Το 2013, σε ένα ταξίδι σε μια από τις ευρωπαϊκές μητροπόλεις, έπεσε το μάτι μου σε μια βιτρίνα ταξιδιωτικού γραφείου. Σε ένα μεγάλο πλαίσιο έγραφε Visit Greece και από μακριά φαινόταν η φωτογραφία του Μπάλου. Όταν πλησίασα είδα ότι από κάτω είχε 3 μικρότερα πλαίσια ακόμα. Ένα για τη Ρόδο με τις σχετικές φωτογραφίες, ένα για τη Σαντορίνη με φωτογραφίες από την Καλντέρα και το ηφαίστειο και ένα για τα Χανιά με φωτογραφίες από το παλιό λιμάνι, τη Σαμαριά και το Λαφονήσι.
Η Κίσσαμος είχε για 10 συνεχόμενα χρόνια μια παγκόσμια πρωτιά. Είναι o μοναδικός Δήμος στον κόσμο που έχει 2 παραλίες ανάμεσα στις 25 καλύτερες του κόσμου, σύμφωνα με τους 1.5 δις χρήστες της μεγαλύτερης τουριστικής πλατφόρμας στον κόσμο, του tripadvisor. Τον Μπάλο και το Ελαφονήσι (δυστυχώς φέτος το Ελαφονήσι εκθρονίστηκε, λόγω υπερτουριστικοποίησης και κακοδιαχείρισης). Μέσα στην 1η εκατοστάδα ήταν και τα Φαλάσαρνα. Σημειωτέον ότι 2 παραλίες, ανάμεσα στις 25 καλύτερες, είχαν και χώρες με τεράστια έκταση, όπως η Βραζιλία και η Αυστραλία. Σε απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων η μία από την άλλη. Όχι σε απόσταση 50-60 χλμ.
Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι η συζήτηση για την τουριστική ανάπτυξη στην Κίσσαμο, δεν αφορά μόνο την Κίσσαμο. Πολύ περισσότερο δεν αφορά τον α ή τον β επενδυτή και τον τωρινό, τον προηγούμενο, τον επόμενο Δήμαρχο. Οι 3 αυτές παραλίες, όπως και η Σαμαριά (περιοχές Natura όλες, με ειδική νομοθεσία για κρινάκια, χελώνες, πουλιά κ.α., που κακώς ειρωνεύονται κάποιοι), τα έθιμά μας, η κουζίνα μας, είναι μέρος της ελληνικής τουριστικής ταυτότητας της χώρας μας διεθνώς. Όπως δεν υπάρχει ελληνική τουριστική ταυτότητα χωρίς τη Σαντορίνη, δεν υπάρχει πλέον ελληνική τουριστική ταυτότητα χωρίς τη Δυτική Κρήτη.
Μας έτυχε λοιπόν ένα δώρο, που πρέπει να το διαχειριστούμε κατάλληλα. Και όχι να το ξοδέψουμε μέσα στα επόμενα 20-30 χρόνια, για το άμεσο κέρδος λίγων.
Οι 3 αυτές παραλίες δε μπορούν να αντιμετωπίζονται σαν άλλες παραλίες. Ούτε η γη πάνω από αυτές μπορείνα έχει την ίδια χρήση που μπορεί να έχει πχ η γη στα Νωπήγεια ή τον Πλατανιά. Όπως δε μπορεί να χτιστεί καφέ μπαρ μέσα στο φαράγγι της Σαμαριάς ή ουρανοξύστης δίπλα στην Ακρόπολη, έτσι δε μπορεί να χτιστεί ένα ολόκληρο χωριό πάνω από – και πολύ χειρότερα μέσα – σε κάποια από αυτές τις παραλίες.
Και όμως η γνωστή σε όλους φωτογραφία της επένδυσης στα Φαλάσαρνα, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών. Θα χτιστεί ένα νέο χωριό πάνω και γύρω από την παραλία. Με συντελεστή δόμησης 0.15 και όχι 0.05 όπως ορίζουν οι διατάξεις σχετικά με την «ήπια ανάπτυξη», με 800 κλίνες και όχι με έως 150, όπως ορίζουν ακόμα και οι υπάρχοντες νόμοι λάστιχο. Και όχι μόνο αυτό, αλλά θα έχει και κατοικίες και κάτω από το «φρούδιο» ή αλλιώς «γκρεμνά», δηλαδή πάνω στην παραλία και κλείνοντας την πρόσβαση σε αυτήν.
