Μόνο ως ακραία πρόκληση μπορεί να θεωρηθεί η νέα απόπειρα να «νεκραναστηθεί» το σχέδιο εγκατάστασης του τεράστιου Αιολικού Σταθμού (ΑΣΠΗΕ) των 300 MW στην περιοχή NATURA «Όρος Κόχυλας» της Σκύρου, εννιά χρόνια μετά την απόρριψή του από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, υπό την πίεση της καθολικής αντίθεσης της τοπικής κοινωνίας και της αδιαμφισβήτητης τεκμηρίωσης για τις σοβαρότατες περιβαλλοντικές του επιπτώσεις. Αποτελεί πρόκληση καθώς από το 2010 μέχρι σήμερα το συγκεκριμένο σχέδιο έχει καταδικαστεί περιβαλλοντικά, πολιτικά, θεσμικά, νομικά, ηθικά, κοινωνικά. Το έργο επιχειρείται τώρα να περάσει μέσω του χαρακτηρισμού του ως «στρατηγική επένδυση» [1], με τη συγκεκριμένη πρόταση να βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 23 Φεβρουαρίου [2].
Η τεράστια οικολογική αξία του Κόχυλα για τα πουλιά, την ενδημική χλωρίδα και πανίδα και το Σκυριανό άλογο έχει επανειλημμένα τονιστεί και αναδειχθεί [3]. Αξίζει, ωστόσο, να σταθούμε στο γεγονός πως η Σκύρος και ο Κόχυλας φιλοξενούν τη μεγαλύτερη παγκοσμίως αποικία του αυστηρά προστατευόμενου είδους γερακιού Μαυροπετρίτη (Falco eleonorae): σχεδόν το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού του είδους αναπαράγεται στην Ελλάδα, καθιστώντας την ως τη χώρα με τη μεγαλύτερη ευθύνη σε διεθνές επίπεδο για τη διατήρησή του. Δεδομένου ότι οι πολύ σοβαρές επιπτώσεις του Αιολικού Σταθμού έχουν τεκμηριωθεί αδιαμφισβήτητα κατά την πρώτη απόπειρα αδειοδότησής του [4], με την ενδεχόμενη υπαγωγή του έργου στις στρατηγικές επενδύσεις δεν θα τίθεται απλά θέμα αποτυχίας της χώρας να διατηρήσει τα σπουδαιότερα στοιχεία της βιοποικιλότητάς της, αλλά σκόπιμη ενέργεια υποβάθμισής τους. Πέρα από την ίδια την περιβαλλοντική βλάβη, είναι βέβαιος και δικαιολογημένος και ο διεθνής διασυρμός της χώρας.
Ακόμα, βέβαια, και στην περίπτωση που τα παραπάνω αποτελούν «ψιλά γράμματα» για την ENTERPRISE GREECE και τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων (ΔΕΣΕ), δεν μπορεί να παρακαμφθεί το γεγονός πως η υπόθεση του συγκεκριμένου Αιολικού Σταθμού έχει θεσμικά και νομικά τελεσιδικήσει: με απόφαση του ίδιου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) το 2017, με την οποία καθορίστηκαν όροι και περιορισμοί για τις περιοχές NATURA της Σκύρου, απαγορεύεται η εγκατάσταση αιολικών σταθμών στην προστατευόμενη περιοχή του Κόχυλα [5].
Το γεγονός πως, για τεχνικούς και μόνο λόγους, η απόφαση είχε διετή διάρκεια, δεν αναιρεί κατ’ ελάχιστο το γεγονός πως η απόφαση προοικονομεί τα αποτέλεσμα της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ) της συγκεκριμένης περιοχής NATURA (που βαίνει προς την ολοκλήρωση της) και δεσμεύει το ΥΠΕΝ για μη προς τα χείρω μεταβολή των οριζόμενων στην Υπουργική Απόφαση (ΥΑ). Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, η εταιρεία «ΑΙΟΛΙΚΗ ΝΟΤΙΑΣ ΣΚΥΡΟΥ» προσέφυγε εναντίον της ΥΑ στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), για να λάβει μία ηχηρότατη απόρριψη [6]: έχει ιδιαίτερη σημασία, μάλιστα, πως το σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ που έκρινε νόμιμη την απαγόρευση εγκατάστασης των ανεμογεννητριών φτάνει σε αξιοσημείωτο βάθος, αξιολογώντας όχι μόνο τα τυπικά, αλλά και τα ουσιαστικά (περιβαλλοντικά) χαρακτηριστικά της ΥΑ.
Μία ενδιαφέρουσα ακόμα πλευρά του ζητήματος είναι πως το όρος Κόχυλας περιλαμβάνεται στις 55 Περιοχές Άνευ Δρόμων (ΠΑΔ) άνω των 10 τ.χλμ., που προέκυψαν από τη σχετική εργασία του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με τη σχετική πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ για την προστασία των ΠΑΔ να παρουσιάζεται με κάθε επισημότητα μόλις έναν μήνα πριν! Η ενδεχόμενη υπογραφή της αίτησης υπαγωγής του συγκεκριμένου έργου στις στρατηγικές επενδύσεις από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ως μέλους της ΔΕΣΕ, θα δικαιώσει πλήρως όσους διατηρούσαν σοβαρές επιφυλάξεις για τη σοβαρότητα και ειλικρίνεια των εξαγγελιών περί προστασίας των ΠΑΔ και θεωρούσαν τη θεσμοθέτηση των έξι πρώτων εξ αυτών ως άλλοθι για την καταστροφή των υπόλοιπων ορεινών όγκων.
