Την πλέον αυστηρή μέχρι σήμερα πρόβλεψη για την εγκατάσταση αιολικών και ηλιοθερμικών σταθμών παραγωγής ενέργειας περιλαμβάνει το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο που κατάρτισε η Περιφέρεια Κρήτης και υπέγραψε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης.
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στο κείμενο του Χωροταξικού που δημοσιεύθηκε ήδη σε ΦΕΚ, «ως υποστηρικτικό εργαλείο της αρχής της συγκεντρωμένης ανάπτυξης, αλλά και ως επιπρόσθετο μέτρο για την προστασία του ευαίσθητου περιβάλλοντος του νησιού, εξαιρούνται οι περιοχές του δικτύου NATURA 2000 και οι λοιπές προστατευόμενες περιοχές από την εγκατάσταση Αιολικών και Ηλιοθερμικών Πάρκων».
Μιλώντας στο energypress αρμόδιοι παράγοντες του Υπουργείου Περιβάλλοντος βεβαιώνουν ότι το Ειδικό Χωροταξικό που ισχύει για όλη τη χώρα υπερτερεί του Περιφερειακού Χωροταξικού και συνεπώς ακόμα και μετά την υπογραφή του υπουργού δεν μπορεί να σταθεί στην πράξη η απαγόρευση εγκατάστασης σε περιοχές Natura. Υπάρχει, δε, πράγματι σχετική μεταβατική διάταξη στο Πλαίσιο της Κρήτης που αναφέρει: "Οι τυχόν αντιφάσεις ή αποκλίσεις του παρόντος περιφερειακού χωροταξικού πλαισίου σε σχέση με τα υπερ κείμενα εν ισχύι Γενικό και Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια, οι οποίες δεν αποτελούν εξειδικεύσεις/ συμπληρώσεις αυτών, ισχύουν υπό τον όρο ενσωμάτωσής τους στα Πλαίσια".
Ωστόσο, όπως έχει ήδη γράψει το energypress, η έγκριση του Περιφερειακού Χωροταξικού της Κρήτης δημιουργεί προηγούμενο και οι φόβοι των φορέων της πράσινης ενέργειας αφορούν το πνεύμα που θα διέπει το νέο Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ, αλλά και τις συγκεκριμένες διατάξεις που πιθανόν θα περιλαμβάνει. Πολλώ μάλλον όταν είναι πολλά τα τοπικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που πρωταγωνιστούν στις αντιδράσεις εναντίον των… Βιομηχανικών ΑΠΕ (ΒΑΠΕ) όπως έχει καθιερωθεί να ονομάζονται από τους επικριτές τους οι μεγάλες αιολικές επενδύσεις.
Το πλήρες κείμενο του Περιφερειακού Χωροταξικού της Κρήτης αναφέρει τα εξής:
Προκρίνεται και προωθείται η αρχή της συγκεντρωμένης ανάπτυξης των χρήσεων γης και των δραστηριοτήτων στον χώρο (συμπαγής πόλη, ΒΕΠΕ, περιορισμός της εκτός σχεδίου, κλπ.). Στα ίδια πλαίσια με τις παραπάνω χρήσεις γης, η συγκέντρωση εγκαταστάσεων για παραγωγή ενέργειας προς πώληση από ΑΠΕ νοείται ως ‘γενική χρήση γης’ εντός των «ευρέων ζωνών αναζήτησης» για εγκατάσταση της συγκεκριμένης δραστηριότητας, οι οποίες δύναται να εξειδικεύονται καταλλήλως από τα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού, χωρίς όμως να αποκλείεται η εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ σε περιοχές εκτός αυτών των ζωνών. Η όποια εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ και ειδικότερα Αιολικών Πάρκων σε περιοχές NATURA 2000 υπόκειται στο σύνολο των ισχυουσών περιβαλλοντικών διατάξεων (διατάγματα προστασίας, εγκρίσεις χωροθέτησης, πράξεις έγκρισης ειδικότερων περιβαλλοντικών όρων και λοιπά). Συνεπώς, επιδιώκεται η κατ’ αρχήν χωροθέτηση των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας προς πώληση από ΑΠΕ ως εξής:
