ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
31 Αυγούστου 2020
Νομοσχέδιο «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής νομοθεσίας» ή απαξίωση περιουσιών με τη μέθοδο του ‘’ξαφνικού θανάτου’’.
Οι εξαγγελίες που συνοδεύουν το νομοσχέδιο «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής νομοθεσίας» είναι, μεταξύ άλλων, η υποτιθέμενη προστασία της ιδιοκτησίας και η υποτιθέμενη προστασία του περιβάλλοντος.
Ωστόσο αυτό που φαίνεται καθαρά είναι ότι το νομοσχέδιο –παρά τον παραπλανητικό τίτλο του- επικεντρώνεται στην τροποποίηση του Π.Δ. του 1985 για την εκτός σχεδίου δόμηση.
Ο υποτιθέμενος μη αιφνιδιασμός των ιδιοκτητών των εκτός σχεδίου γηπέδων που το υπουργείο ισχυρίζεται και που το νομοσχέδιο καθιστά από άρτια και οικοδομήσιμα που είναι σήμερα, μη άρτια και μη οικοδομήσιμα, δεν εκπληρώνεται, και η επίκληση του ότι ''δεν υπάρχει εκτός σχεδίου δόμηση σε άλλες προηγμένες χώρες'' είναι παραπλανητική, αφού η κυβέρνηση για μια ακόμα φορά νομοθετεί συγκρίνοντας ανόμοιες καταστάσεις και ταυτότητες που διαμορφώθηκαν ιστορικά με πολύ διαφορετικό τρόπο.
Σύμφωνα με το άρθρο 34 «Μεταβατικές διατάξεις», προβλέπεται διετής προθεσμία διατήρησης της οικοδομησιμότητας μιας κατηγορίας γηπέδων που σήμερα είναι άρτια και οικοδομήσιμα, όχι όμως όλων. Συγκεκριμένα, εξαιρούνται της ρύθμισης:
α) τα γήπεδα χωρίς πρόσωπο προϋφιστάμενα της 24-4-1977 άρτια και οικοδομήσιμα (σήμερα) εντός της ζώνης των πόλεων, κωμών και οικισμών, με ελάχιστο εμβαδόν δύο (2) στρέμματα
β) τα γήπεδα που είναι άρτια και οικοδομήσιμα και απομειούνται συνεπεία απαλλοτριώσεων ή διανοίξεως διεθνών, εθνικών ή επαρχιακών οδών και έχουν εμβαδό κάτω από 2 στρέμματα (750 ή 1200 κλπ)
και δεν είναι ξεκάθαρο εάν εξαιρούνται της ρύθμισης :
γ) τα προϋφιστάμενα της 31-12-2003 άρτια και οικοδομήσιμα (σήμερα) γήπεδα με ελάχιστο εμβαδόν 4 στρέμματα που στερούνται προσώπου σε κοινόχρηστη οδό
δ) τα άρτια και οικοδομήσιμα (σήμερα) με ελάχιστο εμβαδόν 4 στρέμματα γήπεδα που δημιουργήθηκαν μετά την πιο πάνω ημερομηνία και έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστη οδό τουλάχιστον 25 μέτρα
Οι παραπάνω κατηγορίες γηπέδων αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των εκτός σχεδίου γηπέδων που σήμερα είναι άρτια και οικοδομήσιμα και τα οποία με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο αχρηστεύονται και απαξιώνονται πλήρως και ΑΜΕΣΑ.
ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΤΟΥ.
Ως εκ τούτου, είναι προφανές πως αποτελούν καθαρή κοροϊδία τα όσα περί του αντιθέτου τυρβάζει το υπουργείο στον ανυποψίαστο πολίτη, ότι δήθεν του χορηγείται διετής προθεσμία να κατοχυρώσει την ιδιοκτησία του, εν μέσω πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης και όλων των συνεπειών της. Στην ουσία συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: Η ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΗ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΡΤΙΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΙΜΩΝ ΣΗΜΕΡΑ ΓΗΠΕΔΩΝ ΔΗΜΕΥΕΤΑΙ ΑΜΕΣΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΟΥ «ΞΑΦΝΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ».
