Περίπου 800 άτομα στη Χιλή υπέβαλαν αγωγή αποζημίωσης εναντίον της Σουηδικής εταιρείας εξόρυξης Boliden, για βλάβες που υπέστη η υγεία τους λόγω των τοξικών αποβλήτων που μεταφέρθηκαν εκεί από τη Σουηδία, την εποχή της δικτατορίας του Πινοσέτ, τη δεκαετία του 1980.
Today we start the oral hearings in #AricaVictims v #Boliden lawsuit for injuries caused by Boliden's toxic mining wastes in Arica, Chile. pic.twitter.com/bVJKbvzHId
— Jonas Ebbesson (@JonasEbbesson) 17 Οκτωβρίου 2017
Η Boliden είναι μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες της Ευρώπης και συνώνυμο, υποτίθεται, της «Σουηδικής υπευθυνότητας». Στις αρχές της δεκαετίες του ’80, όταν η η νομοθεσία άρχισε να γίνεται αυστηρότερη στη Σουηδία, η εταιρεία αναζητούσε τρόπο να απαλλαγεί από τα τοξικά υπολείμματα επεξεργασίας του εργοστασίου μεταλλουργίας χαλκού Rönnskär, στη βόρεια Σουηδία. Η «λύση» που βρήκε ήταν να τα εξάγει στη Χιλή του Πινοσέτ όπου δεν υπήρχαν ούτε περιβαλλοντικοί νόμοι ούτε ανθρώπινα δικαιώματα. Το 1984 και το 1985, 20.000 τόνοι αποβλήτων πουλήθηκαν στη Χιλιανή εταιρεία Promel και μεταφέρθηκαν στη Χιλή, στα περίχωρα της πόλης Αρίκα. Η Promel είχε δηλώσει ότι θα τα επεξεργαστεί για να εξάγει αρσενικό και χρυσό, αλλά στην πραγματικότητα τα παράτησε χωρίς επεξεργασία, σε έναν μεγάλο μαύρο σωρό κοντά σε κατοικημένη περιοχή. Για χρόνια, τα παιδιά έπαιζαν ακόμη και επάνω στο σωρό, ο οποίος περιείχε μεγάλες ποσότητες αρσενικού και μολύβδου.
Παιδιά παίζουν πάνω στα τοξικά απόβλητα στην Αρίκα.
Φωτογραφία: Laika Films/Toxic Playground
Στη δεκαετία του 1990 πολλοί κάτοικοι της Arica, κυρίως παιδιά, νόσησαν από σοβαρές ασθένειες όπως καρκίνους, πόνους στις αρθρώσεις και τα οστά, χρόνιο βήχα, δυσκολία στην αναπνοή, ενώ παρουσιάστηκε μεγάλη αύξηση στις αποβολές και διάφορες φυσικές και διανοητικές αναπηρίες των νεογνών. Οι εξετάσεις έδειξαν υπερβολικά υψηλά επίπεδα αρσενικού και μολύβδου στο αίμα των κατοίκων.
Ορισμένα από τα θύματα έχουν ήδη λάβει αποζημίωση μέσω αγωγών σε Χιλιανά δικαστήρια, τα οποία εξέτασαν την ευθύνη των αρχών της Χιλής καθώς και της εταιρείας Promel η οποία κήρυξε πτώχευση, λίγα χρόνια μετά τη συμφωνία με τη Boliden.
Τώρα, ένα περιφερειακό δικαστήριο στο Skellefteå θα αποφανθεί για το κατά πόσον η ίδια η Boliden είχε επίσης ευθύνη για τα 796 άτομα που έχουν ασκήσει αγωγή εναντίον της για αποζημίωση ύψους 100 εκατ. ευρώ. Κατά τους ενάγοντες, η Σουηδική εταιρεία γνώριζε οτι τα απόβλητά της θα δημιουργούσαν προβλήματα υγείας και οτι η Promel δεν είχε τη δυνατότητα να τα επεξεργαστεί. Αρκετοί από τους μάρτυρες θα εξεταστούν μέσω βίντεο-σύνδεσης στη δίκη, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι τον Δεκέμβριο. Μεταξύ των μαρτύρων είναι και ο σκηνοθέτης Lars Edman, του οποίου η ταινία «Toxic Playground» και οι 30 ώρες κινηματογραφικού υλικού που τη συνοδεύουν θεωρούνται πολύτιμες για την υπόθεση.
