαση, την οποία υπογράφει ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς, αυτό που έπαιξε ρόλο ήταν «το γεγονός ότι στις συγκεκριμένες προστατευόμενες περιοχές υλοποιούνται μεγάλα έργα υποδομών εθνικής σημασίας». Να σημειωθεί ότι η Επιτροπή «Φύση 2000» (κεντρικό επιστημονικό γνωμοδοτικό όργανο του κράτους) αρνήθηκε να γνωμοδοτήσει μόνο για οκτώ περιοχές, υποστηρίζοντας ότι η απόφαση πρέπει να εκδοθεί συνολικά.
Από την ευρύτερη περιοχή του Σχινιά (επάνω) θα περάσει το καλώδιο ενεργειακής διασύνδεσης της Αττικής με την Κρήτη. Επιπλέον, η λίμνη Κουρνά σχεδόν εφάπτεται με τον Βόρειο Οδικό Αξονα, το έργο που για χρόνια περιμένουν οι κάτοικοι της Μεγαλονήσου. [Shutterstock] 
[Shutterstock]
Η άρνηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων να συγχρηματοδοτήσει συγκεκριμένες υποδομές υπαγόρευσε τους στόχους διατήρησης για τα σπάνια είδη της ορνιθοπανίδας.
Ποιες είναι οι περιοχές αυτές; Η θαλάσσια περιοχή του Νότιου Ευβοϊκού, ο υγρότοπος Σχινιά και οι νησίδες του Σαρωνικού Κόλπου (Αττική-Εύβοια), το Δέλτα του Εβρου, το όρος Παρνασσός και οι κορυφές του όρους Γκιώνα (Βοιωτία – Φθιώτιδα – Φωκίδα), οι υγρότοποι των εκβολών Ευρώτα (Λακωνία), λίμνη Κουρνά (Χανιά). Τι έργα πρόκειται να κατασκευαστούν στις περιοχές αυτές; Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, τα έργα στην Αττική και στην Πελοπόννησο συνδέονται με την ηλεκτρική διασύνδεση Αττικής – Κρήτης και Πελοποννήσου – Κρήτης, το έργο στον Εβρο με την κατασκευή τερματικού σταθμού LNG, ενώ τα έργα στη Στερεά Ελλάδα με την κατασκευή οδικού άξονα.
Η σημασία των έργων δεν ήταν, όμως, ο μόνος καθοριστικός παράγοντας. Ειδάλλως το υπουργείο θα είχε δρομολογήσει την κύρωση των αναλόγων στόχων για τα πουλιά και σε άλλες περιοχές, όπως τα βόρεια παράλια της Κρήτης (ΒΟΑΚ) ή η Σκύρος, όπου σχεδιάζονται αιολικά πάρκα μέσα στη μεγαλύτερη αποικία μαυροπετρίτη στην Ελλάδα (βλ. «Κ», 1.4.23). Οπως προκύπτει, τα συγκεκριμένα οκτώ έργα συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων η οποία έθεσε στις ελληνικές αρχές ως προϋπόθεση την ολοκλήρωση του απαραίτητου θεσμικού πλαισίου. Υπενθυμίζεται πως η Ελλάδα έχει καταδικαστεί επειδή δεν έχει θεσπίσει ούτε στόχους για τη διατήρηση των προστατευόμενων ειδών της ούτε μέτρα για την επίτευξη των στόχων αυτών. Οι στόχοι καθορίζονται από το υπουργείο Περιβάλλοντος μέσω του επιστημονικού προγράμματος LIFE IP 4 NATURE ενώ τα μέτρα για κάθε περιοχή μέσω των υπό εκπόνηση ειδικών περιβαλλοντικών μελετών.
Η «Κ» ζήτησε την άποψη του υπουργείου Περιβάλλοντος για την ασυνήθιστη αυτή εξέλιξη. «Η κύρωση των στόχων διατήρησης για τις συγκεκριμένες περιοχές έγινε προκειμένου να μην υπάρξει ζήτημα με τη χρηματοδότηση μέσω της ΕΤΕπ», αναφέρει. «Το αμέσως προσεχές διάστημα θα κυρωθούν οι στόχοι διατήρησης και για τις υπόλοιπες περιοχές».
Πηγή: https://www.kathimerini.gr/society/562360195/perivallontiki-prostasia-gia-chari-tis-chrimatodotisis/