Η εκτός σχεδίου δόμηση
Σύντομο ιστορικό: Από το αρχικό διάταγμα έτους 1928 για τους όρους δόμησης εκτός σχεδίου μέχρι και το έτος 2003, τα γήπεδα ελάχιστου εμβαδού 4 στρεμμάτων ήταν άρτια και οικοδομήσιμα, χωρίς να απαιτείται να έχουν πρόσωπο σε αναγνωρισμένο κοινόχρηστο δρόμο. Έτσι, παραδείγματος χάριν, αρκούσε το γήπεδο αυτό να εξυπηρετείται με αγροτικό δρόμο ή με δίοδο από δουλεία, κλπ. Η μόνη προϋπόθεση ήταν η δόμηση του γηπέδου να μην υποκρύπτει τη δημιουργία ιδιωτικού ρυμοτομικού σχεδίου. Δηλαδή, μέχρι 31-12-2003, η δόμηση των εκτός σχεδίου γηπέδων επιτρεπόταν υπό τις άνω προϋποθέσεις.
Μετά την 31-12-2003, τέθηκε η προϋπόθεση του προσώπου των 25 μέτρων σε κοινόχρηστο δρόμο, πλην όμως οι προϋφιστάμενες ως άνω κατατμήσεις εξαιρέθηκαν της πιο πάνω υποχρέωσης προσώπου 25 μέτρων σε κοινόχρηστο δρόμο, γενομένης σεβαστής της αρχής της μη αναδρομικότητας του νόμου. Έτσι εξακολουθούν να παραμένουν μέχρι και σήμερα άρτια και οικοδομήσιμα όσα οικόπεδα είχαν δημιουργηθεί - κατατμηθεί ως άνω μέχρι 31-12-2003, χωρίς να απαιτείται να έχουν πρόσωπο σε αναγνωρισμένο κοινόχρηστο δρόμο.
Κοινόχρηστοι δρόμοι όμως δεν θεωρήθηκαν οι αγροτικοί δρόμοι, ούτε οι διανοιγμένοι από τις νομαρχίες και τους δήμους ακόμα κι αν είναι ασφαλτοστρωμένοι, περιέχουν δίκτυα κοινής ωφέλειας ή φωτισμό, δηλαδή το συντριπτικό ποσοστό των δρόμων της επικράτειας.
Μετά τις 31-12-2003, περιορίστηκε δραστικότατα η δυνατότητα δόμησης των εκτός σχεδίου γηπέδων, αφού, προκειμένου να είναι οικοδομήσιμα, απαιτούνταν πρόσωπο 25 μέτρων σε κοινόχρηστο δρόμο. Ως «κοινόχρηστος δρόμος», εκτός από τις Εθνικές και Επαρχιακές οδούς, ερμηνεύτηκε ο προϋφιστάμενος του έτους 1923 (!!!). Σχεδόν κανένας δρόμος δε μπορούσε να αποδειχτεί ότι προϋφίσταται του έτους 1923. Ακόμα όμως και στις σπάνιες περιπτώσεις που μπορούσε να αποδειχτεί, η διαδικασία αναγνώρισής του υπερέβαινε τα 6–7 έτη και το κράτος για άλλη μια φορά μετακυλούσε το κόστος και την ευθύνη της διαδικασίας αυτής στον πολίτη.
Όλες τις πιο πάνω αρτιότητες έρχεται το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο να τις ακυρώσει ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ με τη μέθοδο του «ΞΑΦΝΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ», απαιτώντας αναδρομικά και χωρίς καμία εξήγηση, πρόσωπο σε αναγνωρισμένη οδό ή κοινόχρηστο χώρο 45 μέτρων! Αυτό δείχνει το μέγεθος της εμπάθειας σε βάρος της εκτός σχεδίου.
Το νομοσχέδιο έχει τελείως άλλους σκοπούς από την προστασία του περιβάλλοντος και προωθείται συσκοτίζοντας την πραγματική απροθυμία της πολιτείας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της εξασφαλίζοντας πολεοδομημένη γη τόσο στον αστικό χώρο όσο και στους οικισμούς.
