Ψήφισμα ΑΜΑΚ κατά τη συνεδρίαση της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ/ΤΑΚ στις 2 Απριλίου 2025
Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τα μπόνους του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού και οι συνέπειές της.
Στις 11 Δεκεμβρίου 2024 εκδόθηκε η πρώτη ανακοίνωση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για τις τέσσερις υποθέσεις προσφυγών για οικοδομικές άδειες κατηγορίας 3, με χρήση των μπόνους του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) στον Δήμο Αλίμου, οι οποίες παραπέμφθηκαν από το Ε΄ Τμήμα για τελική κρίση στην Ολομέλεια του ΣτΕ. Ενοποιήθηκαν σε μία δίκη, η οποία πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2024.
Η ανακοίνωση της 11ης Δεκεμβρίου του προέδρου του ΣτΕ Μιχάλη Πικραμένου, που αποτελούσε πρόδρομο των αποφάσεων 146-149/2025, επηρεάζει περίπου 14.000 οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν με τη χρήση μπόνους και δεν έχουν ακόμα ξεκινήσει να υλοποιούνται.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού για τα μπόνους δόμησης και ζήτησε να ανακληθούν όσες οικοδομικές άδειες δεν είχαν ξεκινήσει να υλοποιούνται έως τις 11 Δεκεμβρίου 2024.
Έπειτα, το υπουργείο Περιβάλλοντος πέρασε μεταβατική ρύθμιση με την οποία ανέστειλε την έκδοση νέων αδειών με τα κίνητρα του ΝΟΚ, αλλά «προστάτευσε» όσες είχαν εκδοθεί πριν από τις 11/12/2024.
Τέλος στις ερμηνείες και την αβεβαιότητα προσπάθησε να βάλει η από 24/01/2025 επισημοποίηση της απόφασης του ανώτατου δικαστηρίου, η οποία όμως μας άφησε με πάρα πολλά ερωτηματικά. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) κατέθεσε νομοθετική ρύθμιση με την οποία ανέστειλε τις οικοδομικές άδειες με τα ευεργετήματα του ΝΟΚ που κρίθηκαν αντισυνταγματικά στο ΣτΕ μέχρι τις 24 Ιανουαρίου 2025 και παράλληλα όρισε προθεσμία να νομοθετήσει εντός ενός μηνός.
Εν συνεχεία έδωσε παράταση άλλον ένα μήνα έως τις 24 Φεβρουαρίου 2025. Και με νέα ρύθμιση που ψηφίστηκε, έδωσε νέα παράταση, έως το τέλος Απριλίου 2025, που μπορεί να εκληφθεί ως εύλογη λόγω των αλλαγών στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου μετά τον πρόσφατο ανασχηματισμό. Έως και σήμερα δεν υπάρχει δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα του υπουργείου για την ολοκλήρωση της παραπάνω διαδικασίας.
Καθίσταται πλέον σαφές ότι είναι αντισυνταγματικά τα άρθρα του ΝΟΚ που έδιναν την δυνατότητα επαύξησης της δομούμενης επιφάνειας με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου. Το ΣτΕ έκρινε επίσης ως αντισυνταγματική και τη μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και την εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια, ενώ αντιθέτως, δεν έκρινε ότι δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.
Τί λένε οι ανώτατοι δικαστές (βάσει της περίληψης των αποφάσεων που δόθηκε στη δημοσιότητα) για τα «ευεργετήματα» του ΝΟΚ; Ότι δεν μπορεί, κατά το Σύνταγμα, να θεσπιστούν με διάταξη γενικής εφαρμογής (όπως ο ΝΟΚ), διότι αυτό οδηγεί στην ανατροπή του ισχύοντος πολεοδομικού σχεδιασμού κάθε περιοχής. Θα μπορούσαν όμως να εισαχθούν με τον πολεοδομικό σχεδιασμό συγκεκριμένων περιοχών ανάλογα με τα ειδικότερα χαρακτηριστικά τους.
Εν προκειμένω, το ΣτΕ δεν έκρινε αντισυνταγματικά τα ίδια τα «μπόνους» δόμησης, αλλά το σύστημα των κινήτρων του ΝΟΚ καθώς παρέχεται απ’ ευθείας στις Υπηρεσίες Δόμησης η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση από τους ισχύοντες – με βάση το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής -όρους δόμησης.
