Τη δυνατότητα να επεκτείνονται οικισμοί που βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας για αρχιτεκτονικούς, περιβαλλοντικούς ή ιστορικούς λόγους επιθυμεί να δώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος, ανοίγοντας έτσι τον ασκό του Αιόλου για την τουριστικοποίησή τους. Η δυνατότητα αυτή θα μπορεί μάλιστα να δοθεί ακόμα και σε οικισμούς ήδη οριοθετημένους, ανατρέποντας έτσι τα ισχύοντα για δεκαετίες. Το υπουργείο προτείνει επίσης να δοθεί η δυνατότητα «τμηματικών πολεοδομικών ρυθμίσεων» σε «πολεοδομικώς ενδιαφέροντα σημεία» μέσα σε μικρούς οικισμούς.
Οι επίμαχες ρυθμίσεις βρίσκονται σε πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών, που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση μιας εβδομάδας. Οι ρυθμίσεις που αφορούν την οριοθέτηση οικισμών –και άλλα πολεοδομικά ζητήματά τους– βρίθουν παρεκκλίσεων, δημιουργώντας την αίσθηση ότι απευθύνονται περισσότερο στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων περιπτώσεων, παρά στη θέσπιση γενικών κανόνων και την ουσιαστική προστασία των οικισμών. Ετσι, μεταξύ άλλων:
• Οι οικισμοί κάτω των 2.000 κατοίκων οριοθετούνται με προεδρικό διάταγμα (υπάρχει και σχετική πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, με αφορμή οικισμούς στο Πήλιο). Το διάταγμα αυτό προτείνεται να περιλαμβάνει εκτός από τα όριά τους, όρους και περιορισμούς δόμησης, χρήσης γης «καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο στοιχείο για την προστασία της φυσιογνωμίας τους». Προβλέπεται επίσης ότι η οριοθέτηση μπορεί να γίνει στο πλαίσιο τοπικού ή ειδικού πολεοδομικού σχεδίου (που καλύπτουν μια ευρύτερη περιοχή) ή αυτοτελώς για έναν οικισμό. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι μελέτες οριοθέτησης συγκεκριμένων οικισμών, που θα προκηρύξει το υπουργείο Περιβάλλοντος μέσω του Τεχνικού Επιμελητηρίου και οι οποίες με την προτεινόμενη ρύθμιση αναβαθμίζονται σε πολεοδομικά σχέδια.
Δυνατότητα «τμηματικών πολεοδομικών ρυθμίσεων» σε «πολεοδομικώς ενδιαφέροντα σημεία» δίδεται με πρόταση του υπουργείου Περιβάλλοντος.
• Οι οικισμοί που είναι ήδη οριοθετημένοι δεν επιτρέπεται να επεκτείνουν τα όριά τους… εκτός αν αποδειχθεί ότι η Πολιτεία έκανε λάθος («για πλάνη περί τα πράγματα») κατά την αρχική οριοθέτηση, η οποία πρέπει να αιτιολογείται «με αναφορά σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά και στοιχεία». Πρόκειται για μια ιδιαίτερα ασαφή ρύθμιση, η οποία ανοίγει «παράθυρο» για επέκταση όλων των οριοθετημένων μικρών οικισμών (άγνωστο πώς θα μπορεί να αποδειχθεί η πλάνη της διοίκησης όταν οριοθετούσε έναν οικισμό πριν από 20, 30 ή 40 χρόνια).
• Για την πολεοδόμηση και επέκταση των μη οριοθετημένων οικισμών αρκεί να εκπονηθεί τοπικό ή ειδικό χωρικό σχέδιο που να το προβλέψει. Μέχρι να συμβεί αυτό επιτρέπεται να επεκτείνονται μόνο όσοι οικισμοί έχουν παλαιότερο πολεοδομικό σχέδιο που προβλέπει την επέκτασή τους. Και σε αυτό όμως δίδεται εξαίρεση: να εγκριθεί μια ανεξάρτητη πολεοδομική μελέτη «που μπορεί να περιορίζεται σε τμηματική πολεοδομική ρύθμιση κατά μήκος κύριων οδικών αξόνων ή σε άλλα πολεοδομικώς ενδιαφέροντα σημεία». Με άλλα λόγια, μπορεί μέσα σε έναν μικρό οικισμό να γίνει μια πολεοδομική μελέτη που να προβλέπει κάτι άλλο από αυτό που έχει εγκριθεί ήδη. Η ρύθμιση είναι ιδιαίτερα διασταλτική, καθώς ο όρος «πολεοδομικώς ενδιαφέροντα σημεία» δεν υπάρχει στην πολεοδομική νομοθεσία και ως εκ τούτου «μεταφράζεται» κατά το δοκούν.
Από τις υπόλοιπες πολεοδομικές ρυθμίσεις του ίδιου σχεδίου νόμου, ξεχωρίζει εκείνη η οποία «νεκρανασταίνει» δηλώσεις αυθαιρέτων στους ν.4014/11 και 4178/13, οι οποίες δεν είχαν ολοκληρώσει τη διαδικασία νομιμοποίησης μέσα στα όρια του νόμου και πλέον θεωρούνταν άκυρες. Προτείνεται λοιπόν για τα αυθαίρετα κατηγορίας 5 (με μεγάλες πολεοδομικές παρανομίες ή καθόλου άδεια), ειδικά για τις κατηγορίες που ακόμα επιτρέπεται να νομιμοποιούνται (ακίνητα με leasing, από πλειστηριασμούς, κληρονομιές κ.ά.), να «μεταφερθούν» οι δηλώσεις από τους δύο παλαιούς νόμους για τα αυθαίρετα στον τελευταίο (Ν. 4495/17).
Πηγή: https://www.kathimerini.gr/society/561743638/parathyro-stin-oriothetisi-ton-oikismon/?fbclid=IwAR3xq68SvRO6_nGgqJhHq1_VMIzBoqyPGzQY4m4Ha9AEN09OWIQsak7Xaco