«Απλοποίηση» της αδειοδότησης μεταλλευτικών δραστηριοτήτων – Ν. 4512/2018 (πολυνόμος) #skouries
Το λατομικό νομοσχέδιο που είχε τεθεί σε ηλεκτρονική διαβούλευση τον περασμένο Ιούνιο ψηφίστηκε τελικά ως τμήμα του πολυνομοσχεδίου και σήμερα είναι το «Μέρος Β: Ερευνα και Εκμετάλλευση Λατομικών Ορυκτών και άλλες διατάξεις», άρθρα 43-72 του Πολυ-Νόμου 4512/2018 «Ρυθµίσεις Για Την Εφαρµογή Των Διαρθρωτικών Μεταρρυθµίσεων Του Προγράµµατος». (Κάποια σχόλια για τον λατομικό νόμο στο: Λατομεία-ζόμπι και η μεταλλειοποίηση των λατομείων).
Αλλά μέχρι να φτάσει στο πολυνομοσχέδιο, το «λατομικό» εμπλουτίστηκε με 20 άρθρα που δεν τέθηκαν ποτέ σε διαδικασία διαβούλευσης. Αυτά αφορούν την ένταξη της εξορυκτικής δραστηριότητας συνολικά (λατομικά, αλλά και μεταλλευτικά ορυκτά) και των συναφών εγκαταστάσεων στις διατάξεις του Ν. 4442/2016, για την απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου άσκησης των οικονομικών δραστηριοτήτων, παράρτημα ομάδα 2η.
Έτσι, το Μέρος Β’ του πολυνόμου έχει ιδιόμορφη δομή: Το άρθρο 67 του πολυνόμου περιλαμβάνει 11 νέα άρθρα του Ν.4442/2016 (57-67), τα οποία σχετίζονται με την απλοποίηση της αδειοδότησης της λατομικής δραστηριότητας. Αντιστοίχως, το άρθρο 68 του πολυνόμου περιλαμβάνει 9 νέα άρθρα του Ν.4442/2016 (68-76) που αφορούν την απλοποίηση της μεταλλευτικής δραστηριότητας.
Λίγα λόγια για το Ν. 4442/2016
Όπου «απλοποίηση» βάλτε «απορρύθμιση». Στόχος του Ν. 4442/2016 είναι η άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας με τη μικρότερη δυνατή παρέμβαση από το κράτος – κάτι που ήταν μνημονιακή υποχρέωση και προαπαιτούμενο της αξιολόγησης. Tο νέο σύστημα καταργεί, για την πλειονότητα των περιπτώσεων, την αδειοδότηση εκ των προτέρων (ex ante) και την αντικαθιστά από μια απλή «γνωστοποίηση» και εκ των υστέρων (ex post) ελέγχους, σε συνθήκες πραγματικής λειτουργίας. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις απαιτείται προηγούμενη έγκριση, όταν υπάρχει«αυξημένος κίνδυνος για το δημόσιο συμφέρον, τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια και το φυσικό ή πολιτιστικό περιβάλλον”.
Η ένταξη της εξορυκτικής δραστηριότητα στο πλαίσιο του Ν. 4442/2016 έγινε χωρίς δημόσια διαβούλευση και παρά τις σοβαρές αντιρρήσεις παραγόντων της Διοίκησης που τόνιζαν αυτό θα αποτελούσε στρατηγικό λάθος – για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων οτι διακυβέβονται η προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και η ασφάλεια και η δημόσια υγεία για τα οποία οι επιπτώσεις της μεταλλευτικής εκμετάλλευσης είναι σημαντικότατες.
Τι αλλάζει για τα μεταλλεία
Ο 4442/2016 δεν θίγει την εφαρμογή των διατάξεων της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας, καθώς και την περιβαλλοντική αδειοδότηση (ν. 4014/2011). Αφορά τα στάδια που ακολουθούν την περιβαλλοντική αδειοδότηση, μέχρι την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης. Σε ότι αφορά τις μεταλλευτικές δραστηριότητες, στο πεδίο εφαρμογής του νόμου εντάχθηκαν τελικά μόνο:
α) η διενέργεια ερευνητικών εργασιών για τη διαπίστωση κοιτασμάτων μεταλλευτικών ορυκτών και β) η εγκατάσταση και λειτουργία εντός του μεταλλευτικού χώρου μηχανημάτων πάσης φύσεως που εξυπηρετούν τις ανάγκες της εκμετάλλευσης.