Εδώ είναι απαραίτητη μια παρένθεση. Προσπαθώ να φανταστώ άλλες περιοχές Natura, ανά την Ελλάδα, που επιχειρείται να χτιστεί ένα χωριό από πάνω που να τιςκλείνει. Τις παραλίες Γιάλοβα και Βοϊδοκοιλιά στη Μεσσηνία, την παραλία Σίμος στην Ελαφόνησο Λακωνίας, τα πευκοδάση του Σχινιά στην Αττική και Κουκουναριές στην Σκιάθο, το Μύρτο στην Κεφαλονιά. Πουθενά δε συμβαίνει κάτι τέτοιο. Στη Μεσσηνία για παράδειγμα ο εφοπλιστής Κωνσταντακόπουλος έχτισε μεν ένα φαραωνικό τουριστικό χωριό, αλλά επ’ ουδενί δε φαντάστηκε να το χτίσει πάνω από τη Βοϊδοκοιλιά ή να κλείσει τη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβα. Πήγε μερικά χιλιόμετρα παραδίπλα. Και βεβαίως οι συγκεκριμένες περιοχές ούτε καν συγκρίνονται με τα Φαλάσαρνα ή το Ελαφονήσι, που αποτελούν παραλίες διεθνούς φήμης. Κλείνει η παρένθεση.
Το ερώτημα που τίθεται φαίνεται λογικό. Δεν τα γνωρίζει αυτά ο επενδυτής; Δε γνωρίζει τις προβλέψεις και τους περιορισμούς για τις περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους; Γιατί θα διακινδυνεύσει μια τέτοια επένδυση τόσων εκατομμυρίων (δεν είναι της παρούσης να αναλύσουμε όλες τις επιδοτήσεις και χρηματοδοτήσεις που παίρνει μια τέτοια επένδυση λόγω ένταξης στον αναπτυξιακό νόμο ή ακόμα περισσότερο στο νόμο για τις στρατηγικές επενδύσεις. Είναι σίγουρο όμως ότι το δωρεάν κρατικό χρήμα είναι πολύ… );
Η απάντηση είναι μάλλον ότι ο επενδυτής γνωρίζει πολλά περισσότερα στα υπουργεία και τις κεντρικές υπηρεσίες που «τρέχουν» τώρα και ξεπερνούν το… κρινάκι…
Μέσα σε μόλις δύο χρόνια έχει δημιουργηθεί ένα νέο νομικό πλαίσιο όπου περιοχές και παραλίες ειδικού κάλλους, όπως το Ελαφονήσι και τα Φαλάσαρνα, μπορούν να χτιστούν, να κλειστούν, να εμπορευματοποιηθούν πολύ περισσότερο, σε σχέση με τα όσα απαράδεκτα συμβαίνουν σήμερα, ακόμα και να ιδιωτικοποιηθούν για να τις χαίρονται λίγοι και πλούσιοι!
2+ 1 είναι οι νέοι νόμοι που ιδιωτικοποιούν τις παραλίες, καταστρέφουν το περιβάλλον, προωθούν την μονοπωλιακή τουριστική εκμετάλλευση, καταστρέφοντας τις μικρές και μεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις.
➢ Το 2020 απλοποιήθηκε (με διάταξη) η απλή παραχώρηση, με κοινή υπουργική απόφαση που υπέγραψαν οι Υπουργοί Θεοδωρικάκος, Χατζηδάκης, Βεσυρόπουλος). Στην απόφαση προβλεπόταν η προσκόμιση μόνο των απαραίτητων δικαιολογητικών, προκειμένου να υπογραφούν και να προχωρήσουν οι συμβάσεις παραχώρησης για την εκμετάλλευση παραλιών. Στη συνέχεια, μια από τις πιο πρόσφατες διατάξεις (στο νόμο 4916-2022 του Εκσυγχρονισμού του πλαισίου λειτουργίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, για τον αιγιαλό και την παραλία) αναφέρει ότι “μέχρι τις 31.10.2022, στα ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια –διαμερίσματα που είναι όμορα προς τον αιγιαλό και την παραλία και τα οποία λειτουργούν νόμιμα-, μπορεί να παραχωρείται με αντάλλαγμα η απλή χρήση αιγιαλού, παραλίας, χωρίς δημοπρασία”. Πρακτικά, όποιος έχει τη γη πάνω από την παραλία, αποκτά de facto δικαίωμα στην εμπορική εκμετάλλευση της παραλίας.