Η αντικοινωνική πρακτική ευνοϊκής μεταχείρισης των επενδύσεων
Τα νομικά προβλήματα που δημιουργεί ο εκάστοτε νομοθετικός περιορισμός στην εκτός σχεδίου δόμηση έχουν αναδειχθεί με σαφήνεια από την πάγια σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ( ΕΔΔΑ), κατ’ αναφορά στην παράνομη προσβολή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης που έχει επιδείξει ο νομοταγής διοικούμενος προς τη διοίκηση. Η εμπιστοσύνη αυτή συνίσταται στη νόμιμη προσδοκία του να οικοδομήσει το γήπεδο ιδιοκτησίας του με βάση την αρτιότητα των 4 στρεμμάτων που αυτό είχε κατά το χρόνο που το απέκτησε. Η συνταγματική αυτή αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης αποτελεί έκφραση της αρχής της χρηστής διοίκησης και της ασφάλειας του δικαίου και αναγνωρίζεται πάγια από τη νομολογία του ΕΔΔΑ που δεσμεύει με απόλυτο τρόπο και τα εθνικά δικαστήρια. Με βάση τη νομολογία αυτή αναγνωρίζονται (ρητά και κατηγορηματικά) δικαιώματα αποζημίωσης στους θιγόμενους από τυχούσα κατάργηση της αρτιότητας και της οικοδομησιμότητας των γηπέδων ιδιοκτησίας τους σε εκτός σχεδίου περιοχές της χώρας.
Ως εκ τούτου, όπως είναι αυτονόητο, ο νομοθέτης όφειλε σε κάθε περίπτωση, δηλαδή ακόμα και αν, ως κεντρική πολιτική επιλογή του έχει την κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης, να προχωρήσει σταδιακά και σε βάθος χρόνου, σεβόμενος την πάγια ως άνω νομολογία του ΕΔΔΑ, αλλά και τις κοινωνικές ανάγκες για κατοικία που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει απρόσιτη σε πολλούς είτε αυτό αφορά στη δόμηση, είτε στην ενοικίαση.
Δυστυχώς όμως, θεωρούν ότι τους δίδεται ΤΩΡΑ, εν μέσω υγειονομικής κρίσης και πρωτοφανούς οικονομικής ύφεσης η ευκαιρία να εφαρμόσουν τα σχέδιά τους και να πλήξουν πισώπλατα ακόμη περισσότερο τους μικρομεσαίους, δημεύοντας επί πλέον και την ιδιοκτησία τους χωρίς προηγούμενη αποζημίωση. Ταυτόχρονα δίνουν απλόχερα παρεκκλίσεις στους «μεγαλοεπενδυτές», προκειμένου οι τελευταίοι να χτίζουν πληθώρα τουριστικών μεγαλο-συγκροτημάτων στις εκτός σχεδίου εκτάσεις που συγκεντρώνουν με χαμηλό τίμημα εξ αιτίας της απαξίωσης της μικρομεσαίας ιδιοκτησίας.
Όχι μόνον για προστασία του περιβάλλοντος, που χονδροειδώς χρησιμοποιούν ως πρόσχημα, δεν πρόκειται, αλλά παρέχονται και διευκολύνσεις (δικαίωμα σύστασης ανεξάρτητων οριζοντίων – καθέτων ιδιοκτησιών σε εκτός σχεδίου περιοχές) προκειμένου να καθίσταται ευχερέστερη η πώληση κατοικιών που θα κτιστούν στις ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΕΡΙΟΧΕΣ στους ενδιαφερόμενους αγοραστές.
Ούτε όμως και αυτό τους φτάνει. Για να ευνοηθούν ακόμα περισσότερο οι λεγόμενες «μεγάλες επενδύσεις», παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας μονοπωλίων τέτοιων επενδύσεων μέσα σε περιοχές NATURA. Έτσι προστατεύεται το περιβάλλον, για το οποίο προσποιούνται ότι κόπτονται;
Η μαζική και καθολική απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης για κατοικίες, δε θα προστατεύσει το φυσικό περιβάλλον, καθώς οι παρεκκλίσεις συνεχίζονται για όλες τις άλλες χρήσεις (που προφανώς δεν είναι φιλικότερες για το περιβάλλον), αλλά θα συμβάλει:
- στην απαξίωση της εκτός σχεδίου (μικρής) ιδιοκτησίας μέσα σε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής ύφεσης, προκαλώντας περαιτέρω ύφεση
- στην αύξηση της αξίας των οικοπέδων που βρίσκονται εντός σχεδίου/οικισμού και των οικοδομήσιμων γηπέδων που βρίσκονται εκτός, δυσανάλογα με την πραγματική τους αξία (δημιουργώντας ένα φαινόμενο φούσκας ακινήτων)
- στη συγκέντρωση της φτηνής πλέον μικροιδιοκτησίας από συγκεκριμένα ολιγοπώλια
- στη μη ικανοποίηση τους αιτήματος των πολιτών για μια προσιτή εξοχική κατοικία
- στη συρρίκνωση της ελληνικής επαρχίας και της ελληνικής οικονομίας
- πιθανώς σε μια νέα σειρά αυθαιρέτων Β' κατοικίας (δηλαδή στην εκ νέου καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος) όπως αυτά που προέκυψαν τη δεκαετία του '80 εξαιτίας της αδιαφορίας της πολιτείας.