Η διενέργεια ερευνητικών εργασιών απλοποιείται ως εξής:
α) Στην περίπτωση που δεν γίνεται καμία επέμβαση επί του εδάφους απαιτείται μόνο γνωστοποίηση και καμία διοικητική άδεια,
β) Για περιορισμένη επέμβαση επί του εδάφους απαιτούνται πρότυπες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις (ΠΠΔ) και εγκεκριμένη προτυποποιημένη τεχνική μελέτη,
γ) Για ερευνητικές γεωτρήσεις, στοές κ.λ.π. απαιτείται έγκριση περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) και εγκεκριμένη προτυποποιημένη τεχνική μελέτη.
Το πρότυπο της τεχνικής μελέτης δίνεται στο Παράρτημα Β’ του πολυνόμου 4512/2018.
Αρμόδιος για τη χορήγηση νέας Άδειας Μεταλλευτικών Ερευνών είναι ο Περιφερειάρχης. Οι μεταλλευτικές έρευνες εντός μεταλλευτικού χώρου εγκρίνονται από την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ. Και στις δύο τελευταίες περιπτώσεις απαιτείται γνωμοδότηση του αρμόδιου Τμήματος Επιθεώρησης Μεταλλείων.
ΣΧΟΛΙΟ: Κάποιος «δάκτυλος» έβαλε σε άλλο άρθρο του λατομικού νόμου (Άρθρο 70: Λοιπές Διατάξεις) διάταξη που τροποποιεί την κατηγοριοποίηση των ερευνητικών γεωτρήσεων, από την κατηγορία Α1 στην κατηγορία Β, έτσι ώστε η περιβαλλοντική τους αδειοδότηση να μη γίνεται πλέον με ΑΕΠΟ αλλά με ΠΠΔ. Τις επιπτώσεις αυτής της τροποποίησης (αν τελικά οριστικοποιηθεί) για τη Μακεδονία και τη Θράκη όπου εκκρεμεί η αδειοδότηση εκατοντάδων γεωτρήσεων από την Eldorado Gold, θα τις συζητήσουμε σε επόμενη ανάρτηση.
Η εγκατάσταση εντός μεταλλευτικών χώρων:
α) ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων υποστηρικτικών της εξόρυξης (όπως αντλίες, δεξαμενές υδάτων, δίκτυα πυρόσβεσης, δίκτυα αερισμού),
β) εγκαταστάσεων βοηθητικών των μεταλλευτικών εργασιών (όπως χημεία, συνεργεία, μηχανουργεία και αποθήκες πλην εκρηκτικών υλών) και
γ) εγκαταστάσεων απλής μηχανικής επεξεργασίας του μεταλλεύματος (θραύσης-λειοτρίβησης-ταξινόμησης χωρίς περαιτέρω επεξεργασία), υπόκειται σε καθεστώς γνωστοποίησης.
Προαπαιτούμενα είναι η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και εγκεκριμένη τεχνική μελέτη. Η λειτουργία τους υπόκειται επίσης σε καθεστώς γνωστοποίησης.
ΣΧΟΛΙΟ: Καταργούνται οι άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας, όχι μόνο των βοηθητικών εγκαταστάσεων, αλλά ακόμα και βιομηχανικών μονάδων όπως οι σπαστήρες και τα τριβεία – και μάλιστα χωρίς διαφοροποίηση ανάλογα με τη δυναμικότητα. Για …το γελοίον του πράγματος επισημαίνουμε οτι το νέο καθεστώς, οι δυο τεράστιοι μύλοι της Ελληνικός Χρυσός στις Σκουριές, μαζί με τα βάθρα τους, θα είχαν εγκατασταθεί με απλή γνωστοποίηση!