➢ Το Δεκέμβριο του 2021, πριν λίγους μήνες δηλαδή, ψηφίστηκε ο νόμος Στρατηγικές επενδύσεις και βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσω της επιτάχυνσης διαδικασιών στις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις. Το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, που συγκροτείται από δικαστές του Συμβουλίου Επικρατείας και καθηγητές χωροταξίας, περιβάλλοντος κ.α., τοποθετήθηκε εξ αρχής με σαφήνεια. «Το προτεινόμενο νομοσχέδιο δίνει τη χαριστική βολή στη μακροχρόνια κακοποίηση των ακτών της χώρας. Έχουν προηγηθεί αμέτρητες καταπατήσεις, αυθαίρετες ανοικοδομήσεις, χαριστικές παραχωρήσεις και πλήθος διατάξεων που ροκανίζουν αποσπασματικά τα παράκτια οικοσυστήματα… Ο νομοθέτης δηλώνει, απερίφραστα πλέον, ότι ο αιγιαλός, η παραλία και η θάλασσα παύουν να είναι οικοσυστήματα και κοινόχρηστα δημόσια αγαθά… Ο επενδυτής θα εξασφαλίζει ειδικό κατά παρέκκλιση προνομιακό καθεστώς που θα προτείνει ο ίδιος και θα εγκρίνεται με συνοπτικές ad hoc διαδικασίες (ευτυχώς πάντως προβλέπεται επταήμερη διαβούλευση!!!). Τα ειδικά αυτά πολεοδομικά καθεστώτα θα απαλλάσσουν το εκάστοτε επενδυτικό σχέδιο από τους χωροταξικούς, πολεοδομικούς και περιβαλλοντικούς περιορισμούς που ισχύουν για τους κοινούς θνητούς… Τα καθεστώτα αυτά θα επιτρέπονται παντού, ακόμα και σε περιοχές Natura, χωρίς να απαιτείται η συμβατότητά τους με τα διαχειριστικά σχέδια και τις ανάγκες ειδικής προστασίας των περιοχών αυτών. Η ειδική και κατά παρέκκλιση διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης που θεσπίζει το επίμαχο νομοσχέδιο αποτελεί διακωμώδηση του Συντάγματος, της ενωσιακής νομοθεσίας και της πάγιας νομολογίας του ΣτΕ. Όσο για την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις ακτές και τη θάλασσα, το άρθρο 5 του νομοσχεδίου είναι σαφές. Αν ενοχλείται ο επενδυτής, η καθ’ οιονδήποτε τρόπο χρήση από τρίτους απαγορεύεται.»(εδώ ολόκληρη η ανακοίνωση). Το παραπάνω νομοθετικό πλαίσιο επιχείρησε να αξιοποιήσει πρόσφατα στην Ίο επενδυτής για να καταστρέψει ουσιαστικά και να ιδιωτικοποιήσει 3 παραλίες ιδιαίτερου φυσικού κάλους. Για το ιστορικό της υπόθεσης δείτε σχετικά την ιστοσελίδα https://save-ios.gr/. Βέβαια για να ισχύσει κάτι τέτοιο θα πρέπει οι εν λόγω επενδύσεις να ενταχθούν στο νόμο για τις στρατηγικές επενδύσεις, πράγμα που δεν το γνωρίζουμε ακόμη. Να υποθέσουμε ότι οι επενδυτές, μιας και είναι και ντόπιοι, δε θα θέλουν να εκμεταλλευτούν αυτό το νέο αισχρό νομικό πλαίσιο και να κλείσουν την παραλία; Όσο καλές προθέσεις και να έχουν θα είναι δύσκολο να πείσουν τους 5αστερους πελάτες τους να μοιράζονται την αυλή της ξύλινης βιλίτσας τους, μαζί με χιλιάδες άλλους κοινούς θνητούς.
➢ Τέλος τον Ιούλιο η κυβέρνηση στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Διατάξεις για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος, επείγουσες δασικές, χωροταξικές και πολεοδομικές διατάξεις, θέσπιση πλαισίου για την ανάπτυξη των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και ζητήματα κυκλικής οικονομίας», επιχείρησε να περάσει διάταξη όπου, αφαιρούνταν κάθε εμπόδιο στις περιοχές Natura και μπορούσαν να γίνουν από ανεμογεννήτριες έως ξενοδοχεία και… πετρελαιοπηγές!!! σύμφωνα την κα Μαρία Καραμανώφ, πρώην Αντιπρόεδρο του ΣτΕ και πρόεδρο στο Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης «Το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιτυγχάνει το ακατόρθωτο. Συνδυάζει την πλήρη εξουδετέρωση των ήδη ανεπαρκών περιορισμών για τη διαφύλαξη των περιοχών απόλυτης προστασίας της φύσης, Natura, ζωνών διαχείρισης ειδών και οικοτόπωνκ.λπ., με την απαξίωση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης και την κατάφωρη παραβίαση της ενωσιακήςνομοθεσίας αλλά και των συνταγματικών διατάξεων για την προστασία του περιβάλλοντος και τις αρμοδιότητες της Δημόσιας Διοίκησης (άρθρα 24 και 26).» Μετά από αντιδράσεις οργανώσεων, δικαστών, νομικών, καθηγητών το συγκεκριμένο άρθρο αποσύρθηκε προσωρινά, αλλά όπως δήλωσε ο κ. Σκρέκας θα το επαναφέρει άμεσα με κάποιες τροποποιήσεις.