(1) στην ευρύτερη ζώνη των τριών ενεργειακών κόμβων της Κρήτης,
(2) στις κεφαλές των μεγάλων φραγμάτων - που μπορούν να συνοδεύονται στο μέλλον από έργα αντλησιοταμίευσης, τα οποία βελτιώνουν την εφεδρεία και την ευστάθεια του συστήματος, καθώς και
(3) εντός των ορίων «ευρέων ζωνών αναζήτησης για εγκαταστάσεις ΑΠΕ». Συγχρόνως, στηρίζονται κατά προτεραιότητα οι δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας και τα συστήματα αυτοπαραγωγής ή παραγωγής ενέργειας μικρής κλίμακας, που δημιουργούν συνείδηση παραγωγού ενέργειας στον καταναλωτή. Τέλος, ως υποστηρικτικό εργαλείο της αρχής της συγκεντρωμένης ανάπτυξης, αλλά και ως επιπρόσθετο μέτρο για την προστασία του ευαίσθητου περιβάλλοντος του νησιού, εξαιρούνται οι περιοχές του δικτύου NATURA 2000 και οι λοιπές προστατευόμενες περιοχές από την εγκατάσταση Αιολικών και Ηλιοθερμικών Πάρκων.
Ειδικά για τα Ηλιοθερμικά Πάρκα, λόγω του εκτατικού χαρακτήρα τους και της σημαντικής περιβαλλοντικής υποβάθμισης που προκαλούν, αποφεύγεται η όποια περαιτέρω αδειοδότηση για εγκατάστασή τους σε όλη την Κρήτη.
Εκτιμάται, εξίσου, ότι θα υλοποιούνται εγκαταστάσεις αξιοποίησης όλων των μορφών ΑΠΕ (ενεργειακή αξιοποίηση των αστικών απορριμμάτων και υπολειπόμενης βιομάζας-βιορευστών, μικρά υδροηλεκτρικά, κλπ), σύνδεση των μεταφορών με ενεργειακές παραμέτρους - προώθηση της ηλεκτροκίνησης, καθώς και υλοποίηση πιλοτικών εφαρμογών πολλαπλού σκοπού, όπως η άντληση - ταμίευση νερών με χρήση ΑΠΕ και συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής, η εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης, κ.λπ.
Μονάδες παραγωγής ενέργειας από βιομάζα-βιοαέριο- βιορευστά θα χρησιμοποιούν αποκλειστικά πρώτη ύλη που παράγεται στην Κρήτη, με σύγχρονη εφαρμογή των προβλέψεων του εγκεκριμένου ΠΕΣΔΑ της Περιφέρειας, αλλά και του νέου ΕΣΔΑΚ.
Οι υπόλοιπες αναφορές του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου της Κρήτης σχετικά με την ενέργεια είναι οι εξής:
Άρθρο 2:
Επιδιώκεται η ενεργή συμμετοχή των φορέων της Περιφέρειας στην προώθηση της κατασκευής αγωγών Φυσικού Αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο / Κύπρο - Ανατολική Κρήτη - Ηπειρωτική Χώρα και προς χώρες ΕΕ, στην προώθηση της ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας της νήσου Κρήτης, με την διασύνδεσή του με το ηπειρωτικό Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς, καθώς και στην προετοιμασία -με ερευνητικά προγράμματα- δράσεων για την προστασία του περιβάλλοντος στις εξελισσόμενες συνθήκες υποθαλάσσιων ερευνών της Ν- Α. Μεσογείου. Εξετάζεται ο συνδυασμός των χερσαίων εγκαταστάσεων των αγωγών με τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις των Ενεργειακών Κέντρων και ειδικότερα Ενεργειακού Κέντρου Αθερινόλακκου ή ακόμη και του Λιμανιού Τυμπακίου ή και της Ιεράπετρας.