Η πολιτική για τους οικισμούς
Η πολιτική για τη μη αξιοποίηση των οικισμών είναι η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος. Εδώ και σαράντα χρόνια, από τότε δηλαδή που ξεκίνησε η οριοθέτηση των οικισμών, δημιουργήθηκαν προβλήματα που καμιά κυβέρνηση δεν προσπάθησε να λύσει. Ακόμα και σήμερα δεν υπάρχουν ψηφιοποιημένα αυτά τα όρια με αποτέλεσμα να δημιουργούνται διενέξεις αλλά και συνδιαλλαγή. Εδώ και σαράντα χρόνια η πολιτεία δεσμεύτηκε στην πολεοδόμηση των οικισμών, αλλά ούτε και μετά από τις αποφάσεις του ΣτΕ για τα τυφλά οικόπεδα που μπλόκαραν όλη την διαδικασία έκδοσης οικοδομικών αδειών στους οικισμούς, συγκινήθηκε το υπουργείο να δώσει μια διέξοδο αλλά και ένα κίνητρο έτσι ώστε να συγκεντρώνεται η δόμηση στους οικισμούς. Πρακτικά έτσι ευνοούσε την εκτός σχεδίου δόμηση που τώρα κόπτεται ότι δεν είναι φιλο-περιβαλλοντική!
Το 2011 (ΦΕΚ 289/2011), ο τότε Υπουργός μέσα σε μια νύχτα, όπως και σήμερα μείωσε σχεδόν στο μισό τη δόμηση στα άρτια και οικοδομήσιμα κατά τον κανόνα γήπεδα εντός οικισμών ( <2000 κατοίκων). Αποτέλεσμα ήταν η απαξίωση εν μία νυκτί της εντός οικισμού δόμησης και η στροφή προς στην εκτός σχεδίου. Στις δε περιπτώσεις κάθετων ιδιοκτησιών, όπου ο ένας εκ των δυο είχε ήδη εξαντλήσει την δόμηση που του αντιστοιχούσε, η αξία της γης του έτερου μηδενίστηκε (αφού δεν υπήρχε υπόλοιπο συντελεστή).
Συνοψίζοντας:
· το νομοσχέδιο αυτό δεν λύνει κανένα πρόβλημα χωροταξικό πολεοδομικό ή περιβαλλοντικό.
· απαξιώνει τα ιδιωτικά ακίνητα που με δικές του ευθύνες δεν ταξινομήθηκαν ποτέ σε ζώνες χρήσεων γης και φορολογούνται εδώ και πολλά χρόνια ως οικόπεδα.
· δεν αντιμετωπίζει καθόλου τις κοινωνικές ανάγκες για κατοικία, ούτε και της συνεκτικής δόμησης που εδώ και πολλά χρόνια εμφανίζεται ως επίσημη πολιτική.
· παραδίδει ολόκληρη την ελληνική ύπαιθρο στις κάθε είδους «επενδύσεις», χωρίς καν να σχεδιάσει το χώρο ακόμα και για αυτές τις ίδιες!
Κανένα πρόβλημα δεν θα λυθεί αν δεν επιλυθούν όλες οι παθογένειες που απαξίωσαν την περιφερειακή ανάπτυξη με γνώμονα τα συμφέροντα της κοινωνίας, τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και την προστασία του περιβάλλοντος.
Για τους παραπάνω λόγους ζητούμε να αποσυρθεί το εν λόγω νομοσχέδιο.