Τα παραπάνω κάνουν σαφές ότι η κυβέρνηση επιδιώκει να αλλάξει, εδώ και δύο χρόνια, άρδην τη νομοθεσία, ώστε να επιτραπεί η έμμεση ή άμεση ιδιωτικοποίηση των ακτών. Αυτή τη στιγμή «τρέχουν» 11 τουριστικές επενδύσεις μαμούθ της τάξης των 2 δις, μόνο στα πλαίσια του νόμου περί στρατηγικών επενδύσεων, από Ισραηλινούς, Έλληνες, Κύπριους επιχειρηματίες. Το γενικό σύνθημα που έχει ρίξει η κυβέρνηση είναι «τρέξτε και προλάβετε», τώρα που ξηλώνουμε κάθε προστατευτικό πλαίσιο. Το ότι ήδη υπάρχουν αποφάσεις του ΣτΕ (πχ περίπτωση Ίου) και αιτιάσεις δικαστών που ζητούν την απόσυρση αυτής της νομοθεσίας ή ακύρωση κάποιων επενδύσεων δε σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα τις κάνει και σεβαστές. Η τήρηση του Συντάγματος – και σε αυτήν την περίπτωση – δεν είναι απλά ένα ζήτημα νομικό ή θέμα των δικαστών, αλλά πολιτικό ζήτημα που αφορά την ενημέρωση και κινητοποίηση των πολιτών, που θα ζητήσουν την κατάργηση αυτών των νόμων.
Αυτό είναι το κεντρικό θέμα που πρέπει να απασχολήσει, Κισσαμίτες, Χανιώτες, αλλά και ευρύτερα. Σε ποιον ανήκουν αυτές οι παγκόσμιας φήμης παραλίες; Είναι δημόσιες, όπως ορίζει το άρθρο 24 του Συντάγματος ή ανήκουν σε κάποιον ιδιώτη; Και επιπλέον, για όσους κλίνουν τη λέξη ανάπτυξη σε όλες τις πτώσεις, τι θα σημαίνει μακροπρόθεσμα η αλλαγή της ταυτότητας αυτών των παραλιών, που σε αυτές βασίζεται η τουριστική ταυτότητα της Κισσάμου; Ποια θα είναι η τουριστική δυναμική της Κισσάμου όταν ο βασικός λόγος που έρχονται στην Κίσσαμο οι επισκέπτες, δε θα είναι προσβάσιμος γιατί θα έχει ιδιωτικοποιηθεί; Υπό αυτήν την έννοια το κρινάκι είναι βασικό, αλλά όχι το κύριο θέμα.
Αν συμφωνήσουμε σε αυτά, τότε να δούμε τι κακοδιαχείριση έχουν κάνει όλα αυτά τα χρόνια οι δημοτικές αρχές, χέρι χέρι με συγκεκριμένους ιδιώτες, τι καταπατήσεις και παρανομίες έγιναν και γίνονται, τι υποδομές χρειάζονται, πέραν και ανεξάρτητα της όποιας επένδυσης. Το ότι στον κάμπο στα Φαλάσαρνα κοιμούνται πλέον κάθε βράδυ εκατοντάδες επισκέπτες, αλλά δεν υπάρχουν φώτα, πεζόδρομοι, παγκάκια, ποδηλατόδρομοικ.α. δε χρειάζεται να κλείσει η παραλία από κάποιον ιδιώτη για να λυθούν. Ούτε για να τηρηθεί η νομιμότητα με τα θαλάσσια σπορ και τις γουρούνες πρέπει να ιδιωτικοποιηθεί η παραλία.
Γιατί το ζητούμενο είναι να μπορούμε να χαιρόμαστε όλοι αυτά τα δώρα της Κισσάμου, μέσα στα απαιτούμενα πλαίσια προστασίας τους, ντόπιοι και επισκέπτες. Ως δημόσια αγαθά.
Πηγή: https://www.biskotto.gr/nea/to-dentro-to-krinaki-kai-to-dasos-apopseis/