Άρθρο 7
Ενεργειακοί Κόμβοι
Επιδιώκεται οι δραστηριότητες παραγωγής ενέργειας από συμβατικές πηγές να γίνεται στους Ενεργειακούς Κόμβους οι οποίοι θα λειτουργούν και ως κόμβοι μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά ως κόμβοι διέλευσης ηλεκτρικών διασυνδέσεων και αγωγών φυσικού αερίου, ενώ διαρκής στόχος είναι η περαιτέρω αύξηση της χρήσης ΑΠΕ. Για την επίτευξη του στόχου:
(1) ο θερμικός σταθμός παραγωγής ενέργειας στον Αθερινόλακκο προβλέπεται να αναβαθμιστεί περιβαλλοντικά και
(2) περιορίζεται η λειτουργία του ΑΗΣ Λινοπεραμάτων, και προβλέπεται να σταματήσει τη λειτουργία του στο πλαίσιο των μελλοντικών ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Στον ενεργειακό κόμβο της Κορακιάς Ηρακλείου θα μπορούσε να εγκατασταθεί νέος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο. Προβλέπεται η δημιουργία σταθμού υγροποιημένου αερίου στη θαλάσσια ζώνη του Κορακιά, για την υποστήριξη τοπικά σταθμού ηλεκτροπαραγωγής, αλλά και για τις ανάγκες της Κρήτης, γενικότερα,
(3) περιορίζεται αρχικά η λειτουργία του σταθμούς της Ξυλοκαμάρας Χανίων και προβλέπεται η μελλοντικά κατάργηση και η δημιουργία εκεί του τρίτου Ενεργειακού Κόμβου. Για την υποστήριξη της λειτουργίας των Ενεργειακών Κόμβων και την εν γένει κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Κρήτης προβλέπεται η δυνατότητα δημιουργίας εγκαταστάσεων υγροποιημένου φυσικού αερίου στη χερσαία/ θαλάσσια ζώνη του Αθερινόλακου και του Κορακιά. Ενισχυτικά των ανωτέρω προωθείται η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών μικρής κλίμακας ΥΦΑ σε κύριους λιμένες με προτεραιότητα το λιμένα του Ηρακλείου, καθώς και άλλων εγκαταστάσεων Φ/Α ή ΥΦΑ μικρής κλίμακας για την τροφοδοσία της αγοράς. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη σύνδεση και λειτουργία των προτεινόμενων ενεργειακών κόμβων της Νήσου (Ενεργειακοί κόμβοι Αθερινόλακκου, Κορακιάς και Ξυλοκαμάρας Χανίων) αποτελεί η υλοποίηση των προτεινόμενων υποδομών του συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης με το Ηπειρωτικό Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς και Ενίσχυση του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Κρήτης).
Άρθρο 14
• ενίσχυση του ρόλου του λιμανιού του Ηρακλείου στο πλαίσιο των θαλάσσιων διαδρόμων Σουέζ - Αδριατική και Σουέζ-Μαύρη Θάλασσα, σε συνδυασμό με την ενίσχυση του ρόλου του για την εξυπηρέτηση της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων, αλλά και προσανατολισμό προς την τροφοδοσία πλοίων με φυσικό αέριο (bunkering).
• διατήρηση της προοπτικής ανάπτυξης εμπορευματι- κού λιμένα στο Τυμπάκι, με αναθεώρηση του ρόλου του και αναπροσανατολισμό προς την τροφοδοσία πλοίων (bunkering) και την υποστήριξη των προβλεπόμενων εγκαταστάσεων άντλησης και μεταφοράς φυσικού αερίου και πετρελαίου από τα «οικόπεδα» της νότιας Κρήτης.