Δεν θα μπορούσε, τέλος, να μην γίνει αναφορά για άλλη μια φορά στο γεγονός πως η εκ νέου απόπειρα αδειοδότησης του έργου αγνοεί και πάλι με τον πλέον επιδεικτικό τρόπο την εκπεφρασμένη, διαρκή και αταλάντευτη αντίθεση της κοινωνίας της Σκύρου στην υλοποίηση ενός έργου που θα καταλάβει σχεδόν τη μισή έκταση του νησιού και θα αλλοιώσει μόνιμα την οικολογική και πολιτιστική ταυτότητά του. Πρόκειται για ακριβώς αυτήν τη μοναδική ταυτότητα του νησιού που αναδείχθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LIFE για τη Βιοποικιλότητα της Σκύρου και μέσω του οποίου τέθηκαν γερές βάσεις για τη μακροπρόθεσμη διατήρησή της, μια απόλυτα επιτυχημένη και βραβευμένη σύμπραξη της τοπικής κοινωνίας με περιβαλλοντικές οργανώσεις [3]. Οποιοσδήποτε επισκέπτης του νησιού, άλλωστε, αντιλαμβάνεται πως στη Σκύρο είναι συνειδητή επιλογή η ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων με ήπιο και φιλικό προς τον μοναδικό χαρακτήρα του νησιού τρόπο, με σεβασμό στο μέτρο και στη μικρή κλίμακα του νησιού, συνθήκες που θα καταστρατηγηθούν βάναυσα και ανεπιστρεπτί σε περίπτωση έγκρισης του γιγαντιαίου Αιολικού Σταθμού.
Οι συνυπογράφουσες Περιβαλλοντικές Οργανώσεις θεωρούν απολύτως απαράδεκτη οποιαδήποτε επαναφορά προς αδειοδότηση του συγκεκριμένου έργου και ζητούν αφενός την ξεκάθαρη απόρριψη του αιτήματος υπαγωγής του στις στρατηγικές επενδύσεις, αφετέρου τη λήψη νομοθετικής πρωτοβουλίας από το ΥΠΕΝ που θα συνεχίζει να διασφαλίζει -μέχρι την έγκριση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος- την περιοχή NATURA του Κόχυλα, σε συμμόρφωση με την ΥΑ 51979/21-12-2017 και την απόφαση 1690/2020 του ΣτΕ.
Οι συνυπογράφουσες Περιβαλλοντικές Οργανώσεις:
1. ΑΝΙΜΑ
2. Αρκτούρος
3. ΑΡΧΕΛΩΝ
4. Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
5. Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης
6. Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία
7. Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών
8. Καλλιστώ
9. MEDASSET
10. ΜΟm
Σημειώσεις:
1. Στα έργα που υπάγονται στις «Στρατηγικές Επενδύσεις» παρέχεται μία σειρά κινήτρων, όπως Ταχείας Αδειοδότησης, Φορολογικά, Χωροθέτησης κ.α. Σημειώνεται ότι η υπαγωγή ενός έργου ως «Στρατηγική Επένδυση» γίνεται πριν την αξιολόγηση των περιβαλλοντικού του επιπτώσεων.
2. Η διαβούλευση διεξάγεται στην ηλεκτρονική σελίδα της ENTERPRISE GREECE: https://bit.ly/34P7Sjf
3. Αφιέρωμα του περιοδικού «Οιωνός» της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ για τη βιοποικιλότητα της Σκύρου και το Πρόγραμμα LIFE για τη βιοποικιλότητα της Σκύρου: https://files.ornithologiki.gr/docs/dt/HOS_magazine_Oionos54_SKYROS_LIFE_Special_Edition.pdf
4. Τεχνικό Υπόμνημα για την τεκμηρίωση των επιπτώσεων του προτεινόμενου ΑΣΠΗΕ ισχύος 333MW στη ΖΕΠ Όρους Κόχυλα & στη βιοποικιλότητα της Σκύρου: https://bit.ly/3oQk1eL
Γνωμοδότηση του Γερμανού Ορνιθολόγου Dietrich Ristow: https://files.ornithologiki.gr/docs/dt/Skyros_Ristow_FINAL.pdf
5. ΥΑ 51979/21-12-2017: https://files.ornithologiki.gr/docs/dt/YA_NATURA_Skyros.pdf
6. Αναλυτικά το σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ: https://nomosphysis.org.gr/20880/ste/
Πηγή: https://www.ornithologiki.gr/el/enhmerwsh-ekpaideush/enimerosi/ta-nea-mas/1440-i-megalyteri-pagkosmios-apoikia-tou-mavropetriti-kai-pali-sto-stoxastro