Ο ΒΟΑμΚ σε ένα Ρευστό και Βαθύ κράτος.
του Αντώνη Ανηψητάκη
Σητεία, Πέμπτη 8 Μαΐου 2025
Πώς θα χαρακτηρίζατε έναν γείτονά σας, αν τον βλέπατε να επισκευάζει τα καλύτερα δωμάτια του σπιτιού του, ενώ παραμελεί τα δωμάτια που έχουν εμφανέστατα προβλήματα;
Μάλλον θα σκεφτόσασταν τη ρήση του Αϊνστάιν για το άπειρο της ανθρώπινης βλακείας.
Πως όμως χαρακτηρίζετε τους άρχοντες της Κρήτης, εμφανείς και αφανείς, βλέποντας αυτό που συμβαίνει άλλη μια φορά με τον περίφημο ΒΟΑΚ της, να βελτιώνουν δηλαδή τα καλύτερα τμήματά του και να αφήνουν στη μοίρα τους τα προβληματικότερα;
Πριν απαντήσω θα ήθελα για λόγους δικαιοσύνης να πω πως οι άρχοντες αυτοί έχουν προνοήσει να γεμίσουν τα προβληματικά τμήματα με σήματα που προειδοποιούν τους οδηγούς να μην ξεπερνούν τα 40km/hόταν δεν βρέχει και τα 30 km/hόταν βρέχει.
Επί δεκαετίες, ως Στειακός, που βιώνει το πρόβλημα εξ απαλών ονύχων, κολακεύομαι να πιστεύω πως είχα σχετικά με τον ΒΟΑΚ την έκλαμψη του παιδιού του παραμυθιού που φώναξε «Ο Βασιλιάς είναι γυμνός». Ως εκπρόσωπος της Οικολογικής Ομάδας Σητείας, υποστήριζα τέλη της δεκαετίας του 1980 πως πρέπει να συνεννοηθεί ο Νομός, ώστε να φτιαχτεί ο δρόμος ως τη Σητεία και να γίνει το αεροδρόμιο στο κέντρο του. Ομολογώ πως δεν ήξερα τότε τις αρχαιολογικές ασυμβατότητες αυτής της χωροθέτησης. Μετά εκπροσωπώντας το ΤΕΕ του Νομού σε επίσκεψη του πρωθυπουργού Σημίτη στο Λασίθι, επέδωσα στον υπουργό Λαλιώτη υπόμνημα, που σε αντίθεση με τις συνήθεις λίστες «γάμου», ζητούσαμε ένα έργο, τον ΒΟΑΚ. Κι αργότερα ως νομαρχιακός και περιφερειακός σύμβουλος είχα κατασταλάξει στο ακαταμάχητο επιχείρημα πως «ο ΒΟΑΚ πρέπει να συνδέει τη Σητεία με το Καστέλι Κισσάμου με τις ίδιες προδιαγραφές ασφαλείας και ταχύτητας και να φτιάχνονται κατά προτεραιότητα τα τμήματά του που υστερούν ακριβώς σε ασφάλεια και μέση ταχύτητα». Ως παράδειγμα προτεραιότητας για το θέμα της ασφάλειας ανέφερα ένα τμήμα μετά το Φόδελε προς Ρέθυμνο, όπου σε 2 kmείχα μετρήσει 14 εικονοστάσια. Ως παράδειγμα χαμηλής ταχύτητας ανέφερα το τμήμα Αγίου Νικολάου - Σητείας.
Αντίλογο δεν άκουγα, αλλά στον ΒΟΑΚ συνέχιζαν να φτιάχνουν και να ξανά-φτιάχνουν τα καλύτερα τμήματά του, Ηράκλειο - Μάλλια κυρίως και τώρα Μάλλια - Αγιος Νικόλαος, αυτό δηλαδή που για μας τους Στειακούς ήταν πρότυπο, αφήνοντας τα προβληματικά τμήματα στη μοίρα τους. Προσπαθώντας να καταλάβω κατέληξα σε δύο γενικότερα συμπεράσματα που χαρακτηρίζουν τις πολιτικές επιλογές των έργων.
Το πρώτο, ιδεολογικό, σχετίζεται με τη μη ολιστική, τη σημειακή, τοπικιστική προσέγγιση των έργων. Ο κάθε τόπος προτάσσει διά των τοπαρχών του έργα τοπικής εμβέλειας που χωρίς να είναι ενταγμένα σε κάποιο υπερτοπικό δίκτυο έργων, πχ το δίκτυο μεταφορών Κρήτης (δρόμοι, λιμάνια, αεροδρόμια, μακάρι και σιδηρόδρομος) μυθοποιούνται στο λαϊκό υποσυνείδητο ως έργα μαγικά που θα φέρουν από μόνα τους πλούτο στις τοπικές κοινωνίες. Για τη Σητεία τέτοιο έργο είναι το Αεροδρόμιο, με το υπερδιαστασιολογημένο κτίριο και τον λειψό διάδρομο που για τα μάτια του χαλάλισε τον Αθερινόλακκο τη δεκαετία του 1990, ώστε να γίνει στην άκρη της Κρήτης το ενεργειακό της κέντρο.
Το δεύτερο συμπέρασμα είναι οικονομικό και σχετίζεται με το πώς ισχυροί οικονομικοί παράγοντες καταφέρνουν να «ωριμάζουν» στα μποστάνια προγραμματισμού της Ελληνικής Πολιτείας, χρησιμοποιώντας ως λιπάσματα διαπλεκόμενους παράγοντες, εκείνα τα έργα που εξυπηρετούν καλύτερα τα στενά τους συμφέροντα αφήνοντας το συγκρητιστικό αίτημα συνοχής της Κρήτης στις καλένδες.
Υπερβάλλων θυμός ενός Στειακού που ονειρεύτηκε με το Λασίθι στην Πλώρη και τη Μια Κρήτη μια συνεκτική Κρήτη μιας ταχύτητας και βλέπει την Κρήτη των πολλών ταχυτήτων; Ίσως, αν είναι υπερβολή η πληροφορία που θέλει να μπαίνουν τα διόδια εκεί που θα τα κονομάνε καλύτερα ή η άλλη που θέλει την κατασκευάστρια εταιρεία του αεροδρομίου Καστελίου να έχει εξασφαλίσει αποζημίωση, αν τυχόν επεκταθεί ο διάδρομος του αεροδρομίου Σητείας.
—-
ΥΓ. Το υστερόγραφο γράφεται μετά τις σχετικές πρωθυπουργικές εξαγγελίες της 9ης Μαΐου. Ένιωσα την ανάγκη να προσθέσω ένα “μ” στον τίτλο που παραπέμπει στον Βόρειο Οδικό Άξονα της μισής Κρήτης. Επιπροσθέτως έκανα και ένα μικρό ψάξιμο και βρήκα πως από τα μεγάλα νησιά της Μεσογείου, Σικελία, Σαρδηνία, Κορσική, Κύπρο η Κρήτη είναι το μοναδικό που δεν έχει και δεν σχεδιάζει σιδηρόδρομο.