• Την προώθηση των υποδομών εναλλακτικών καυσίμων κατά προτεραιότητα στους λιμένες του κεντρικού δι- κτύου του ΔΕΔ-Μ (λιμένας Ηρακλείου).
• οι δύο Ειδικοί Λιμένες εμπορευματικού χαρακτήρα, στους Καλούς Λιμένες και στον Αθερινόλακκο. Ο τελευταίος μπορεί να αναλάβει και την υποστήριξη των προβλεπόμενων εγκαταστάσεων για τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου από τα «οικόπεδα» της Κύπρου καθώς ή/και εγκαταστάσεων μικρής ΥΦΑ, ενώ και οι δύο λιμένες (καθώς και ο λιμένας του Τυμπακίου) θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τις υποστηρικτικές υποδομές για την για την έρευνα και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης.
Άρθρο 15
Χωρική διάρθρωση των βασικών δικτύων λοιπής τεχνικής υποδομής
1. Ενέργεια
Μελλοντικά, και με την προοπτική των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, αναμένεται να αυξηθεί η ισχύς ΑΠΕ στην Κρήτη και να περιοριστεί η λειτουργία των Θερμικών Σταθμών. Ειδικότερα προβλέπεται εντός 15ετίας ο ΑΗΣ Ξυλοκαμάρας Χανίων και ο ΑΗΣ Λινοπεραμάτων Ηρακλείου να κλείσουν οριστικά. Ο πιο πρόσφατα εγκατεστημένος ΑΗΣ στον Αθερινόλακκο Λασιθίου θα μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί εφόσον αναβαθμιστεί περιβαλλοντικά, ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιεί και καύσιμο φυσικό αέριο με τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ και για τη σύνδεση και λειτουργία των προτεινόμενων ενεργειακών κόμβων της Νήσου αποτελεί η υλοποίηση των υποδομών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με την υλοποίηση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων της Κρήτης με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) που περιλαμβάνουν την κατασκευή νέων όσο και αναβαθμίσεις υπαρχουσών υποδομών. Προϋπόθεση, επίσης, αποτελεί, η αναβάθμιση του ηλεκτρικού συστήματος της Κρήτης, και η προώθηση νέων έργων γραμμών Υψηλής Τάσης και Υποσταθμών όπως αναφέρονται στη «ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ MH ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΩΝ ΝΗΣΙΩΝ». Συνεπώς, ο ΑΗΣ στον Αθερινόλακκο εκσυγχρονίζεται περαιτέρω ώστε να καθίσται συμβατός με τις μελλοντικές περιβαλλοντικές απαιτήσεις της ΕΕ. Επιταχύνονται οι διαδικασίες για την διασφάλιση της απαιτούμενης γης και για τη δημιουργία των εγκαταστάσεων του νέου Ενεργειακού Κέντρου στον Κορακιά, το οποίο προβλέπεται να περιλαμβάνει - εγκαταστάσεις φυσικού αερίου (υγροποιημένου/ συμπιεσμένου) ως κέντρο μεταφοράς αερίου και για τη διανομή του στην Κρήτη για κάλυψη τοπικών αναγκών, για την πιθανή υποστήριξη νέου σταθμού ηλεκτροπαραγωγής, αλλά και για την τροφοδοσία πλοίων με φυσικό αέριο (bunkering), - πρόβλεψη δυνατότητας κατασκευής νέου σταθμού ηλεκτροπαραγωγής, - εγκαταστάσεις για την ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου (υποσταθμοί, κ.λπ.)