«Χωρίς τις ενέργειες της Boliden, δεν θα υπήρχαν ποτέ προβλήματα στην πόλη αυτή · οι άνθρωποι δεν θα είχαν πεθάνει από καρκίνο της μήτρας ή εγκεφαλικούς όγκους», δήλωσε ο δικηγόρος των θυμάτων, Johan Öberg.
Η Boliden ισχυρίζεται οτι τήρησε τη νομοθεσία που ήταν τότε σε ισχύ (κατά τη στρατιωτική χούντα!) και οτι τόσο οι Σουηδικές όσο και οι Χιλιανές αρχές γνώριζαν για τις εξαγωγές των αποβλήτων. Η εταιρεία λέει οτι οι όποιες αποζημιώσεις θα πρέπει να πληρωθούν από τις αρχές της Χιλής οι οποίες επέτρεψαν να δημιουργηθεί μια κατοικημένη περιοχή κοντά στα απόβλητα, καθώς και από την Promel, η οποία ήταν υπεύθυνη να φροντίζει τα απόβλητα αλλά δεν το έκανε. Iσχυρίζεται επίσης οτι είναι «απίθανο» να ήταν τα απόβλητά της η αιτία των υψηλών επιπέδων αρσενικού στο αίμα των κατοίκων.
Αποσπάσματα από την επιστολή των εναγόντων προς τη Boliden, 2013:
«Εμείς που γράφουμε αυτή την επιστολή, αντιπροσωπεύουμε 707 άτομα στην πόλη Arica στο βόρειο άκρο της Χιλής. Στην περιοχή όπου ζούμε οι ζωές μας απειλούνται από καρκίνο, γενετικές ανωμαλίες και αποβολές. Σκεφτόμαστε συνεχώς ποιον θα χτυπήσει την επόμενη φορά. Ένα παιδί ; Μια αδελφή ; Έναν γονιό; »
«Το 1983 και 1984, η εταιρεία μετέφερε στην περιοχή μας, 20.000 τόνους αποβλήτων που περιέχουν αρσενικό, μόλυβδο και άλλες επιβλαβείς ουσίες, που ήταν πάρα πολύ επικίνδυνο να παραμείνουν στις εγκαταστάσεις τους στη Σουηδία. Τα έστειλε λοιπόν στη χώρα μας, υπό τη στρατιωτική χούντα, χωρίς περιβαλλοντική νομοθεσία και ανθρώπινα δικαιώματα”
“Σήμερα βιώνουμε τις συνέπειες. Ζούμε δίπλα στα σουηδικά δηλητήρια και τα παιδιά μας παίζουν εκεί που κανένα παιδί δε θα έπρεπε να παίζει”
“Αντιλαμβανόμαστε ότι η Boliden σήμαινε πολλά για την κοινωνία σας και τη βιομηχανική σας ανάπτυξη. Η Boliden βοήθησε τη Σουηδία να γίνει πλούσια. Εδώ, στη Arica, ο ρόλος της ήταν διαφορετικός. Πιστεύουμε ότι η εταιρεία συμπεριφέρθηκε κυνικά και απερίσκεπτα και ότι πρέπει να πληρώσετε γι΄αυτό”
“Ζώντας με το αρσενικό στο σώμα μας επηρεάζεται ολόκληρη η ζωή μας. Πολλοί από εμάς έχουν ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας με το σώμα να μας προδίδει. Οι οικογένειές μας έχουν βιώσει μεγάλη απελπισία και θάνατο που οφείλεται σε δηλητηρίασεις και διάφορους τραυματισμούς. Πολλά από τα παιδιά μας έχουν γεννηθεί με παραμορφώσεις και σοβαρή αναπηρία. Ζούμε τη ζωή μας σε μια κατάσταση όπου τα όνειρα γίνονται θολά . Ζούμε τη ζωή μας μέσα στην αβεβαιότητα για το τι θα συμβεί την επόμενη γενιά”
Πηγές: Radio Sweden – Swedish mining company Boliden in court over toxic waste in Chile
DN – De sjuka barnens brev till Boliden , DN -Sjuka barn stämmer Boliden
Documentary Film Leads to Landmark Legal Case
Boliden lawsuit (re Chile) | Business & Human Rights Resource Centre
Πηγή: https://www.thepressproject.gr/article/118618#.Wet3QYH88TQ.facebook