Η εγκατάσταση εντός μεταλλευτικών χώρων σύνθετων μονάδων όπως:
α) εγκαταστάσεων εμπλουτισμού και πέραν της απλής θραύσης-λειοτρίβησης-ταξινόμησης,
β) εγκαταστάσεων καμινείας,
γ) εγκαταστάσεων μεταλλουργικής επεξεργασίας,
δ) εγκαταστάσεων στις οποίες περιλαμβάνονται εργασίες χημικής και θερμικής επεξεργασίας και αποθήκευσης που σχετίζεται με τις εργασίες αυτές και στις οποίες υπεισέρχονται επικίνδυνες ουσίες,
ε) χώροι απόθεσης εξορυκτικών αποβλήτων,
στ) εγκαταστάσεις επεξεργασίας υδάτων,
ζ) εγκαταστάσεις ανέλκυσης προσωπικού, υπόκειται σε καθεστώς έγκρισης («σύνθετη εγκατάσταση» η ανέλκυση προσωπικού αλλά απλή και αθώα η εγκατάσταση θραύσης-λειοτρίβησης μεταλλεύματος;).
Η λειτουργία τους υπόκειται σε γνωστοποίηση. Ουσιαστικά, η άδεια εγκατάστασης μετονομάζεται σε έγκριση εγκατάστασης ενώ η άδεια λειτουργίας καταργείται.
Eιδικά για τις σύνθετες εγκαταστάσεις, εντός τριών μηνών από την ημερομηνία υποβολής της γνωστοποίησης από το φορέα και αφού έχει ξεκινήσει να λειτουργεί η εργοστασιακή εγκατάσταση, η αρμόδια ελεγκτική υπηρεσία (Επιθεώρηση Μεταλλείων) προβαίνει σε κατά προτεραιότητα έλεγχο της εγκατάστασης. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί έλλειψη συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της κείμενης νομοθεσίας, ικανή να δημιουργήσει σοβαρό και άμεσο κίνδυνο στην υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων ή στο περιβάλλον, αποφασίζει τη λήψη των ανάλογων μέτρων… Από πού άραγε προκύπτει οτι είναι θεμιτό να τίθεται σε κίνδυνο η υγεία και η ασφάλεια, έστω και για τρεις μήνες;
ΣΧΟΛΙΟ: Η απόλυτη υποκρισία. Το κράτος από τη μια νομοθετεί την «απλοποίηση» ρίχνοντας όλο το βάρος στους εκ των υστέρων (ex post) ελέγχους και από την άλλη υποβαθμίζει συστηματικά τις υπηρεσίες ελέγχου.
Οι δύο Επιθεωρήσεις Μεταλλείων (Βόρειας και Νότιας Ελλάδας) είναι ο μοναδικός ελεγκτικός μηχανισμός τόσο σε θέματα ορθολογικής και παράνομης εκμετάλλευσης, όσο και σε θέματα ασφάλειας και υγείας των εργαζόμενων στα υπόγεια και υπαίθρια μεταλλεία, τα λιγνιτωρυχεία, τις γεωτρήσεις των γεωθερμικών πεδίων, τα λατομεία αδρανών υλικών, μαρμάρων, βιομηχανικών ορυκτών, ορισμένες μεταλλουργικές εγκαταστάσεις κλπ-καλύπτοντας και τις αρμοδιότητες της Επιθεώρησης Εργασίας. Ταυτόχρονα, έχουν συναρμοδιότητα σε θέματα τήρησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας από τις μεταλλευτικές-λατομικές επιχειρήσεις. Το 2014 οι Επιθεωρήσεις Μεταλλείων υποβιβάστηκαν σε τμήματα και εντάχθηκαν στο σώμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων. Πλέον έχουν απομείνει 4-5 (ίσως και λιγότεροι) ελεγκτές μεταλλείων για τη Βόρεια Ελλάδα και άλλοι τόσοι για τη Νότια.
Αυτές οι μικρές, υποστελεχωμένες και με ελλείψεις σε πόρους και υποδομές, υπηρεσίες επιφορτίζονται τώρα με ακόμα περισσότερες ευθύνες στις οποίες είναι αντικειμενικά αδύνατον να ανταποκριθούν. Και σε περίπτωση καθυστέρησης στον έλεγχο και την επιβολή των όποιων διοικητικών κυρώσεων, ο οποιοσδήποτε παράνομος εκμεταλλευτής θα προσφεύγει στα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια και να παραγράφονται τα βεβαιωμένα ανομήματά του, όπως έγινε στην σκανδαλώδη περίπτωση της Eldorado.
Πολύ απλά, η χαρά του εκμεταλλευτή…
Πηγή: syspeirosiaristeronmihanikon.blogspot.gr