_με την Ηπειρωτική Χώρα Δεδομένου ότι προκρίνεται και προωθείται η αρχή της συγκεντρωμένης ανάπτυξης των χρήσεων γης και των δραστηριοτήτων στον χώρο (συμπαγής πόλη, εκτός σχεδίου δόμηση, τουριστική ανάπτυξη, ΒΕΠΕ, κλπ.), η επιδιωκόμενη συγκέντρωση των εγκαταστάσεων για παραγωγή ενέργειας -προς πώληση και όχι για αυτοπαραγωγή - στα πλαίσια των προτάσεων ανάδρασης προς τον υπερκείμενο σχεδιασμό, αντιμετωπίζεται ως επιθυμητή χρήση γης, εντός «ευρέων ζωνών αναζήτησης» για εγκατάσταση της συγκεκριμένης δραστηριότητας, χωρίς όμως να αποκλείεται η εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ σε περιοχές εκτός των «ευρέων ζωνών αναζήτησης». Η οριοθέτησή τους δύναται να εξειδικεύεται καταλλήλως από τα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού. Η όποια εγκατάσταση εντός των παραπάνω ευρέων ζωνών υπόκειται στο σύνολο των ισχυουσών περιβαλλοντικών διατάξεων (έγκριση χωροθέτησης, έγκριση περιβαλλοντικών όρων και λοιπά). Επιδιώκεται η χωρική οργάνωση των εγκαταστάσεων παραγωγής -με λειτουργία στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό από ΑΠΕ- και μεταφοράς/ διανομής ενέργειας, ως εξής:
(1) στην ευρύτερη ζώνη των προβλεπόμενων τριών Ενεργειακών Κόμβων της Κρήτης στον Αθερινόλακκο, στον Κορακιά Ηρακλείου και στην Ξυλοκαμάρα Χανίων και
(2) στις κεφαλές των μεγάλων Φραγμάτων για την ενεργειακή αξιοποίηση των ταμιευτήρων που υλοποιήθηκαν και αυτών που πρόκειται να υλοποιηθούν (αιολικά πάρκα και συστήματα άντλησης /ταμίευσης, τα οποία βελτιώνουν την εφεδρεία και την ευστάθεια του συστήματος) και
(3) σε «ευρείες χωρικές ενότητες αναζήτησης για εγκαταστάσεις ΑΠΕ», ισόρροπα κατανεμημένες στο χώρο της Κρήτης, οι οποίες εντοπίζονται με πολυκριτηριακή θεώρηση και αναφέρονται ως υποδοχείς. Κρίνεται σκόπιμο οι χωρικές ρυθμίσεις να συνοδευτούν από τα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού με πρόσθετα κίνητρα για την εφαρμογή τους (πυκνότητες, κ. ά.). Συγχρόνως, υλοποιούνται εγκαταστάσεις αξιοποίησης όλων των μορφών ΑΠΕ (ενεργειακή αξιοποίηση των αστικών απορριμμάτων και υπολειπόμενης βιομάζας - βιορευστών, μικρά υδροηλεκτρικά, κλπ), σύνδεση των μεταφορών με ενεργειακές παραμέτρους - προώθηση της ηλεκτροκίνησης, καθώς και υλοποίηση πιλοτικών εφαρμογών πολλαπλού σκοπού, όπως η άντληση - ταμίευση νερών με χρήση ΑΠΕ και συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής, η εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης, κ.λπ. Μονάδες παραγωγής ενέργειας από βιομάζα-βιοαέριο - βιορευστά θα χρησιμοποιούν αποκλειστικά πρώτη ύλη που παράγεται στην Κρήτη, με σύγχρονη εφαρμογή των προβλέψεων του εγκεκριμένου ΠΕΣΔΑ της Περιφέρειας, αλλά και του νέου ΕΣΔΑΚ. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται όλα τα κριτήρια του ση- μερινού Ειδικού Πλαισίου ΑΠΕ και τα πρόσθετα κριτήρια που προτείνονται από το παρόν ΠΧΠ τα οποία υπηρετούν την προσπάθεια να μην τραυματίζεται ανεπανόρθωτα το τοπίο.
Πηγή: https://energypress.gr/news/ektos-periohon-natura-vgazei-aiolika-kai-iliothermika-horotaxiko-tis-kritis