Η απόφαση του ΣτΕ δημιουργεί τεράστια προβλήματα και εξηγούμε το γιατί. Το ΣτΕ αναφέρει ότι ως έναρξη εργασιών, νοούνται οι εργασίες εκσκαφής για την ανέγερση οικοδομής. Οι εργασίες αυτές αποδεικνύονται με τη γνωστοποίηση των εκσκαφών για την ανέγερση οικοδομής είτε στο Υπουργείο είτε στο Δήμο και με την ηλεκτρονική υποβολή της αναλυτικής περιοδικής δήλωσης από τον εργοδότη στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ).
Οι εργασίες της έναρξης θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τις 11-12-2024. Εδώ ακριβώς δημιουργείται ένα τεράστιο κοινωνικό ζήτημα, διότι, η έναρξη εργασιών δεν μπορεί καν να αποδειχτεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα όταν αφορά σε μια προσθήκη οικοδομής καθ’ύψος όπου έλεγχος δόμησης γίνεται μόνο κατά το πέρας των εργασιών και δεν υπάρχουν εκσκαφές. Μπορεί κάποιος δηλαδή να μην κάνει εκσκαφή αλλά να υλοποιεί το μπόνους σε μια προσθήκη.
Με βάση τα στοιχεία του Υπουργείου, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, υπάρχουν 14 χιλιάδες εκκρεμείς άδειες που δεν έχουν υλοποιηθεί και για την έκδοσή τους έχουν εφαρμοστεί τα μπόνους.
Εδώ υπάρχει ένας φοβερός εγκλωβισμός της κοινωνίας και των πολιτών, διότι έχουν εκδοθεί πάρα πολλές άδειες, οι πολίτες έχουν πληρώσει για την εκπόνηση μελετών, μελέτεςέχουν ενταχθεί νομίμως σε αναπτυξιακά προγράμματα και έχουν, με βάση αυτές τις μελέτες εγκριθεί δανειοδοτήσεις!
Υπάρχουν και πάρα πολλές μελέτες του δημοσίου (σχολεία, ιατρεία, πολιτιστικοί χώροι κ.α.), οι οποίες έχουν εκπονηθεί με τη χρήση των μπόνους του ΝΟΚ.
Οι περισσότερες από τις μελέτες αυτές έχουν, κατόπιν πολύμηνων καθυστερήσεων και γραφειοκρατίας, εγκριθεί και από άλλους φορείς, όπως π.χ. Αρχαιολογία, Υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων και συμβούλιο Αρχιτεκτονικής.
Πολλοί συμπολίτες μας επίσης έχουν προχωρήσει ακόμα και σε σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας ή ακόμα και στην σύσταση συμφωνητικών, πληρωμών, προσυμφώνων ή ακόμα και δικαιοπραξιών. Ακυρώνονται άραγε αυτόματα όλα αυτά μετά την απόφαση του ΣτΕ;
Τι θα γίνει με τις μελέτες που έχουν εκπονηθεί με τη χρήση των μπόνους του ΝΟΚ;
Ποιος θα πληρώσει το τίμημα;
Η πολιτεία είναι ανύπαρκτη. Δεν υπάρχει ΝΟΚ, ουσιαστικά αυτή τη στιγμή οι μηχανικοί δεν ξέρουν τι να συμβουλεύσουν ανθρώπους που έχουν οικοδομικές άδειες στα χέρια τους. Όταν λέμε για άδειες, είτε αφορούν στην πρώτη κατοικία ή σε οποιαδήποτε άλλη κατασκευή ή περιπτώσεις ανθρώπων που αγόρασαν οικόπεδα και η αξία τους είχε εναρμονιστεί με βάση την αξία που θα είχαν με τη χρήση των μπόνους.
Καλούμε:
Α. Το ΥΠΕΝ να προβεί άμεσα σε μόνιμη και ουσιαστική λύση της χαοτικής κατάστασης και της έλλειψης ισονομίας που έχει δημιουργηθεί μετά την απόφαση του ΣτΕ, και
Β. Το ΤΕΕ να σταθεί στο πλάι των μηχανικών, τόσο των ελευθεροεπαγγελματιών, των οποίων τα συμφέροντα θίγονται άμεσα αυτή τη στιγμή, καθώς μεταξύ άλλων τίθεται σοβαρό θέμα αμοιβής για την αναθεώρηση όλων αυτών μελετών που πρέπει να γίνει άμεσα χωρίς δική τους υπαιτιότητα, αλλά και των μηχανικών στις ΥΔΟΜ που καλούνται να διαχειριστούν τις αλλεπάλληλες αλλαγές στη νομοθεσία.